Του Παντελή Σιμώτα,
Φωλιασμένο στην καρδιά της Θεσσαλίας, το όρος Πήλιο αναδύεται ως μια μεγαλοπρεπής εικόνα φυσικής ομορφιάς και μυθολογικού θαύματος. Σμιλευμένο από αρχαίες δυνάμεις και καλυμμένο από καταπράσινο φύλλωμα, αυτό το ορεινό καταφύγιο κατέχει μια βαθιά θέση στο πλούσιο μωσαϊκό της Ελληνικής Μυθολογίας, όπου θεοί, ήρωες και μυθικά πλάσματα περιπλανιόντουσαν κάποτε στις πλαγιές του. Ίσως πιο γνωστή είναι η σύνδεση με τον Χείρωνα, τον σοφό Κένταυρο, γνωστό για τις θεραπευτικές του ικανότητες, ο οποίος έκανε τις πλαγιές του Πηλίου σπίτι του. Εδώ, ο Χείρωνας καθοδήγησε θρυλικούς ήρωες, όπως ο Αχιλλέας και ο Ασκληπιός, μεταδίδοντας τις τεράστιες γνώσεις του στην ιατρική και τις μυστικές τέχνες. Το βουνό διαδραμάτισε, επίσης, καθοριστικό ρόλο στην επική αναζήτηση του Χρυσόμαλλου Δέρατος, καθώς η ξυλεία από τα δάση του χρησιμοποιήθηκε για τη ναυπήγηση του θρυλικού πλοίου Αργώ.
Το όρος Πήλιο αποτέλεσε το μαγευτικό σκηνικό για την ένωση θνητού και θεϊκού κατά τη διάρκεια του γάμου του Πηλέα και της Θέτιδας και της γέννησης του γιου τους, του θρυλικού Αχιλλέα. Η σύνδεση του βουνού με τις τέχνες και τη μουσική ενσαρκώνεται στη θρυλική μορφή του Ορφέα, ο οποίος λέγεται ότι τελειοποίησε το μουσικό του ταλέντο σε αυτές τις ιερές πλαγιές υπό την καθοδήγηση των Μουσών. Καθώς εξερευνούμε τους μύθους που είναι υφασμένοι στον ιστό του Πηλίου, αποκαλύπτουμε ένα τοπίο όπου η φύση και η μυθολογία συγκλίνουν αρμονικά, προσκαλώντας μας να ταξιδέψουμε στους αιώνες και να βυθιστούμε στη διαχρονική γοητεία αυτού του μυθικού βασιλείου.
Εξερευνώντας το μυθολογικό φάσμα του όρους, οφείλουμε να ξεκινήσουμε την παρουσίαση από τους Κενταύρους. Οι Κένταυροι, μυθικά όντα με τη συνδυασμένη μορφή ανθρώπου και αλόγου, ενσαρκώνουν την ενδιαφέρουσα συγχώνευση δύο διαφορετικών κόσμων – του ανθρώπινου πολιτισμού και της αδάμαστης φύσης. Στην Ελληνική Μυθολογία, οι Κένταυροι απεικονίζονται συχνά ως ατίθασοι και ηδονιστές, ενσαρκώνοντας τη δυαδικότητα τόσο της σοφίας όσο και των αρχέγονων ενστίκτων. Ανάμεσα σε αυτά τα αινιγματικά πλάσματα, ο Κένταυρος Χείρωνας στέκεται ως μια μοναδική φιγούρα, ξεπερνώντας το στερεότυπο για να γίνει ένας σεβαστός δάσκαλος και θεραπευτής. Ο Χείρωνας, σε αντίθεση με τους θορυβώδεις ομολόγους του, διαθέτει μια μοναδική καταγωγή, καθώς είναι γιος του Τιτάνα Κρόνου και της νύμφης Φιλύρας. Αυτή η διπλή καταγωγή τον κάνει να ξεχωρίζει, προσδίδοντάς του σπάνια ευφυΐα και ευγένεια σε σχέση με τους άλλους Κενταύρους. Φημισμένος για τη σοφία και τις θεραπευτικές του ικανότητες, ο Χείρωνας έκανε το όρος Πήλιο κατοικία του, μετατρέποντας το βουνό σε ιερό διαφώτισης.
