Της Έλενας Παντελακάκη,
Οι ανθρώπινες σχέσεις αποτελούν «αναπόσπαστο» κομμάτι της ζωή μας. Οι σχέσεις που έχουμε αναπτύξει με την οικογένειά μας, τους φίλους, τους ερωτικούς συντρόφους, ακόμα και με συνεργάτες και οικείους ανθρώπους «συμβάλλουν» είτε θετικά είτε αρνητικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας και της ζωής μας γενικότερα. Αναλόγως με τον αντίκτυπο που έχει μια σχέση στη ζωή μας, επιχειρούμε είτε να τη βελτιώσουμε και να τη διατηρήσουμε είτε να τη διακόψουμε.
Πόσο εύκολο, όμως, είναι να «διατηρηθούν» οι ανθρώπινες σχέσεις και να «αντέξουν» στον χρόνο; Η προσπάθεια αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, ώστε να «διατηρηθεί» μια σχέση –είτε φιλική είτε ερωτική. Μέσω της προσπάθειας, δείχνεις στον άλλον ότι επιλέγεις να ανήκει στη ζωή σου και έχεις τη διάθεση να παλέψεις για τη σχέση σας, ακόμη και αν, πολλές φορές, τα πράγματα γίνονται δύσκολα. Η προσπάθεια, συχνά, «ταυτίζεται» με το να αφιερώνεις χρόνο στους ανθρώπους σου και να περιορίζεις κάποιες αρνητικές σου συνήθειες, προκειμένου να προστατεύσεις τη σχέση σου. Ένδειξη προσπάθειας αποτελεί, επίσης, η κατανόηση στους προβληματισμούς του άλλου, χωρίς να υπάρχει κριτική για όσα αισθάνονται, καθώς με αυτόν τον τρόπο του δείχνεις πως προσπαθείς, πραγματικά, να τον καταλάβεις και να «εστιάσεις» στη λύση του προβλήματος. Ωστόσο, η προσπάθεια χρειάζεται να καταβάλλεται και από τις δύο πλευρές, διαφορετικά καθίσταται μια σχέση μονόπλευρη, που καταλήγει να είναι «τοξική».
Πολύ σημαντικό είναι, επίσης, το κομμάτι της επικοινωνίας. Για να «αντέξει» μια «υγιής» σχέση, χρειάζεται να μάθουμε όλοι μας να επικοινωνούμε για όσα αισθανόμαστε. Εάν κάποιον τον απασχολεί, για παράδειγμα, ένα συμβάν στη δουλειά του και είναι «φορτισμένος» συναισθηματικά, είναι προτιμότερο να το συζητήσει με τον άνθρωπό του, παρά να ξεσπάσει τον θυμό του επάνω του. Ακόμη, όταν μας πειράζει μια συμπεριφορά που κάνει ο άλλος επανειλημμένα είναι προτιμότερο να το αναφέρουμε και να εκφράσουμε το πώς μας κάνει να νιώθουμε, από το να εσωτερικεύσουμε τα συναισθήματά μας. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ο κάθε άνθρωπος δρα και σκέφτεται διαφορετικά. Επομένως, μπορεί να πράξει με τέτοιον τρόπο που να σου δημιουργήσει αρνητικά συναισθήματα, δίχως να το αντιληφθεί. Επιπλέον, είναι σημαντικό να εκφράζουμε τις ανάγκες που έχουμε από μια σχέση, σε περίπτωση που νιώθουμε ότι κάτι δεν μας «καλύπτει» πλέον ή εάν οι επιθυμίες μας έχουν αλλάξει.
Θεμέλιο για την ύπαρξη μιας σχέσης, πολλώ δε μάλλον για τη «διατήρησή» της, αποτελεί ο σεβασμός και από τις δύο πλευρές. Ειδικότερα, οφείλουμε να σεβόμαστε, πρωτίστως, την προσωπικότητα του άλλου. Ο καθένας μας αντιλαμβάνεται και αισθάνεται πράγματα με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό. Έχει διαφορετικές ενασχολήσεις, στόχους και κάνει διαφορετικές επιλογές. Πολλές φορές, από φόβο μήπως χάσουμε κάποιον γινόμαστε πιεστικοί, του ζητάμε περισσότερο χρόνο και προσοχή, επιδιώκοντας να επιβάλλουμε στον άλλον αυτά που θεωρούμε εμείς σωστά, χωρίς να σεβόμαστε τα «θέλω» του. Αυτό, όμως, προκαλεί, ουσιαστικά, τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς ο άλλος μπορεί να αισθανθεί αρνητικά, «εισπράττοντας» μόνο έλλειψη κατανόησης και σεβασμού από τη μεριά μας.
