Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Το ζήτημα της απονομής αδειών παραμονής κι εργασίας σε αλλοδαπούς που βρίσκονται παράνομα στην Ελλάδα την τελευταία τριετία δεν εξαντλείται σε επίπεδο εντυπώσεων. Δεν αφορά μόνο τη νέα δημόσια διαφοροποίηση του Αντώνη Σαμαρά από τις κυβερνητικές επιλογές. Ούτε την κινητοποίηση εκ δεξιών της Ν.Δ. Ούτε καν μόνο το πρόβλημα της ελλείψεως εργατικών χειρών και τις επεκτάσεις του στο μεταναστευτικό. Αφορά, πρωτίστως, την παραδοχή ότι η χώρα μας βρίσκεται «όμηρος» των τετελεσμένων.
Όσοι, για διάφορους λόγους, τοποθετούνται υπέρ της συγκεκριμένης κυβερνητικής πρωτοβουλίας, προβάλλουν ως βασικό τους επιχείρημα ότι έχει διαμορφωθεί ήδη μια δυσμενής κατάσταση, που η όποια Κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να ανατρέψει, αλλά μόνο να διαχειριστεί. Εν προκειμένω, υπάρχει μεγάλη έλλειψη εργατών γης, το μέγεθος της οποίας καθιστά αδύνατη την κάλυψή της από Έλληνες ή από νομίμως διαμένοντες κι εργαζόμενους σε αυτήν αλλοδαπούς. Ούτε η συντεταγμένη νόμιμη εισροή ανθρώπινου δυναμικού από τρίτες χώρες, κατόπιν επίσημων συμφωνιών και αποκλειστικά για τον σκοπό αυτόν, επαρκεί. Ταυτοχρόνως, υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες αλλοδαποί που διαμένουν παρανόμως στη χώρα κι απασχολούνται, επίσης παρανόμως, σε τέτοιου είδους εργασίες. Άνθρωποι που προφανώς το κράτος αδυνατεί να εντοπίσει και να απελάσει επί τριετία, όπως, επίσης, αδυνατεί να εντοπίσει και να τιμωρήσει τους εργοδότες που τους απασχολούν παράνομα. Έχουμε, λοιπόν, την επίσημη αναγνώριση μιας αποτυχίας στην αγροτική, εργασιακή και, εν γένει, οικονομική πολιτική της χώρας. Παράλληλα, έχουμε την αναγνώριση μιας αποτυχίας της χώρας σε έναν τομέα που άπτεται της μεταναστευτικής πολιτικής και της πολιτικής δημοσίας τάξεως. Αποτυχίες που δημιούργησαν σοβαρές στρεβλώσεις.
Τι κάνει, λοιπόν, το κράτος; Προσπαθεί να διορθώσει αυτά τα ζητήματα; Αποδίδει, μήπως, ευθύνες όπου υπάρχουν; Όχι. Αποδέχεται όχι μόνο ότι ηττήθηκε, αλλά και ότι η μάχη έληξε οριστικά. Πλέον, μπαίνει στη λογική της διαχείρισης των ζημιών. Πάει να σώσει ό,τι σώζεται. Κι έτσι, προσπαθεί να παρουσιάσει την αναγνώριση της ήττας του και την υποχώρησή του ως παράσημο ρεαλιστικής και υπεύθυνης προσέγγισης της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί. Εν προκειμένω, επιβραβεύονται όσοι επί τρία χρόνια παρανομούσαν. Όσοι εισήλθαν παρανόμως, διέμεναν παρανόμως, εργάζονταν παρανόμως, καθώς κι όσοι εκμεταλλεύονταν, επίσης παρανόμως, την κατάσταση αυτή για οικονομικό τους όφελος, στερώντας πόρους από το κράτος. Το κράτος, λοιπόν, τους αποδίδει τα «εύσημα» που παραβίασαν τους νόμους του επί χρόνια. Κάνει κι ένα ρουσφέτι σε όσους ζητούν φτηνά εργατικά χέρια, πετάει και το «τυράκι» της εισροής εσόδων από την ασφάλιση και την καταβολή φόρων των νέων επίσημων εργαζομένων και τελικά, απεκδύεται των ευθυνών του. Και δεν είναι η πρώτη φορά…
Σε πολλά ακόμα κομβικά ζητήματα, οι ελληνικές Κυβερνήσεις είτε από ανικανότητα είτε από υστεροβουλία, είτε από συνδυασμό των δύο, επέτρεψαν να δημιουργηθούν αρνητικά τετελεσμένα κι έσπευσαν, εκ των υστέρων, απλώς να αναγνωρίσουν την ήττα του κράτους. Βαφτίζουν, δε, ρεαλισμό τη νοοτροπία της δικαίωσης του άδικου υπό την πίεση της πραγματικότητας: Για παράδειγμα, στο ζήτημα της αυθαίρετης δόμησης, το κράτος επί δεκαετίες απέτυχε να επιβάλλει τη νομιμότητα. Είτε γιατί οι κατά καιρούς έχοντες την πολιτική ευθύνη αδιαφόρησαν είτε γιατί ήταν ανίκανοι να το κάνουν, είτε γιατί δεν ήθελαν να αντιπαρατεθούν με τους κατασκευαστές και τους ιδιοκτήτες των παράνομων κατασκευών και τη διαφθορά που αναπτύσσονταν στους κόλπους του κρατικού μηχανισμού.
