Της Σπυριδούλας Βλάχα,
Όλοι μας έχουμε ακούσει να λέγονται σε ανθρώπους που δεν βρίσκονται σε συντροφική σχέση, φράσεις, όπως «Μην στενοχωριέσαι, θα βρεθεί ένα καλό παιδί και για εσένα». Πρόκειται για το στίγμα του να είναι κανείς συντροφικά ελεύθερος, ή αλλιώς το «single shaming», δηλαδή την άμεση ή έμμεση άσκηση κριτικής προς αδέσμευτα άτομα. Συχνά, μάλιστα, φράσεις που εμπίπτουν στο παραπάνω φαινόμενο «διατυπώνονται» ως «καλοπροαίρετες», χωρίς καμία κακή πρόθεση εκ μέρους του συνομιλητή, ωστόσο, «περνούν» το μήνυμα πως το να είναι κανείς μόνος του είναι κάτι ιδιαίτερα άσχημο και ανυπόφορο, ώστε χρειάζεται να παρηγορήσουμε το άτομο για αυτό. Συγκεκριμένα, «βασίζονται» σε πεποιθήσεις, όπως ότι τα ελεύθερα άτομα λυπούνται που δεν έχουν κάποιον δίπλα τους, αισθάνονται μόνοι, προσπαθούν να βρουν σύντροφο, αλλά δεν μπορούν ή ακόμα πως έχουν κάποιο χαρακτηριστικό που τα «εμποδίζει» στην εύρεση συντρόφου.
Όλες αυτές οι αντιλήψεις «βασίζονται» στην κυρίαρχη υπόθεση ότι όλοι θέλουν ή καλύτερα χρειάζονται έναν σύντροφο δίπλα τους, χωρίς ωστόσο τα ίδια τα άτομα να ερωτώνται αν πράγματι ισχύει κάτι τέτοιο για τα ίδια. Πρόκειται για τη γνωστή σε όλους κοινωνική ΄΄νόρμα΄΄, πως ο άνθρωπος πρέπει να βρει κάποιον, να τον παντρευτεί, να κάνουν παιδιά και να ζήσουν ευτυχισμένοι στο σπίτι τους. Με άλλα λόγια, οι παραπάνω συνθήκες εκλαμβάνονται ως τα αναγκαία και απαραίτητα συστατικά της ευτυχίας. Παρ ’όλα αυτά, ακόμα και αν μια σχέση δεν καταλήξει σε γάμο, στις μέρες μας θεωρείται ένα «συν» στη ζωή του ατόμου, και συγκρίνοντας έναν ελεύθερο με έναν αδέσμευτο, οι περισσότεροι από εμάς, έστω και ασυνείδητα, θα απαντούσαμε πως μάλλον το δεύτερο άτομο είναι περισσότερο ευτυχισμένο από το πρώτο. Προσθέτοντας, επιπλέον, τη μεταβλητή της ηλικίας, συναντάμε τους όρους «γεροντοκόρη» και «γεροντοπαλίκαρο».
Ειδικότερα, τα χαρακτηριστικά της «γεροντοκόρης» είναι πως έχει ξεπεράσει την ηλικία για γάμο (τη δεκαετία των 30), και επιθυμεί να βρει σύντροφο, όμως δεν μπορεί, ενώ συχνά παρουσιάζεται και ως περίεργη σαν χαρακτήρας και ιδιότροπη, ακριβώς λόγω της έλλειψης συντρόφου. Ένα γνωστό σε όλους παράδειγμα γεροντοκόρης είναι η Ματίνα Μανταρινάκη. Στην αρσενική εκδοχή του, το «γεροντοπαλίκαρο» αφορά άνδρες μέσης και τρίτης ηλικίας, οι οποίοι θεωρούνται «ανίκανοι να βρουν γυναίκα», ότι φέρονται σαν παιδιά, ή ότι τους ενδιαφέρει μόνο η ερωτική επαφή, και συχνά αυτή η έννοια θεωρείται συνώνυμο του αλήτη ή του αποτυχημένου στη ζωή. Βέβαια, για τους ελεύθερους άνδρες υπάρχει και η έννοια του «εργένη», η οποία έχει μια περισσότερο θετική χροιά. Ο εργένης θεωρείται γοητευτικός, επιτυχημένος και υποστηρίζει πως η έλλειψη συντρόφου οφείλεται στα αρνητικά χαρακτηριστικά των γυναικών και όχι στον ίδιο τον άντρα. Οι δύο αυτές αντίθετες λέξεις, «υποδηλώνουν» επίσης την κοινωνική αντίληψη πως οι γυναίκες επιθυμούν περισσότερο από τους άνδρες να βρουν σύντροφο.
Κλείνοντας, το «single shaming» φανερώνει «βαθύτερες» κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με τη μοναχικότητα, τα χαρακτηριστικά των φύλων και τον «προορισμό του ανθρώπου». Εντούτοις, το να μη βρίσκεται κανείς σε σχέση πολλές φορές αποτελεί συνειδητή επιλογή, η οποία «καλύπτει» πλήρως τις παρούσες ανάγκες του ατόμου, και ενδεχομένως και μια μορφή ωριμότητας ως προς τη σοβαρότητα της σύναψης μιας σχέσης. Άλλωστε, είτε σε σχέση, είτε όχι, το σημαντικό είναι να είμαστε ευτυχισμένοι!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- «Single shaming»: Το στίγμα του να είναι κάποιος μόνος, ertnews.gr. Διαθέσιμο εδώ
