Του Νίκου Λυκομήτρου,
Η Αυστραλία κατοικείται εδώ και περίπου 60.000, με τους πρώτους κατοίκους να είναι οι αποκαλούμενοι Αυστραλοί Αβορίγινες, οι οποίοι ήρθαν στη χώρα από τα βόρεια, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη και η ήπειρος ήταν ενωμένη με το νησί Παπούα. Στις επόμενες χιλιετίες επεκτάθηκαν σε όλο το νησί και ανέπτυξαν τις δικές τους γλώσσες και πολιτισμούς. Τον 17ο αιώνα, ορισμένες φυλές στο βορρά άρχισαν να έχουν περιστασιακή εμπορική επαφή με εμπόρους από την Ινδονησία, παρότι αυτή δεν επεκτάθηκε στο μέλλον. Μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα, ο πληθυσμός τους είχε φτάσει σχεδόν το εκατομμύριο.
Το 1788, όλα άλλαξαν όταν οι Βρετανοί αποίκισαν την ήπειρο, όπως και πολλές ακόμα περιοχές. Αυτό οδήγησε σε μεγάλη πληθυσμιακή μείωση του αυτόχθονου πληθυσμού τις επόμενες δεκαετίες, λόγω των πολέμων, της εισαγωγής νέων συνηθειών και κυρίως, λόγω των ασθενειών που έφεραν οι Βρετανοί αποικιστές, και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι οι Βρετανοί έφθασαν στη περιοχή με εντολές για ειρηνική συμπεριφορά. Τους επόμενους δύο αιώνες, ο πληθυσμός συνέχισε να μειώνεται, καθώς οι ιθαγενείς υπήρξαν θύματα φυλακίσεων, και αυθαίρετων αρπαγών των παιδιών τους από τους λευκούς, με στόχο την αφομοίωση τους στην ευρωπαϊκή κουλτούρα, ενώ αρκετοί υποχρεούνταν να δουλεύουν για πολύ χαμηλούς μισθούς σε συνθήκες ακατάλληλες. Το 1967, άρχισε σταδιακά η βελτίωση της θέσης τους στη χώρα, αυτό οδήγησε, τα επόμενα χρόνια, στην αύξηση της προσοχής που τους έδωσε το κράτος, στη δημιουργία ειδικών υπηρεσιών και στην ολοκλήρωση της εγγραφής τους στους εκλογικούς καταλόγους.
Παρά το γεγονός, ότι η Κυβέρνηση στις επόμενες δεκαετίες πήρε μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους, τη μείωση του ρατσισμού, αλλά και παρότι αναπτύχθηκε η εκπροσώπηση τους στο Κοινοβούλιο και η προώθηση του πολιτισμού τους, συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν αρκετά κοινωνικά προβλήματα, κάτι που τους φέρνει σε παρόμοια θέση με άλλες μειονότητες, όπως οι Μάορι της γειτονικής Νέας Ζηλανδίας. Η Κυβέρνηση, επίσης, δεν παρέχει επαρκή χρηματοδότηση ιδίως σε πιο απομακρυσμένες κοινότητες. Για παράδειγμα, όσοι ζουν σε περιοχές στο εσωτερικό της ηπείρου, όπου οι Αβορίγινες αποτελούν τα μεγαλύτερα ποσοστά εκεί, αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην εύρεση βασικών υπηρεσιών, όπως ιατρικών. Όσον αφορά την εκπαίδευση, πολλοί εγκαταλείπουν το σχολείο νωρίτερα από τους μη αυτόχθονες Αυστραλούς, ενώ το προσδόκιμο ζωής τους είναι μερικά χρόνια κατώτερο του μέσου όρου της χώρας.
Παράλληλα, η συνοχή των οικογενειών είναι χαμηλή, ενώ τα ποσοστά εγκληματικότητας σε νέους είναι περίπου 10 φορές ανώτερα του εθνικού μέσου όρου, κυρίως λόγω του προβληματικού συστήματος εκπαίδευσης στις περιοχές όπου διαμένουν. Επίσης, οι επιπτώσεις από τις αποκαλούμενες «χαμένες γενεές», (απαγωγές ιθαγενών παιδιών από τους λευκούς αποικιοκράτες), και τα σχετικά με αυτή τραύματα οδηγούν σε σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις, οι οποίες επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους. Εξαιτίας αυτών των επιπτώσεων, οι Αβορίγινες μεγαλύτερης ηλικίας συχνά ζουν με το φόβο ότι κάποια στιγμή θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τη γη τους, είτε λόγω φυλάκισης, είτε αναγκαστικής μετανάστευσης. Έτσι μεγάλο είναι και το πρόβλημα του εθισμού τους σε ναρκωτικές ουσίες, αλκοόλ, ακόμα και στο «ρούφηγμα της οσμής» του πετρελαίου, μιας και λόγω της έλλειψης κρατικής στήριξης συχνά βρίσκουν τέτοιες ψυχοτρόπες ουσίες ως διαφυγή. Όλα αυτά έχουν ως επακόλουθο την αύξηση των ποσοστών οικογενειακής κακοποίησης.