Ποιο το επόμενο στάδιο; Η παροχή δυνατότητας νομιμοποίησης των αυθαιρέτων κτισμάτων με την καταβολή κάποιου χρηματικού ποσού. Δικαιολογία; Μα δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε 1.000.000 αυθαίρετα! Το κράτος θα βγάλει λεφτά, οι ιδιοκτήτες θα κρατήσουν την περιουσία τους, οι μηχανικοί θα βγάλουν επιπλέον χρήματα ως αρμόδιοι για τις νομιμοποιήσεις. Όλοι ευχαριστημένοι! Όλοι; Όχι, ακριβώς διότι όταν ενσκήπτουν πυρκαγιές και πλημμύρες σε περιοχές όπου υπάρχει τέτοιου είδους δόμηση τα αποτελέσματα είναι τραγικά…
Αναλόγως και στην εξωτερική πολιτική: Διάφορες ελληνικές Κυβερνήσεις άφησαν στην τύχη του το Σκοπιανό ζήτημα επί χρόνια. Κακή εκτίμηση; Ιδεοληψία; Εκδούλευση σε ξένα συμφέροντα; Σε κάθε περίπτωση, βασική δικαιολογητική βάση για την επονείδιστη Συμφωνία των Πρεσπών ήταν η άποψη ότι πλέον η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών αναγνώριζε τα Σκόπια σαν «Μακεδονία», άρα αποτελεί επίτευγμα το ότι μπήκε μπροστά από αυτό το όνομα το επίθετο «Βόρεια». Ουσιαστική δικαίωση, λοιπόν, της διαχρονικής αλυτρωτικής σκοπιανής προπαγάνδας. Το ίδιο θα επιχειρηθεί κάποια στιγμή να συμβεί και στο Κυπριακό, όπου οι εναλλακτικές θα είναι η διχοτόμηση και η αποδοχή ενός πλαισίου λύσης τύπου Σχεδίου Ανάν, μιας συμφωνίας η οποία θα είναι εις βάρος των Ελληνοκύπριων κι εν πολλοίς θα παραγραφούν τα τουρκικά εγκλήματα.
Σε υποχωρήσεις θα μας οδηγήσει και το διαχρονικό «γκριζάρισμα» του Αιγαίου, μιας και ήδη υπάρχουν φωνές που λένε ότι η Ελλάδα πρέπει να ανοίξει τη «βεντάλια» της αναγνώρισης διαφόρων με την Τουρκία, πέραν των δύο που παγίως αναγνωρίζει η εθνική «γραμμή μας», γιατί «αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα». Στην ίδια λογική θα επιχειρηθεί να «λυθεί» και το δημογραφικό, μιας και ουδέν εθνικό σχέδιο ανάσχεσης της υπογεννητικότητας και βιώσιμης μεταρρύθμισης του παραγωγικού μοντέλου υπάρχει. Έτσι, όπως δεν έχουμε σήμερα εργάτες στον πρωτογενή τομέα, έτσι αύριο δεν θα έχουμε αρκετούς νέους εργαζόμενους εν γένει, ώστε να στηριχθεί το ασφαλιστικό σύστημα κ.ο.κ. Σταδιακά, λοιπόν, η μετανάστευση θα πλασαριστεί σαν λύση του προβλήματος. Πάντα, η επίκληση στα τετελεσμένα είναι η βάση της νέας υποχώρησης και πάντα η επίκληση στο οικονομικό όφελος για το κράτος ή/και τον ιδιώτη είναι το επικοινωνιακό της σερβίρισμα μαζί με «γλυκανάλατες» ανοησίες περί δύσκολων αναγκαίων αποφάσεων.
Είναι προφανές ότι έχουμε μία ηθελημένη απόσυρση του κράτους από βασικούς τομείς άσκησης πολιτικής, τους οποίους κατά τα άλλα οφείλει να μονοπωλεί. Το σήμα, δε, που εκπέμπεται εντός κι εκτός χώρας είναι ότι εδώ αξίζει το ρίσκο της παρανομίας, μιας και δεν αποκλείεται να έρθει το ίδιο το κράτος και όχι μόνο να μη σε αποτρέψει ή να μη σε τιμωρήσει, αλλά ακόμα και να σε επιβραβεύσει γι’ αυτή. Γιατί, ακόμα και στο ζήτημα που εξετάζουμε σήμερα, ποιος αλήθεια πιστεύει ότι αν και η Κυβέρνηση μιλά για άπαξ παροχή αδειών εργασίας στην τριετία, αύριο δεν θα προκύψει κάποιο ανάλογο ζήτημα που θα επιχειρηθεί να καλυφθεί τοιουτοτρόπως; Έχουν μήπως ο Μητσοτάκης, ο Άδωνις και οι υπόλοιποι κάποιο μακροπρόθεσμο πλάνο ανασύστασης της Αγροτικής Παραγωγής και Οικονομίας και δεν το ξέρουμε; Η Ελλάδα είναι, γενικότερα, «όμηρος» των τετελεσμένων…
