Του Σταμάτη Τσινίδη,
Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια οικονομία και ο διεθνής εμπορικός χώρος έχουν βιώσει αναταραχές από ποικίλες αιτίες, με αποτέλεσμα να καταλήξουν σε μια περίοδο προβληματισμού και αναθεώρησης. Οι απρόβλεπτες οικονομικές συγκυρίες, ο ξαφνικός πληθωρισμός και η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων αναδεικνύονται ως οι κυριότεροι παράγοντες που συνταράσσουν το παγκόσμιο οικονομικό πεδίο. Σε αυτό το πλαίσιο αβεβαιότητας, η παγκόσμια οικονομία διανύει περίοδο προσαρμογής, αναζητώντας αποτελεσματικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και τη δημιουργία σταθερής οικονομικής βάσης για το μέλλον.
Το 2020 αποτελεί μια χρονιά καταλυτική για την παγκόσμια οικονομία, καθώς η πανδημία είχε σημαντικές επιπτώσεις. Παρατηρούμε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης του Α.Ε.Π. υφίσταται τεράστια πτώση, φτάνοντας σε αρνητικές τιμές και αγγίζοντας το -3,4%. Ενδεικτικό της σύνθετης κατάστασης αυτής της περιόδου είναι η πρόβλεψη του Δ.Ν.Τ., το οποίο, αρχικά, προέβλεπε ανάπτυξη της οικονομίας κατά 3,3%. Ωστόσο, προς το τέλος του α’ εξαμήνου, οι προβλέψεις αναστράφηκαν δραματικά και κυμάνθηκαν στο -4,9%.
Κατά το 2021 φαίνεται πως υπάρχει μια σταδιακή ανάκαμψη στην οικονομία, αλλά το 2022 φέρνει νέες προκλήσεις. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την απότομη αύξηση των τιμών και την ενεργειακή κρίση, συντείνουν στην επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, με το Α.Ε.Π. να μειώνεται κατά 2,6%.
Στο τέλος του α΄ εξαμήνου του 2023, ο Ο.Ο.Σ.Α. εκτίμησε ότι η ανάπτυξη του παγκόσμιου Α.Ε.Π θα κυμανθεί στο 2,7%, με τον δομικό πληθωρισμό να εμφανίζει αυξητική τάση. Όμως, στην έκθεσή του τον Σεπτέμβριο, ο Ο.Ο.Σ.Α. προέβλεψε ότι η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 3% φέτος, εμφανίζοντας ανοδική αύξηση 0,3% σε σχέση με την πρόβλεψη που είχε καταρτίσει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τα υψηλά επιτόκια αναμένεται να ασκήσουν επιβάρυνση στην παγκόσμια οικονομία, με την ανάπτυξη για το έτος 2024 να εκτιμάται στο 2,6%. Η αυξημένη ζήτηση διατηρεί τον πληθωρισμό σε αυξητικές τιμές, ενώ οι ρυθμιστές των επιτοκίων βρίσκονται αναγκασμένοι να διατηρήσουν το κόστος δανεισμού σε υψηλά επίπεδα και κατά τη διάρκεια του 2024.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της αμερικανικής τράπεζας Citigroup ανέφερε πως πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των Η.Π.Α., αναμένεται κατά τη διάρκεια του 2024 να σημειωθεί ύφεση στην οικονομία τους. Παρ’ όλα αυτά, η ανάπτυξη στις Η.Π.Α. σύμφωνα με τον Ο.Ο.Σ.Α., αναμένεται να μειωθεί, καθώς οι αυστηρότερες χρηματοοικονομικές συνθήκες αμβλύνουν τις πιέσεις στη ζήτηση.
H δεύτερη κατά σειρά μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, η Κίνα, επίκειται και εκείνη να έχει μια επιβράδυνση στην ανάπτυξή της. Συγκεκριμένα, ο Ο.Ο.Σ.Α. πρόβλεψε μια μείωση στο Α.Ε.Π της, με ποσοστό ανάπτυξης κοντά στο 4,5% για το επόμενο έτος, λόγω της συγκρατημένης εγχώριας ζήτησης και των διαρθρωτικών πιέσεων στις αγορές ακινήτων.
Στη Γερμανία, εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού και της επιβάρυνσης των επενδύσεων, αναμένεται το 2023 η ανάπτυξή της να υποχωρήσει στο -0,3%. Ωστόσο, το 2024 το Α.Ε.Π πρόκειται να αυξηθεί σε 0,8%, καθώς η εγχώρια ζήτηση ενδέχεται να ενισχυθεί. Σε ό,τι αφορά την οικονομία της Ιαπωνίας, ενδέχεται μια μείωση στο Α.Ε.Π. της το επόμενο έτος, αλλά έχει θέσει ως στόχο έως το 2027 ο ρυθμός ανάπτυξης να ξεπεράσει το 2%. Τέλος, η Ινδία λόγω των επενδύσεων, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η μακροοικονομική της σταθερότητα, είναι η μεγάλη αναδυόμενη οικονομία, με το Α.Ε.Π τον επόμενο χρόνο να εκτιμάται πως θα αγγίξει το 6,3%, αποτρέποντας, έτσι, την παγκόσμια ύφεση.