Χαρακτηριστικό είναι, επίσης, το πρόβλημα των αυτοκτονιών, της παραμέλησης των παιδιών, καθώς η κληρονομιά της κακομεταχείρισης των Αβορίγινων, των προηγούμενων δεκαετιών, έχει διαιωνισθεί και στην τωρινή γενιά. Ακόμα και σήμερα, παιδιά απομακρύνονται από τις μητέρες τους, ενώ τα ποσοστά εγκλεισμού των νέων ιθαγενών είναι υψηλότερα του ομοσπονδιακού μέσου όρου (αποτελούν το 32% του έγκλειστου πληθυσμού της χώρας, ενώ στο συνολικό πληθυσμό αποτελούν μόλις το 3.8% του πληθυσμού). Ακόμη και σήμερα, Αβορίγινες ακτιβιστές καταγγέλλουν ότι οι αυτοκτονίες Αβορίγινων αυξάνονται, όπως επίσης, ότι υπάρχουν πολλά εμπόδια στην αναγνώριση των δικαιωμάτων τους στη γη, αλλά και το δικαίωμα τους να ιδρύσουν μια εθνική αρχή για αυτούς. Τέλος, το 2023 έλαβε ένα χώρα ένα δημοψήφισμα με στόχο την ίδρυση μιας συμβουλευτικής αρχής, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη εκπροσώπηση τους στο Κοινοβούλιο, πράγμα το οποίο δεν υλοποιήθηκε.
Όλα αυτά τα παραπάνω προβλήματα, είναι επιπτώσεις της κληρονομιάς της βρετανικής αποικιοκρατίας και των θεσμικών διακρίσεων που υφίστανται μέχρι σήμερα οι Αβορίγινες. Η δυσλειτουργία των θεσμών, οικογενειακών και κοινωνικών, είναι τόσο εκτεταμένη που για πολλούς θεωρείται κανονικότητα. Η έλλειψη γονικής φροντίδας, συνεπεία των προαναφερθέντων, είναι ο λόγος, που τα παιδιά συχνά ενηλικιώνονται με τραύματα, που τα ωθούν στην εγκληματικότητα, και στη διαιώνιση κακοποιητικών συμπεριφορών στα δικά τους παιδιά. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά παιδιά που υφίστανται βιασμό στην παιδική ηλικία, τα οποία ενηλικιώνονται χωρίς να ενημερωθούν ποτέ, ότι αυτό που πέρασαν είναι λάθος και αποτελεί εγκληματική ενέργεια. Αυτό το τραύμα τα αποτρέπει από το να δημιουργήσουν μια λειτουργική οικογένεια και να παρέχουν συναισθηματική σταθερότητα στα παιδιά τους.
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός, ότι η επιβολή του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής στους Αβορίγινες, συχνά χωρίς τη θέληση τους, συμβάλει στην αποσταθεροποίηση της ψυχικής υγείας τους. Για παράδειγμα, όταν το 1985 άρχισε η πώληση αλκοόλ σε ένα χωριό, το παλιό κοινωνικό σύστημα που εξασφάλιζε την ισορροπία και τη διαδοχή των γενεών, όπως και τη ψυχική υγεία των ανθρώπων, κατέρρευσε και η εγκληματικότητα εκτινάχθηκε.
Για να επιλυθούν αυτά τα ζητήματα και να αποκτήσουν ισότητα, το κράτος θα πρέπει να εκχωρήσει στους ίδιους τον σχεδιασμό των λύσεων στα προβλήματα τους, αφού οι μη λειτουργικές παρούσες διευθετήσεις έγιναν χωρίς τη συμβουλή τους. Η Κυβέρνηση θα πρέπει να ενισχύσει το εκπαιδευτικό σύστημα στις περιοχές όπου κατοικούν, να περιορίσει την πορνογραφία και την πώληση αλκοόλ, να ενισχύσει την εκπαίδευση των γονέων και να διδάξει στους ανθρώπους τι είναι σωστό και πως να διευθετήσουν μια λειτουργική οικογένεια. Η δημιουργία κέντρων με στόχο την προώθηση του εθελοντισμού και η παροχή υποστήριξης, αλλά και η εγκατάλειψη της ντροπής που συνοδεύει τα παλαιά τραύματα, επίσης, βοηθά.
Τέλος, εποικοδομητικό θα ήταν, επίσης, εκ μέρους της Κυβέρνησης, να επενδύσει περισσότερο στην καταπολέμηση του ρατσισμού και της περιθωριοποίησης τους, και στο πλήρες κλείσιμο των πληγών που έχει αφήσει η εγκατάλειψη και η αποικιοκρατία. Σήμερα, ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας υποστηρίζει την αναγνώριση της αυτονομίας των ιθαγενών στα εδάφη τους. Η Αυστραλία, ακόμα, δεν έχει υπογράψει συμφωνία με τις αυτόχθονες φυλές της, καθώς αυτό αποτελεί ένα θέμα που όπως φαίνεται θα απασχολήσει σημαντικά την κοινή γνώμη τα επόμενα χρόνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Educational participation and attainment of adults, Australian Government, διαθέσιμο εδώ
- Prisoners in Australia, Australian Bureau of Statistics, διαθέσιμο εδώ
- Aboriginal communities are breaking down, Creative Spirits, διαθέσιμο εδώ
