Της Μαριλένας Παναγιώτου,
Είναι γεγονός πως, ανά τους αιώνες, η κοινωνία μέσω διαφημίσεων και στερεοτύπων προσπαθεί να προβάλλει το ιδανικό πρότυπο μιας γυναίκας και συγκεκριμένα ενός γυναικείου σώματος. Από τις «ιδανικές» καμπύλες που αποτέλεσαν σήμα κατατεθέν του 1950 μέχρι τα «στεγνά ανορεξικά» πρότυπα των 90’s, είναι γεγονός πως διάφοροι φορείς είτε τύπος είτε η μόδα προσπαθούν να επηρεάσουν την εικόνα σώματος, από τον προηγούμενο αιώνα, εκμεταλλευόμενοι τις πολιτικοοικονομικές καταστάσεις της κάθε δεκαετίας.
1910s: The Gibson Girl
Μεταξύ των δεκαετιών 1890-1910, ο ζωγράφος Charles Dana Gibson πειραματίστηκε με διάφορες τεχνικές σχεδίου προκειμένου να απεικονίσει την «τέλεια γυναίκα». Το τελικό έργο ονομάστηκε “New Woman” και αναφέρεται σε μια ανεξάρτητη, μορφωμένη, νέα γυναίκα με ενεργό ρόλο στα κοινωνικά, κάτι πρωτοφανές για την τότε εποχή. Το πρότυπο ενθάρρυνε τις γυναίκες να ασχοληθούν με τον αθλητισμό, τη φύση, την τέχνη και, κυρίως, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους. Αν και στερεοτυπικό, το Gibson Girl ήταν το πρώτο φεμινιστικό πρότυπο της εποχής, καθώς παρουσίαζε μια κοινωνική γυναίκα με συμμετοχή στα κοινά, η οποία έφερε άποψη τόσο για την πολιτική και την εκπαίδευση όσο και για τις σχέσεις της με το αντίθετο φύλο. Όσον αφορά την εμφάνιση του Gibson Girl, έμπνευση του ζωγράφου αποτέλεσε η γυναίκα του, Irene Langhorne Gibson, η ηθοποιός Camile Clifford και το διάσημο μοντέλο της εποχής, Evelyn Nesbit. Tο πρότυπο περιλάμβανε ιδιαίτερα ψηλές γυναίκες με κατάλευκη επιδερμίδα και έντονα καμπυλωτούς γοφούς και έντονο μπούστο. Η σιλουέτα ανταποκρινόταν στη γραμμή S λόγω στενού κορσέ που απεικονιζόταν στα σκίτσα και συρρίκνωνε έντονα τη μέση, ενώ τα μαλλιά ήταν πιασμένα σε χαλαρό κότσο. Τα σχέδια του Gibson για 2 δεκαετίες έκαναν το γύρο του κόσμου, αποτελώντας πρότυπο ομορφιάς, ενώ οι εικόνες του κόσμησαν κάθε είδους διαφήμιση της εποχής.
1920s: Flapper Girl
Είναι γεγονός πως, κατά τον 19ο αιώνα, το ντύσιμο των γυναικών εξυπηρετούσε καθαρά την ωραιοποίηση του θηλυκού φύλου, καθώς αποτελούνταν από αρκετά σφιχτούς κορσέδες και μακριές στενές φούστες που δυσκόλευαν τις γυναίκες τόσο στην κίνηση όσο και στην αναπνοή. Κατά τη δεκαετία των ‘20s, οι προσδοκίες των γυναικών για τη ζωή τους άλλαξαν δραματικά, καθώς οι δραστηριότητές τους δεν περιοριζόντουσαν, πλέον, μόνο στο σπίτι. Το ντύσιμό τους έπρεπε να μπορεί να τους επιτρέψει να κάνουν ότι και ένας άντρας την συγκεκριμένη εποχή. Οι γυναίκες της εποχής κέρδισαν γρήγορα τον χαρακτηρισμό «σκανδαλώδεις» με την επιθυμία τους να καπνίζουν σε δημόσιους χώρους και να επιδεικνύουν τόσο σημεία του σώματός τους όσο και προγαμιαίες σχέσεις. Ακόμη, μία μοντέρνα γυναίκα, κατά την περίοδο αυτή, έπρεπε να φαίνεται αρκετά δραστήρια και να μπορεί να συμμετέχει επιτυχώς σε δραστηριότητες, όπως ο χορός και το μεγάλης διάρκειας περπάτημα στην πόλη. Στην αρχή, όλα αυτά είχαν σκοπό ένα υγιεινό και αθλητικό πρότυπο σώματος, το οποίο παρερμηνεύτηκε με ένα, απλώς, πολύ αδύνατο σώμα.
Οι γυναίκες προσπαθούσαν να τρώνε όσο το δυνατό λιγότερο, προκειμένου να διατηρήσουν ένα χαμηλό βάρος και να προσπαθήσουν να αποβάλλουν όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία θηλυκότητας που έφερε το σώμα τους, περιορίζοντας τις φυσικές του καμπύλες. Αυτό έφερε τραγικά αποτελέσματα, καθώς είναι η πρώτη φορά που έχουμε εμφάνιση ανορεξικών προτύπων με τις γυναίκες να καταφεύγουν σε διαιτητικά χάπια και διάφορους τρόπους που θα τις βοηθούσαν να χάσουν βάρος και το Hollywood να προσπαθεί να περάσει δίαιτες των 585 θερμίδων με μη ισορροπημένες διατροφές που αποτελούνταν μόνο από φρούτα, πράσινα λαχανικά και βραστά αυγά. Ευτυχώς αυτό το, εν τέλει, ανθυγιεινό και καταστροφικό για τον οργανισμό πρότυπο εγκαταλείφτηκε γρήγορα.