Ως μέντορας ηρώων όπως ο Αχιλλέας, ο Χείρωνας μετέδωσε όχι μόνο την τέχνη του πολέμου αλλά και τις λεπτές αποχρώσεις της θεραπείας και της ιατρικής. Οι βαθιές γνώσεις του και η ευγενική του συμπεριφορά τον διέκριναν, κερδίζοντας στον Χείρωνα μια θέση ανάμεσα στους αστερισμούς ως o αστερισμός Κένταυρος. Η ιστορία του Χείρωνα συμπυκνώνει την πολυπλοκότητα της ύπαρξης, συμβολίζοντας την αιώνια πάλη μεταξύ πολιτισμού και αρχέγονων ενστίκτων. Η κληρονομιά του παραμένει ως φάρος σοφίας, υπενθυμίζοντάς μας ότι ακόμη και στα πιο φανταστικά βασίλεια υπάρχει η ικανότητα για διαφώτιση και καλοσύνη.
Συνεχίζοντας, δεν μπορεί κανείς να λησμονήσει την σύνδεση του Ιάσονα και της Αργοναυτικής Εκστρατείας με το Πήλιο. Το όρος Πήλιο, με τα πυκνά δάση και τις πανύψηλες κορυφές του, έγινε απαραίτητος σύμμαχος του Ιάσονα και των Αργοναυτών. Η ξυλεία από τα αρχαία άλση του αξιοποιήθηκε για την κατασκευή του πανίσχυρου πλοίου Αργώ, του σκάφους που θα μετέφερε αυτούς τους γενναίους τυχοδιώκτες σε ύπουλα νερά στην Κολχίδα. Κατασκευασμένη από τα ανθεκτικά οστά του βουνού, η Αργώ έγινε σύμβολο της προσφοράς του Πηλίου στο ηρωικό εγχείρημα.
Καθώς οι Αργοναύτες διέσχιζαν το Αιγαίο Πέλαγος και πέρα από αυτό, ο απόηχος των μύθων του Πηλίου αντηχούσε σε κάθε «τρίζουσα» σανίδα και σε κάθε φουσκωμένο πανί. Το βουνό, που στεκόταν ως φρουρός στο βάθος, παρακολουθούσε το δράμα και τη γενναιότητα της αναζήτησης του Ιάσονα, συνδέοντας για πάντα το όνομά του με τη θαλάσσια «οδύσσεια» που θα έμενε χαραγμένη στα χρονικά της Ελληνικής Μυθολογίας. Έτσι, η συμμαχία μεταξύ του Ιάσονα και του όρους έγινε μια διαχρονική μαρτυρία για τις αλληλένδετες μοίρες των ηρώων και τα ιερά τοπία που διαμόρφωσαν τις τύχες τους.
Μια λιγότερο γνωστή πτυχή της μυθολογίας, παρουσιάζει τον ημίθεο Ηρακλή να εμφανίζεται στο «Βουνό των Κενταύρων». Ο Ηρακλής τοποθετείται στο όρος Πήλιο κατά τη διάρκεια της καταδίωξης του Χρυσού Ελαφιού, ενός μυθικού πλάσματος με χρυσά κέρατα. Το Χρυσό Ελάφι ήταν ιερό και αφιερωμένο στην Άρτεμη, τη θεά του κυνηγιού, και η σύλληψή του ήταν μια από τις αποστολές που είχε αναλάβει ο Ηρακλής. Σύμφωνα με ορισμένες παραλλαγές του μύθου, ο ήρωας κυνήγησε το Ελάφι μέσα από τα πυκνά δάση και τις απόκρημνες πλαγιές του Πηλίου. Το δύσβατο έδαφος αποτελούσε πρόκληση που δοκίμαζε τη δύναμη, την ευκινησία και την αντοχή του.
Ο μύθος στο όρος Πήλιο αποτελεί απόδειξη της αποφασιστικότητας και της ικανότητας του Ηρακλή ως κυνηγού. Υπογραμμίζει, επίσης, τα ποικίλα τοπία και τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι ήρωες στις αποστολές τους, φέρνοντας το μυθολογικό βασίλειο πιο κοντά στην γήινη λογική, όπως το γραφικό όρος Πήλιο. Με αυτόν τον τρόπο, το βουνό γίνεται σκηνικό για ένα ακόμη κεφάλαιο στο έπος του Ηρακλή, εμπλουτίζοντας το μωσαϊκό των εξαιρετικών περιπετειών του.