Ως προς τo παγκόσμιο εμπόριο, το α’ εξάμηνο του 2023 σημειώθηκε μια μείωση 0,5%, εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων και του πληθωρισμού, ενώ στο γ’ τρίμηνο πραγματοποιήθηκε μια μικρή αύξηση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου προβλέπει μια απότομη αύξηση στο 3,2% για το εμπόριο αγαθών το 2024 και συμπληρώνει πως, εάν ο πληθωρισμός αποκλιμακωθεί, η ανάπτυξη αναμένεται να είναι υψηλότερη.
Στον παρακάτω πίνακα, ο Π.Ο.Ε. παρουσιάζει τις προβλέψεις του για την εξέλιξη των εξαγωγών και εισαγωγών για το 2024. Σύμφωνα με αυτές, αναμένεται η Βόρεια Αμερική να είναι πρωτοπόρος στις εξαγωγές, ολοκληρώνοντας το 2023 με ποσοστό 3,6%, ενώ η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (C.I.S.) αναμένεται να ακολουθήσουν με 3,0%. Ωστόσο, προβλέπει, επίσης, ότι η C.I.S. θα σημειώσει εντυπωσιακή αύξηση στις εισαγωγές με ποσοστό 25% και η Μέση Ανατολή επίκειται να διατηρήσει τη δεύτερη θέση στις εισαγωγές με ποσοστό 12%. Σχετικά με τις εκτιμήσεις για το 2024, προβλέπεται γενική αύξηση τόσο στις εξαγωγές όσο και στις εισαγωγές, εκτός από τη C.I.S., που θα καταγραφεί σημαντική μείωση στις εισαγωγές. Κατά τις παρούσες προβλέψεις, η Ασία αναδεικνύεται ως η ισχυρότερη περιοχή στο παγκόσμιο εμπόριο για το 2024. Όμως, λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα και πιθανόν να υπάρξουν μεταβολές στις εκτιμήσεις.
Λόγω των εντατικών γεωπολιτικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, συγκεκριμένα του πολέμου μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ, έχει προκύψει μια επίμονη συζήτηση σχετικά με το πετρέλαιο, ως το προϊόν που υποστηρίζει τις εν λόγω εξελίξεις. Ειδικότερα, τα WTI Crude Oil και Brent Oil φαίνεται να υφίστανται επιδράσεις από τα συγκεκριμένα γεωπολιτικά γεγονότα.
Στο παρακάτω διάγραμμα παρατηρούμε την εξέλιξη των τιμών στο WTI Crude Oil. Σύμφωνα με προβλέψεις της E.I.A., αναμένεται η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου να υπερβεί την παγκόσμια παραγωγή έως το τέλος του 2023, δημιουργώντας αύξηση στις τιμές. Επιπλέον, η E.I.A. εκτιμά ότι προς το τέλος του έτους το Crude Oil θα φτάσει τα $ 79,59 το βαρέλι, σε σύγκριση με τα $ 78,90 το βαρέλι που καταγράφηκαν στο κλείσιμο του Νοεμβρίου. Σύμφωνα με τα μοντέλα πρόβλεψης της Trading Economics, προβλέπεται ότι η τιμή του Crude Oil μπορεί να φτάσει τα $ 84,8 το βαρέλι έως το 2024. Επίσης, η Wallet Investor εκτιμά ότι το WTI έως το τέλος του 2025 θα διαπραγματεύεται στα $ 102. Αυτές οι προβλέψεις αναδεικνύουν την πορεία του Crude Oil στο μέλλον, υποδηλώνοντας την αυξανόμενη επίδραση των παγκόσμιων γεωπολιτικών γεγονότων στην αγορά του πετρελαίου.
Αναφορικά με το Brent Oil, σύμφωνα με προβλέψεις της Ε.Ι.Α., πιθανόν να φτάσει τα $ 90,00 το βαρέλι προς το τέλος του δ’ τριμήνου του 2023, ενώ στο κλείσιμο του Νοεμβρίου κυμαινόταν κοντά στα $ 83,90 το βαρέλι. Η Barclays, λόγω του αυστηρότερου ισοζυγίου στην αγορά, προβλέπει ότι η τιμή του Brent θα αγγίξει τα $ 97 ανά βαρέλι. Επίσης, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Trading Economics, εκτιμά πως έως στο τέλος του 2024, η τιμή του θα φτάσει τα $ 88,77 το βαρέλι και η Wallet Investor υπολογίζει ότι προς το τέλος του 2025 θα φτάσει τα $ 112. Αυτές οι προβλέψεις αποκαλύπτουν μια αυξανόμενη τάση των τιμών του Brent Oil, υποδεικνύοντας την επίδραση ποικίλων παραγόντων, όπως το ισοζύγιο της αγοράς, στη δυναμική της αγοράς πετρελαίου.
Συνοψίζοντας, το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας και του παγκόσμιου εμπορίου παραμένει αβέβαιο. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις αναδεικνύονται ως κρίσιμος παράγοντας, αναμένοντας νέες εξελίξεις το επόμενο έτος. Η προσεκτική παρακολούθηση αυτών των εξελίξεων αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την κατανόηση και την προετοιμασία για τις πιθανές επιπτώσεις στις οικονομίες παγκοσμίως.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Oil analysis and price forecast December 2023, 2024, and beyond: Is there more upside?, capex.com, διαθέσιμο εδώ
- Παγκόσμια οικονομία: Υποβαθμίζονται οι προβλέψεις για το 2024, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
- Global Economic Outlook, October 2023, conference-board.org, διαθέσιμο εδώ