1930’s: The Hollywood Golden Age
Τα 30’s υπήρξαν η αρχή της χρυσής εποχής του Hollywood. Η οικονομική κρίση και η ανεργία ώθησε τους ανθρώπους της εποχής στην ανάγκη να δημιουργήσουν ένα όνειρο λίγο εκτός της σκληρής καθημερινότητάς τους, επηρεαζόμενοι, κυρίως, από τις ταινίες της εποχής. Το κύριο πρότυπο ομορφιάς της εποχής αποτέλεσε η «σκανδαλώδης» Mae West, η οποία επιδείκνυε έντονα τις καμπύλες της και «βασάνιζε» τον τύπο με την έντονη ζωή της. Για πρώτη φορά, γίνεται έμφαση σε ένα φυσιολογικό πρότυπο θηλυκότητας μακριά από τις έντονα στενές μέσες, λόγω των σφιχτών κορσέδων και έχουμε την εμφάνιση διαφημίσεων για ρούχα και στηθόδεσμους για μεγαλύτερα μεγέθη. Με το τέλος της δεκαετίας και την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι γυναίκες εγκατέλειψαν το χυμώδες πρότυπο και έχουμε τις πρώτες φωτογραφίσεις γυναικών με παντελόνια, τα οποία αρχίζουν να κάνουν τον κύκλο του κόσμου, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.
1940’s: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος
Με την έναρξη του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η θέση της γυναίκας που μέχρι τότε είχε κάνει αρκετά προοδευτικά βήματα ως προς την ανεξαρτησία της, ξαναγύρισε πίσω στο σπίτι. Οι διαφημίσεις της εποχής άρχιζαν να προωθούν τον ρόλο της γυναίκας ως νοικοκυράς και μεγάλοι οίκοι, όπως η Chanel, ο Dior και η Elsa Schiaparelli βάσισαν τις νέες τους συλλογές σε ρούχα απλά, μη αποκαλυπτικά και καθημερινά. Λόγω της δύσκολης καθημερινότητας, τα πρότυπα της εποχής περιλάμβαναν καθαρό λευκό λαμπερό δέρμα και μια υγιεινή σιλουέτα, ελαφρώς γυμνασμένη, καθώς πρώτη φορά δινόταν έμφαση στην διατροφή των γυναικών και όχι, απλώς, στην εμφάνισή τους. Με το τέλος του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι γυναίκες στραφήκαν σε πιο απλά και καθημερινά ντυσίματα, αδιαφορώντας για την λάμψη και το λαμπερό στυλ και υιοθετώντας ένα πιο καθημερινό look.
1950’s: Οι άντρες προτιμούν τις ξανθιές
«Το σώμα πρέπει να αναδεικνύεται όχι να καλύπτεται» ήταν η φράση της ξανθιάς καλλονής Marilyn Monroe, η οποία και στιγμάτισε τα ‘50s τόσο με την εμφάνισή της όσο και με τις ενδυματολογικές επιλογές της. Η δεκαετία που ακολούθησε τον Δεύτερο Παγκόσμιο ώθησε τη γυναίκα στο να αποτελεί και πάλι το στερεοτυπικό πρότυπο της καλής νοικοκυράς και συζύγου που περνούσε την περισσότερη ώρα στο σπίτι. Οι γυναίκες, έχοντας ταλαιπωρηθεί από την φτώχεια και μιζέρια της προηγούμενης δεκαετίας, είχαν την ανάγκη από μια λαμπερή πολυτελή εμφάνιση και έτσι το ντύσιμο που ακολούθησαν περιλάμβανε στενούς κορσέδες, εφαρμοστά φορέματα και έντονο μακιγιάζ. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τις ταινίες της εποχής που πρόβαλλαν έντονα την επιθυμία μιας γυναίκας να βρει κάποιον ευκατάστατο σύζυγο, οδήγησαν στο πρότυπο της εντυπωσιακής καλλονής συζύγου που η μοναδική της ασχολία ήταν το νοικοκυριό. Ταυτόχρονα, οι άντρες της εποχής, για να ήταν κοινωνικά αποδεκτοί, θα έπρεπε να είναι ευκατάστατοι και να έχουν στο πλευρό τους μια πανέμορφη σύζυγο. Μέσα από την έντονη προβολή του σώματός της, η Marilyn Monroe κατάφερε εύκολα να αναδείξει τις καμπύλες της και να αποτελέσει το πρότυπο της εποχής, το οποίο περιλάμβανε γυναίκες με έντονες καμπύλες σε περιφέρεια και μπούστο, ενώ η μέση ήταν ιδιαίτερα μικρή, λόγω της παρουσίας κορσέδων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Flapper: The Boyish is Body of the sexy vamp, theoldshelter.com, διαθέσιμο εδώ
- Twiggy, en.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Beauty Ideal Over The Decades, idealiststyle.com, διαθέσιμο εδώ