Ο μυθολογικός απόηχος του Πηλίου αντηχεί βαθιά στην ένωση του Πηλέα, της Θέτιδας και του επιφανούς γιου τους, του Αχιλλέα. Το Πήλιο δημιούργησε το σκηνικό για ένα ουράνιο ρομάντζο όταν ο Πηλέας, ο θνητός ήρωας, ανέβηκε στις πλαγιές του για να κερδίσει την καρδιά της νύμφης Θέτιδας. Ο γάμος τους, που πραγματοποιήθηκε στα μαγευτικά υψώματα του βουνού, σηματοδότησε τη γένεση μιας εξαιρετικής γενεαλογίας.
Η Θέτις, έχοντας το χάρισμα της αλλαγής μορφής, είχε βαθιά σχέση με τη θάλασσα που περικύκλωνε το Πήλιο. Σε αυτές τις πλαγιές οι Μοίρες έμπλεξαν τα πεπρωμένα της Θέτιδας, του Πηλέα και του θρυλικού απογόνου τους, του Αχιλλέα. Η ένωση θνητού και θεϊκού στις πλαγιές του Πηλίου γέννησε έναν ήρωα απαράμιλλης δύναμης και ανδρείας. Το βουνό, μάρτυρας αυτού του θεϊκού γάμου και της επακόλουθης γέννησης του Αχιλλέα, στέκεται ως σιωπηλός μάρτυρας της αλληλεπίδρασης θεών και θνητών, απαθανατίζοντας τις αλληλένδετες κληρονομιές του Πηλέα, της Θέτιδας και του αδάμαστου Αχιλλέα.
Επιπρόσθετα, στις ιερές πλαγιές του Πηλίου όρους, γαλουχήθηκαν οι ικανότητες του θεϊκού ιατρού Ασκληπιού, υπό τη σοφή καθοδήγηση του Χείρωνα. Τα καταπράσινα δάση και η γαλήνια ατμόσφαιρα του βουνού έγιναν το έδαφος για να καλλιεργήσει ο Ασκληπιός τη γνώση των θεραπευτικών τεχνών. Καθώς οι ψίθυροι της φύσης τον περιέβαλλαν, το Πήλιο έγινε ένα ιερό για την ιατρική σοφία. Το αρμονικό μείγμα θεϊκών διδασκαλιών και γήινων στοιχείων σε αυτό το μυθικό βουνό χάρισε στον Ασκληπιό τις δεξιότητες που θα τον ανέβαζαν αργότερα στην ιδιότητα του σεβαστού θεραπευτή της Ελληνικής Μυθολογίας.
Τέλος, δεν μπορεί να λησμονηθεί η παρουσία του Ορφέα στο Πήλιο. Εκεί, οι μελωδικές φωνές του Ορφέα, του μυθικού ποιητή και μουσικού, αναμείχθηκαν με το θρόισμα των φύλλων και των χειμάρρων. Εμπνευσμένος από τις Μούσες, τελειοποίησε τις μουσικές του ικανότητες μέσα στα φυσικά αμφιθέατρα του βουνού, δημιουργώντας αρμονίες που υπερέβαιναν την γήινη λογική και γοήτευαν την ίδια την ψυχή των ιερών τοπίων του Πηλίου.
Το όρος Πήλιο, «το Βουνό των Κενταύρων» με τα καταπράσινα τοπία του και τη μυθική του ακτινοβολία, αποτελεί μια ζωντανή μαρτυρία της διαπλοκής θεών και θνητών. Από τα έπη του Χείρωνα μέχρι τις αρμονίες του Ορφέα, αυτό το ιερό βουνό έχει γίνει μάρτυρας διαχρονικών ιστοριών που αντηχούν στους αιώνες, διαμορφώνοντας την ίδια την ουσία της Ελληνικής Μυθολογίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ευάγγελος Μπαλντούνης (2022), Το Πήλιο στην Μυθολογία, Εφημερίδα «Ελευθερία», Διαδικτυακή Έκδοση, eleftheria.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αρχαία Ελληνική Μυθολογία, Μειξογενείς θνητές οντότητες – Τέρατα – Αυτόματα, Κένταυροι, users.sch.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δήμητρα Μήττα, Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνική Μυθολογίας: Μήδεια και Ιάσονας, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ
- Dixon-Kennedy, M., (1998), Encyclopedia of Greco-Roman Mythology, California: ABC-CLIO Inc.
- Δήμητρα Μήττα, Μορφές και Θέματα της Ελληνικής Μυθολογίας: Ασκληπιός, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ
