Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Ο Ισίδωρος Ζουργός, ένας ιδιαίτερα καταξιωμένος Έλληνας συγγραφέας, γνωστός για το πάθος του για την ιστορική μυθοπλασία που έχει τις ρίζες του στην ελληνική Ιστορία, αιχμαλωτίζει για άλλη μια φορά τη φαντασία των αναγνωστών με το τελευταίο του έργο Παλιές και νέες χώρες. Γνωστός για πολλά από τα προηγούμενα έργα του, που αγαπήθηκαν ιδιαίτερα από τους αναγνώστες, όπως τα «Περί της εαυτού ψυχής» και «Η αηδονόπιτα», ο Ζουργός έχει ένα μοναδικό ταλέντο να υφαίνει σαγηνευτικές αφηγήσεις που αξιοποιούν ιδιαίτερα τα γεγονότα και τις περιόδους της ελληνικής Ιστορίας.
Το νέο βιβλίο του Ισίδωρου Ζουργού, το οποίο οι αναγνώστες μπορούν να αναζητήσουν από τις Εκδόσεις Πατάκη, εκτυλίσσεται στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη του τέλους του 19ου αιώνα. Η γενέτειρα του συγγραφέα απασχολεί συχνά τις υποθέσεις των έργων του και στην εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία, κατά την οποία η Θεσσαλονίκη είναι μια κατεξοχήν κοσμοπολίτικη πόλη, όπου συνυπάρχουν Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι. Η συνοικία των Εξοχών, γνωστή στους λάτρεις του Ζουργού και από το έργο Λίγες και μία νύχτες, πρωταγωνιστεί και σε αυτό το βιβλίο. Η υπόθεση του έργου αφορά τις ζωές δύο δυναμικών πρωταγωνιστών, της Λεύκας Κηρομάνου και του Μιχαήλ Δέδε, καθώς οι δύο τους βρίσκονται εμπλεκόμενοι στον ιστό της αγάπης, της ταυτότητας και των κοινωνικών προκλήσεων. Η αφήγηση μετατοπίζεται απρόσκοπτα μεταξύ Θεσσαλονίκης, Αθήνας και Ερμούπολης της Σύρου, προσφέροντας μια πλούσια εικόνα των ιστορικών γεγονότων της εποχής, από το Μακεδονικό και το Κρητικό Ζήτημα μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ο τίτλος του βιβλίου αναφέρεται στην παλαιά και νέα Ελλάδα, όπου μοιράζεται και η αφηγηματική δράση.
Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι ενδιαφέροντες και ιδιόρρυθμοι, όπως και η ερωτική ιστορία στην οποία θα εμπλακούν. Τόσο η Λεύκα όσο και ο Μιχαήλ είναι υιοθετημένοι και αντισυμβατικοί νέοι, και επιθυμούν να ζήσουν τη ζωή με τους δικούς τους κανόνες. Παρόλα αυτά, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν επιτρέπει μεγάλες φιλοδοξίες, καθώς η περίοδος είναι ιδιαίτερα ταραχώδης. Το βιβλίο ακολουθεί την πορεία της ζωής του καθενός και την κοινή τους ζωή, η οποία εξελίσσεται παράλληλα με τις σχέσεις τους με τον οικογενειακό και τον κοινωνικό περίγυρο μέχρι να οδηγήσει στο αναπάντεχο φινάλε του κοινού βίου. Η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές, μέσα από την αφήγηση της Λεύκας, περιγράφεται με γλαφυρό τρόπο, συγκινώντας βαθιά τον αναγνώστη.
Το τελευταίο έργο του Ισίδωρου Ζουργού δεν είναι τίποτα λιγότερο από έναν λογοτεχνικό θρίαμβο, όπως και τα προηγούμενα έργα του. Η μαγευτική πεζογραφία του συγγραφέα και η σχολαστική προσοχή στην ιστορική λεπτομέρεια κάνουν τις Παλιές και νέες χώρες μια συναρπαστική και καθηλωτική εμπειρία ανάγνωσης. Η δύναμη των περιγραφών του Ζουργού ζωντανεύει έναν κόσμο γεμάτο με διαφορετικούς χαρακτήρες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με την Ιστορία στα πλαίσια της Μπελ Επόκ, και ενώ γύρω τους αναπτύσσονται τα εθνικά ζητήματα της περιόδου. Η δύναμη του μυθιστορήματος δεν έγκειται μόνο στη σαγηνευτική πλοκή του, αλλά και στην οξυδερκή απεικόνιση των κοινωνικών κανόνων, των ταξικών διαφορών και των αγώνων που αντιμετωπίζουν τα άτομα σε μια ταραγμένη περίοδο. Μέσα από τη ζωή της Λεύκας και του Μιχαήλ, ο Ζουργός ζωγραφίζει επιδέξια μια ζωντανή εικόνα της πατριαρχίας, των κοινωνικών ανατροπών και της σύγκρουσης μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας.
Η αφηγηματική δομή, με τα διπλά χρονοδιαγράμματα και τη διαπλοκή προσωπικών και ιστορικών γεγονότων, προσθέτει βάθος και πολυπλοκότητα στην αφήγηση. Η ικανότητα του Ζουργού να ενσωματώνει απρόσκοπτα ιστορικά πρόσωπα στην αφήγηση ενισχύει περαιτέρω τη σύνδεση του μυθιστορήματος με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής. Ενώ οι Παλιές και νέες χώρες μπορεί να διαφέρουν στιλιστικά από τα προηγούμενα έργα του Ζουργού, η μαεστρία του συγγραφέα λάμπει για ακόμη μια φορά, δημιουργώντας ένα αποτέλεσμα που αξίζει να βρίσκεται σε κάθε βιβλιοθήκη.
