Του Κώστα Καρατζά,
Για τη μικρή αυτή χώρα της Δυτικής Αφρικής, τα πολιτικά και κοινωνικό-οικονομικά προβλήματα μοιάζουν να μην έχουν τελειωμό, ενώ οι πληγές του αιματηρού εμφυλίου πολέμου, των ετών 1991-2002, ακόμα δεν έχουν επουλωθεί. Στις 26 Νοεμβρίου, ένοπλοι επιτέθηκαν σε μια στρατιωτική βάση κοντά στην προεδρική κατοικία και, στη συνέχεια, εισέβαλλαν σε δύο κεντρικές φυλακές της Πρωτεύουσας, αφήνοντας ελεύθερους χιλιάδες από τους κρατούμενους. Το αποτέλεσμα των επακολουθούντων συμπλοκών ήταν 21 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους, συμπεριλαμβανομένων 14 στρατιωτών, ενώ, ταυτόχρονα, οι αρχές κήρυξαν απαγόρευση κυκλοφορίας σε όλη τη χώρα.
Αν και αρχικά έγινε προσπάθεια υποβάθμισης αυτού του περιστατικού από την Κυβέρνηση, η οποία έκανε λόγο για «παραβίαση ασφάλειας», στη συνέχεια χαρακτηρίστηκε ως «αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος», που είχε ως στόχο την ανατροπή μίας δημοκρατικά εκλεγμένης Κυβέρνησης. Το ερώτημα που, σαφώς, τίθεται αφορά τη σημασία αυτής της επίθεσης, αν, δηλαδή, εντάσσεται στο πλαίσιο του κύκλου πραξικοπημάτων στην ευρύτερη περιοχή ή αν πρέπει να αναζητηθούν αλλού τα κίνητρα. Όπως είναι φυσικό, το ενδεχόμενο ενός πραξικοπήματος προκαλεί φόβο, αφού ήδη αρκετές αφρικανικές χώρες βρίσκονται στον έλεγχο στρατιωτικών καθεστώτων και, φυσικά, θα επέφερε επιπλέον γεωπολιτικές ανισορροπίες.
Αρχικά, θα πρέπει να σημειωθεί πως είναι το δεύτερο περιστατικό αποτυχημένου πραξικοπήματος στη Σιέρρα Λεόνε, μετά τις αμφιλεγόμενες εκλογές τον Ιούνιο του 2023. Στις εκλογές αυτές κέρδισε ο Πρόεδρος Maada Bio, ο οποίος απέφυγε οριακά τον δεύτερο γύρο. Τον Αύγουστο είχαν συλληφθεί πολλά άτομα, ανάμεσά τους στρατιωτικοί και απλοί πολίτες, με την κατηγορία ότι σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν πραξικόπημα. Επιπλέον, τον Αύγουστο του 2022 είχαν ξεσπάσει στην Πρωτεύουσα της χώρας, Freetown, μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, που στοίχησαν τη ζωή σε περισσότερους από 25 ανθρώπους.
Είναι, βέβαια, ασαφές αν οι δύο προσπάθειες για πραξικόπημα ή οι παλαιότερες διαδηλώσεις μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους ή αν πρόκειται για διαφορετικά περιστατικά. Ωστόσο, είναι εμφανές ότι η χώρα βρίσκεται σε μια εύθραυστη κατάσταση, μετά από προσπάθειες δύο δεκαετιών για ειρήνη και έργα ανοικοδόμησης του κράτους. Αυτό έγινε πιο έντονο, όπως αναφέρθηκε πριν, μετά τις εκλογές του Ιουνίου. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, “All People’s Congress” (APC), προχώρησε σε μποϊκοτάζ για τέσσερεις μήνες, με το σκεπτικό ότι η εκλογή του Προέδρου Bio ήταν αποτέλεσμα νοθείας, εμποδίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη λειτουργία της Κυβέρνησης και υπονομεύοντας τη νομιμότητα του Προέδρου. Τελικά, με την επέμβαση της Δυτικό-αφρικανικής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ECOWAS), οι δύο πλευρές υπέγραψαν τη «Συμφωνία για την Εθνική Ενότητα» και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης επέστρεψε στο Κοινοβούλιο, παίρνοντας τις έδρες του. Αυτό, βέβαια, δεν έχει επιφέρει άμεσα την επίλυση των ζητημάτων που απασχολούν τη χώρα. Θα πρέπει να ανατρέξει κανείς στην πολιτική αμφισβήτηση που επικρατεί, κυρίως, λόγω των οικονομικών αδιεξόδων.
Η Σιέρρα Λεόνε, όπως πολλές χώρες της περιοχής, εισάγει πολλά από αυτά που καταναλώνει, καθιστώντας τους πολίτες ευάλωτους σε εξωτερικούς οικονομικούς κραδασμούς. Χαρακτηριστικά, ο πληθωρισμός της ξεπερνά το 50%. Άλλες χώρες έχουν καταφέρει να μετριάσουν τις οικονομικές επιπτώσεις, όσο το δυνατόν περισσότερο, με εφαρμογή πολιτικών. Η συγκεκριμένη, όμως, χώρα έχει πολλά να πράξει για να περιορίσει τις επιπτώσεις των εξωτερικών παραγόντων. Κάτι άλλο που ταλανίζει αυτό το κράτος είναι η διαπλοκή της πολιτικής μέσα στον στρατό. Κάθε νέα Κυβέρνηση που έρχεται προσπαθεί να απαλλαγεί από υποστηρικτές της αντιπολίτευσης μέσα στις ένοπλες δυνάμεις, κάτι που οδηγεί σε διχασμό τις δυνάμεις ασφαλείας.
Επιπρόσθετα, επιφανειακά μπορεί η χώρα να μοιάζει να έχει νομικά πλαίσια για την υποστήριξη μιας Δημοκρατίας χωρίς αποκλεισμούς. Εντούτοις, όσον αφορά την άσκηση πολιτικής, ουσιαστικά αυτός που κερδίζει τα παίρνει όλα, με τις κομματικές δεσμεύσεις να υπάγονται σε έθνο-περιφερειακές διαιρέσεις, που προέκυψαν μετά τον αγώνα για ανεξαρτησία από τη βρετανική αποικιοκρατία το 1961. Η Σιέρρα Λεόνε έχει ταλανιστεί στο παρελθόν από κρίσεις, όπως ο ιός Ebola τo 2014 που στοίχησε τη ζωή σε σχεδόν 4.000 ανθρώπους και το 2017 από σφοδρές κατολισθήσεις, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο παραπάνω από 1.000 ατόμων, ενώ σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, είναι μία από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη.
Αυτές οι κοινωνικό-οικονομικές αστάθειες την καθιστούν ευάλωτη στα παιχνίδια διεθνών ανταγωνισμών, ενώ μοιάζει αυτήν την περίοδο να είναι ανοιχτή σε επενδύσεις από την Κίνα. Μόλις πρόσφατα, η Σιέρρα Λεόνε υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με μία κινεζική εταιρεία για την κατασκευή μίας γέφυρας 8 χιλιομέτρων, έργο που θα στοιχήσει πάνω από $ 1,5 δις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sierra Leone military barracks foiled attack ignites fears over coup attempt, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Sierra Leone coup attempt: What may have sparked the violence, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Renewed violence in Sierra Leone is a sign of fragility, polarization, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
