Της Ναταλίας Κωσταδήμα,
Το ινομύωμα (λειομύωμα) αποτελεί έναν από τους πιο συνηθισμένους όγκους της μήτρας. Υπολογίζεται ότι ινομυώματα ανευρίσκονται περίπου στο 25-35% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Οι αλλοιώσεις αυτές, αν και έχουν χαρακτηριστεί ως καλοήθεις, δεν είναι άμοιρες κινδύνων, καθώς συνδέονται με υψηλά ποσοστά υπογονιμότητας, αλλά και δυσμενή αποτελέσματα κατά την κύηση, δεδομένου ότι έρευνες καταδεικνύουν πως η συνύπαρξη ινομυωμάτων με την κύηση σχετίζεται με την προ του τοκετού αύξηση των επιπλοκών κατά 10-40%. Για τον λόγο αυτό, δίνεται ιδιαίτερη μέριμνα στην όσο το δυνατόν πιο ουσιαστική και ασφαλή αντιμετώπισή τους. Ο εμβολισμός της μητριαίας αρτηρίας αποτελεί μία νέα μέθοδο που είναι ελάχιστα επεμβατική και, το κυριότερο, πολλά υποσχόμενη για την αποτελεσματική θεραπεία των ινομυωμάτων.
Τα ινομυώματα, λοιπόν, αποτελούν καλοήθεις όγκους που προέρχονται από τα μυϊκά και ινοβλαστικά κύτταρα της μήτρας. Μπορούν να εμφανιστούν ως μονήρεις ή πολλαπλές αλλοιώσεις και το μέγεθός τους ποικίλλει από λίγα χιλιοστά έως και μεγάλες μάζες πολλών εκατοστών. Ανάλογα με τη θέση στην οποία σχηματίζονται στη μήτρα διακρίνονται σε:
- Ενδοτοιχωματικά: Βρίσκονται μέσα στο τοίχωμα της μήτρας και αν έχουν μεγάλο μέγεθος μπορεί να προκαλούν παραμόρφωση είτε της ενδομητρικής κοιλότητας είτε του εξωτερικού τοιχώματος της μήτρας.
- Υποβλεννογόνια: Προέρχονται από κύτταρα του μυομητρίου, της εσωτερικής δηλαδή στιβάδας της μήτρας και βρίσκονται μέσα από το ενδομήτριο, το πρώτο δηλαδή στρώμα της μήτρας προς το εσωτερικό της. Διακρίνονται σε υποτύπους ανάλογα με την επέκτασή τους στο μυομήτριο και στην ενδομητρική κοιλότητα.
- Υποορογόνια: Πηγάζουν από το μυομήτριο, αλλά αναπτύσσονται προς την εξωτερική επιφάνεια και εξέχουν εκτός της μήτρας.
- Αυχενικά – Τραχηλικά: Εντοπίζονται μόνο στον τράχηλο της μήτρας, το τελευταίο τμήμα της μήτρας δηλαδή πριν την μετάπτωση στον κόλπο και δεν εμφανίζονται στο υπόλοιπο σώμα της.
Ένα μεγάλο ποσοστό των ινομυωμάτων έχουν μικρό μέγεθος και περνούν απαρατήρητα από τους ασθενείς. Εντούτοις, όταν οι όγκοι αυτοί εκδηλώνουν συμπτώματα, αυτά μπορεί να εμφανίζονται σε τόσο έντονο βαθμό, ώστε να προκαλούν σημαντική δυσχέρεια στην καθημερινότητα του ασθενούς. Το συχνότερο σύμπτωμα είναι η βαριά και διάχυτη αιμορραγία και το επίμονο αίσθημα κράμπας κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Η αιμορραγία σχετίζεται άμεσα με τον τύπο του λειομυώματος, καθώς τα ενδοτοιχωματικά και υποβλεννογόνια συνδέονται πολύ πιο στενά με την ανώμαλη εμμηνοροϊκή αιμορραγία, σε αντίθεση με τα υποορογόνια. Άλλα συμπτώματα αποτελούν ο πόνος και η πίεση των δομών της πυέλου λόγω της μάζας και δυσλειτουργία του αναπαραγωγικού κύκλου (υπογονιμότητα, αποβολές, μαιευτική νοσηρότητα και επιπλοκές).
Η θεραπεία που εφαρμοζόταν μαζικά μέχρι πρότινος ήταν η χειρουργική αφαίρεση των ινομυωμάτων. Η μέθοδος αυτή, όμως, ενέχει το ρίσκο σε μία μελλοντική κύηση οι χειρουργικές ουλές που θα έχουν απομείνει να υποστούν ρήξη και αυτό να προκαλέσει αποβολή του εμβρύου. Ο εμβολισμός των αγγείων που τρέφουν τα ινομυώματα ήρθε να δώσει λύση στο παραπάνω πρόβλημα, καθώς αποτελεί μία μέθοδο με ελάχιστες εξωτερικές παρεμβάσεις στο σώμα και υπόσχεται μικρότερα ποσοστά επιπλοκών. Ο τρόπος που διενεργείται η μέθοδος αυτή είναι ο εξής. Αρχικά ο ειδικός γιατρός (επεμβατικός ακτινολόγος) εισέρχεται στην κοινή μηραία αρτηρία με μία βελόνη. Δια μέσω της βελόνης ο γιατρός προωθεί έναν μικρό πλαστικό σωλήνα που ονομάζεται καθετήρας διαμέσου της κοινής μηραίας αρτηρίας στην έσω λαγόνιο και από εκει στην μητριαία αρτηρία.
