Της Μαρίας Μπότη,
Πόσες στιγμές χάνουμε ενώ είμαστε απορροφημένοι στο κινητό μας; Πόσες στιγμές που περνάμε με τους αγαπημένους μας, είμαστε όντως εκεί, χωρίς αποσυντονισμούς και πράγματα που, ενδεχομένως, θα μπορούσαν να αποσπάσουν την προσοχή μας; Πόσες στιγμές απολαμβάνουμε πραγματικά και είμαστε όντως μαζί; Τα ερωτήματα αυτά είναι καθημερινές σκέψεις που μας βασανίζουν, όταν συνειδητοποιούμε ότι ο χρόνος «περνάει» και εμείς αφήνουμε στιγμές να «χάνονται» ενώ είμαστε «κολλημένοι» σε μια οθόνη. Αναμφίβολα, τα τελευταία χρόνια με την «εισβολή» της τεχνολογίας σε κάθε πτυχή της ζωής μας, το κινητό έχει γίνει η επέκταση του χεριού μας. Είμαστε «εθισμένοι» στη διαρκή επαφή με όσα συμβαίνουν μακριά από εμάς και επιθυμούμε να είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι. Εκτός από ένα αρκετά συχνό φαινόμενο, έχει αναδειχθεί σε ένα «τεράστιο» κοινωνικό πρόβλημα της εποχής μας, που δημιουργεί «ρωγμές» στις ερωτικές, φιλικές, επαγγελματικές σχέσεις, όπως όλοι οι εθισμοί.
Παρατηρώντας αυτό το σύγχρονο φαινόμενο οι επιστήμονες του έδωσαν τον όρο «phubbing», που προκύπτει από τον συνδυασμό των λέξεων «phone» (τηλέφωνο) και το ρήμα «snubbing» (σνομπάρω), «βυθίζομαι», δηλαδή, τόσο πολύ στην οθόνη του κινητού που αδιαφορώ για όσα συμβαίνουν γύρω μου. Αφορά στη συνηθισμένη, πλέον, συμπεριφορά των ανθρώπων να αγνοούν το συνομιλητή τους, προκειμένου να ασχοληθούν με το κινητό τους τηλέφωνο. Συχνά, το άτομο που δέχεται «phubbing» στρέφεται και εκείνο προς το κινητό του και έτσι «παρακωλύεται» ακόμα περισσότερο η δια ζώσης επικοινωνία.
Σύμφωνα με έρευνες, το «phubbing» «εξαπλώνεται» ραγδαία τα τελευταία χρόνια και τα ποσοστά του ολοένα «αυξάνονται», καθιστώντας τις «πρόσωπο με πρόσωπο» αλληλεπιδράσεις μας λιγότερο ουσιαστικές. Ρίχνοντας μια ματιά γύρω μας στα τραπέζια ενός εστιατορίου ή καφέ, θα καταλάβουμε αμέσως πόσο συχνό φαινόμενο είναι το «phubbing». Τόσο ζευγάρια όσο και παρέες ολόκληρες, είναι «προσκολλημένοι» ο καθένας στο κινητό του, δίχως να κουβεντιάζουν και να έχουν ουσιαστική επικοινωνία. Η συχνότητα και η ένταση του φαινομένου σήμερα που όλοι χαζεύουν στα κινητά τους οπουδήποτε κι αν βρίσκονται με οποιαδήποτε παρέα, «μαρτυρά» πως όντως πρόκειται για ανησυχητική τάση. Τα χαμόγελα έχουν αντικατασταθεί από τα «emoticons», η επικοινωνία και η συζήτηση από τα «posts», τα «likes» και τα «stories».
Μπορεί όμως το «phubbing» να «επηρεάσει» τις σχέσεις μας; Φυσικά! Οι ανθρώπινες σχέσεις «βασίζονται» στην επικοινωνία, την κατανόηση και στον σεβασμό. Η επαναλαμβανόμενη συνήθεια να αγνοούμε το συνομιλητή μας, για να κοιτάζουμε το κινητό μας, μπορεί σταδιακά να «οδηγήσει» σε σωρεία προβλημάτων. Εντάσεις, καβγάδες, διαπληκτισμοί, αίσθημα απόρριψης και έλλειψη ουσιαστική επαφής είναι μερικά από τα πιο συνηθισμένα συναισθήματα που νιώθουν όσοι δέχονται αυτές τις συμπεριφορές. «Απειλεί» μάλιστα, τέσσερις «θεμελιώδεις ανάγκες»: το «ανήκειν», την αυτοεκτίμηση, την ουσιαστική ύπαρξη και τον έλεγχο, προκαλώντας στους ανθρώπους που κάνουν, αλλά και δέχονται «phubbing», το αίσθημα του «αποκλεισμού». Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβές και για την ψυχική υγεία. Σε πιο έντονο επίπεδο, είναι πιθανό κάποια άτομα να εμφανίσουν κατάθλιψη ή χαμηλότερη ικανοποίηση μέσα σε μια σχέση, οποιασδήποτε μορφής.
Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, θα πρέπει να αναρωτηθούμε το εξής: Έχουμε τη δύναμη να «ελαττώσουμε» αυτή την κακιά συνήθεια; Σαφώς, και η συνήθεια του «phubbing» μπορεί να «μειωθεί», αν όχι «καταπολεμηθεί» εντελώς. Η διαρκής «σύνδεση» με τον έξω κόσμο μέσα από αυτή τη δυνατότητα που μας «δίνει» το διαδίκτυο, μπορεί να έχει και αρνητικά αποτελέσματα. Η σίγαση των ειδοποιήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όταν βρισκόμαστε με φίλους, οικογένεια και σύντροφο είναι ένα πρώτο βήμα στο να μην αποσυντονιζόμαστε από την οθόνη του κινητού μας.
Τελικά, το phubbing, δυστυχώς, είναι μια «επιλογή», για να αγνοήσουμε κάποιον που αξίζει την προσοχή μας. Είναι μια «επιλογή» που κάνουμε, συνήθως, ασυναίσθητα εκείνη τη στιγμή αγνοώντας τις μελλοντικές επιπτώσεις της. Ας αφήσουμε το κινητό μας για λίγο όταν είμαστε με άτομα που αγαπάμε. Ας απολαύσουμε ένα οικογενειακό δείπνο, μια ρομαντική εκδρομή ή ένα ποτό με φίλους μακριά από φωτογραφίες, δημοσιεύσεις και ειδοποιήσεις. Μακριά από «ψυχρές» αντιδράσεις και ανούσιες επαφές. Γιατί, το ζήτημα είναι η ουσιαστική επικοινωνία και η «οικοδόμηση» σταθερών σχέσεων. Μπορεί να αισθανόμαστε ότι η ηλεκτρονική επικοινωνία μας κάνει πιο επικοινωνιακούς, ωστόσο, δεν «αντικαθιστά» με τίποτα την ανθρώπινη επαφή, την αλληλεπίδραση, το γέλιο, το άγγιγμα, την ενόχληση, το πείραγμα, την κατανόηση και το «μαζί» που τόσο πολύ έχουμε ανάγκη.
Αφήστε λοιπόν τα κινητά, ζήστε τις στιγμές, ζήστε το «μαζί»!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What is phubbing? Impact on relationships and solutions, thriveworks.com. Διαθέσιμο εδώ
- What is phubbing, Definition, techtarget.com. Διαθέσιμο εδώ