Δεν πρέπει, επίσης, να παρεμβαίνουμε στον προσωπικό χώρο του άλλου, αλλά, να σεβόμαστε την ανάγκη να αφιερώσει χρόνο στον εαυτό του. Συμπληρωματικά, οφείλουμε να σεβόμαστε το πρόγραμμά του, ακόμη και εάν αυτό δεν μας περιλαμβάνει. Άλλωστε, όλα είναι θέμα προτεραιοτήτων, αλλά και συνθηκών. Μπορεί, για παράδειγμα, κάποιος να βρίσκεται σε μια φάση της ζωής του που να θέλει να «εστιάσει» στους επαγγελματικούς του στόχους και να εξελιχθεί ή να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας. Καλό είναι, λοιπόν, να υπάρχει στήριξη και σεβασμός τόσο στις επιλογές του όσο και στην προσωπικότητά του. Δεν πρέπει να προσπαθούμε να τον αλλάξουμε ή να τον κρίνουμε είτε λόγω των ανασφαλειών μας είτε επειδή εμείς θα πράτταμε διαφορετικά.
Κομβικό σημείο για την προστασία μιας σχέσης αποτελεί η ειλικρίνεια. Δυστυχώς, πολλοί είναι εκείνοι που θα «καταφύγουν» στο ψέμα. Το ψέμα αποτελεί την εύκολη λύση, όταν κάποιος θέλει να αποφύγει μια δύσκολη κατάσταση, όπως έναν τσακωμό. Πολλοί φοβούνται, επίσης, πως θα χάσουν ή θα πληγώσουν τον άνθρωπό τους, αν τους μιλήσουν ειλικρινά, ενώ άλλοι πιστεύουν πως εκείνος δεν θα καταλάβει την οπτική τους, επιλέγοντας το ψέμα. Από την άλλη πλευρά, όμως, το ψέμα υποδηλώνει ότι φοβόμαστε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας ή να εκφέρουμε την άποψή μας για κάτι που είναι σημαντικό. Το αποτέλεσμα είναι να κοροϊδεύουμε τόσο τον άλλον όσο και τον ίδιο μας τον εαυτό. Ας μην ξεχνάμε, λοιπόν, ότι η ειλικρίνεια μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς συνεπάγεται θάρρος και ευσυνειδησία, αλλά εκτιμάται, δημιουργώντας αληθινές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Όλοι καταλαβαίνουμε πως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύ δύσκολο να «διατηρηθούν» με την πάροδο του χρόνου, διότι χρειάζεται διαρκής προσπάθεια, υπομονή, θέληση, επικοινωνία, σεβασμός, ειλικρίνεια και εννοείται αγάπη. Καταλήγοντας, αν εξαιρέσουμε την αγάπη, η προσπάθεια, ο σεβασμός, η επικοινωνία και η ειλικρίνεια αποτελούν, κατά την γνώμη μου, τα τέσσερα πιο βασικά στοιχεία, για να διατηρηθούν οι ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό που παρατηρώ, πολλές φορές, είναι πως σε πολλές σχέσεις αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχουν, με αποτέλεσμα να διατηρούνται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Έπειτα, οι σχέσεις αυτές καταλήγουν να είναι «τοξικές» και, εν τέλει, «διαλύονται». Με βάση τα παραπάνω, θεωρώ πως το πρόβλημα «πηγάζει» από τον ίδιο μας τον εαυτό. Εάν δεν είμαστε εμείς οι ίδιοι ειλικρινείς απέναντι στον εαυτό μας, εάν δεν μας αγαπάμε και δεν μας σεβόμαστε, τότε δεν πρόκειται να το κάνουμε ούτε για τους άλλους. Αυτό που είναι απαραίτητο, τέλος, να θυμόμαστε είναι πως όλοι μας κάνουμε λάθη και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Η τέλεια σχέση δεν υπάρχει, μόνο η αληθινή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καπνίση, Α., Ανθρώπινες σχέσεις, Κοινωνική Μέριμνα Πανεπιστημίου Πατρών, socialwelfare.upatras.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Ζωμένου, Ν. (2020), Ανθρώπινες σχέσεις, psychologynow.gr. Διαθέσιμο εδώ