Μόλις λοιπόν ο καθετήρας φτάσει στο επιθυμητό σημείο, δια μέσω αυτού εγχύεται ένα υγρό που ονομάζεται σκιαγραφικό και εξυπηρετεί την καλύτερη απεικόνιση των αγγείων της περιοχής, ώστε να μπορούν να διακριθούν οι συγκεκριμένοι κλάδοι των αγγείων που τροφοδοτούν το ινομύωμα. Ταυτόχρονα με την ανεύρεση αυτών των αγγειακών κλάδων, μέσω του καθετήρα μεταφέρονται στην περιοχή μικρά σφαιρίδια (beads), τα οποία κινούνται εντός του αυλού των αγγείων μέχρι να φτάσουν σε μία περιοχή, όπου η διάμετρός τους είναι ίση με αυτή του αγγείου, οπότε επικάθονται σε αυτό το σημείο και προκαλούν απόφραξη. Καθώς το ινομύωμα είναι ένας όγκος με πολύ αυξημένες απαιτήσεις για αιμάτωση, η απόφραξη του τροφοδοτικού του αγγείου, η οποία λόγω του σχήματος των beads δεν είναι πλήρης, αναγκάζει τον όγκο να ισχαιμίσει και κατ’ επέκταση να ατροφήσει σε βαθμό που πλέον δεν αποτελεί περιοριστικό παράγοντα στην καθημερινή ζωή του ασθενούς.
Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου περιλαμβάνει τη μείωση της αιμορραγίας σε ποσοστό 80-100% και των πιεστικών φαινομένων αντίστοιχα σε 40-60% έως και πολύ μεγαλύτερο ποσοστό. Μακροπρόθεσμα, φαίνεται να παρουσιάζει ελάχιστο ποσοστό υποτροπών (<10%), γεγονός που επιτρέπει στις γυναίκες να απολαμβάνουν μία καλύτερη ποιότητα ζωής άνευ συμπτωμάτων. Ως προς τις δυνατότητες τεκνοποίησης, έχει αναφερθεί πως περίπου ένα έτος μετά τη συγκεκριμένη πρακτική, τα επίπεδα των φυλετικών ορμονών απαραίτητα για τη σύλληψη, τη γονιμοποίηση και την κύηση επανέρχονται στα φυσιολογικά τους επίπεδα πριν την παρέμβαση. Από τα βιβλιογραφικά δεδομένα προκύπτει ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε αμφοτερόπλευρο εμβολισμό μπορούν να συλλάβουν και να έχουν φυσιολογική εγκυμοσύνη και τοκετό στη συντριπτική τους πλειοψηφία.
Η τεχνική του εμβολισμού των μητριαίων αρτηριών παραμένει μία εναλλακτική επιλογή και όχι πλήρες υποκατάστατο της χειρουργικής θεραπείας. Ιατρική ένδειξη γίνεται σε κάθε περίπτωση ανάλογα με την ηλικία, την επιθυμία εγκυμοσύνης, τον αριθμό και το μέγεθος των ινομυμάτων. Παρόλα αυτά, η μέθοδος αποτελεί μία ασφαλή, αποτελεσματική, νέα δυνατότητα που προσφέρεται στις πάσχουσες γυναίκες και η οποία ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες ενός ασθενούς, καθώς είναι ελάχιστα επεμβατική. Αυτό σημαίνει λιγότερα ποσοστά υποτροπών και μικρότερο διάστημα αποθεραπείας (μόλις μία μέρα νοσηλείας και 10 μέρες ανάρρωσης), γεγονός που επιδρά ευεργετικά τόσο στην ψυχολογία των γυναικών όσο και στην καλύτερη λειτουργία του συστήματος υγείας συνολικά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κλινική Ακτινολογία, Δρεβελέγκας, Αργυροπούλου, Γουλιάμος, Καραντάνας, Κελέκης, Πρασόπουλος, Εκδόσεις Κωσταντάρας, 2012, Σελίδες 349-350
- Η επίδραση του εμβολισμού ινομυωμάτων μήτρας στην ωοθηκική λειτουργία σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, Γύρογλου Σελμά, Διδακτορική Διατριβή, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ), Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Ιατρικής, Αλεξανδρούπολη 2019, freader.ekt.gr. Διαθέσιμο εδώ
- ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ & Η ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΥΧΗ ΕΚΒΑΣΗ ΚΥΗΣΗΣ, Μπάκα Βασιλική, Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Μαιευτικής, Πτολεμαΐδα 2022, dspace.uowm.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Κύηση και ινομυώματα, Γ.Π. Ταμπακούδης, Ι.Ν. Μπόντης, Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογία, 18(2):119-128, Θεσσαλονίκη 2006, iatrikionline.gr. Διαθέσιμο εδώ
