Του Πέτρου Κολυάρδου,
Η ψυχολογία ήταν, αναμφίβολα, κάτι που απασχόλησε τον άνθρωπο από τις απαρχές της ζωής του. Επιστρέφοντας, λοιπόν, στην Αρχαία Ελλάδα και τους σπουδαίους φιλοσόφους Ηράκλειτο και Θαλή, θα παρατηρήσουμε μία προσέγγιση και ερμηνεία της ανθρώπινης ύπαρξης αμιγώς μέσα από τη φύση. Από την άλλη πλευρά, η παγκοσμίως γνωστή «πυθαγόρεια διδασκαλεία» αποτέλεσε την βάση της Δυτικής σκέψης, αλλά και έναν αναβατήρα για τη διατύπωση του μεταφυσικού δόγματος, γνωστού και ως δυϊσμού ή διφυσισμού.
Από τη φιλοσοφία του νου και τη διάκριση του Δυϊσμού Υπόστασης και Δυϊσμού Ιδιότητας φτάνουμε στην κορωνίδα της Αρχαίας φιλοσοφίας, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, όπου και η ψυχή έλαβε υπόσταση. Ο Πλάτωνας, σαφώς επηρεασμένος από τους Πυθαγόρειους, λίγα χρόνια αργότερα, διατυπώνει την περιβόητη «Θεωρία των Ιδεών» και μιλά πρώτος για την ανάμνηση της ψυχής, πριν «φυτευθεί» στο σώμα. Ας μου επιτραπούν μερικά άλματα στην ιστορία της ψυχολογίας. Από τη Θεωρία των Ιδεών, λοιπόν, στην Αριστοτέλεια θεωρία, τον σκεπτικισμό, τον κυνισμό, την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, την θεωρία της ενδοσκόπησης του Descartes, το Kant, τον Schopenhauer, τον Wund και την Πειραματική Ψυχολογία, τον κοινωνικό Δαρβινισμό φτάνουμε στο σήμερα.
Θα αποπειραθούμε να προσεγγίσουμε τα, κατά τη γνώμη μου, 3 πιο περίεργα σύνδρομα που ξεπερνούν τα όρια της φαντασίας, κι όμως, έχουν ένα επαρκώς προσδιορισμένο παθοφυσιολογικό υπόβαθρο.
Σύνδρομο Μινχάουζεν
Σίγουρα, είναι ιδιαίτερα γνωστό για τους περισσότερους από εσάς, δεδομένου ότι πιθανόν να έπεσε στην αντίληψή σας, κατά την ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου ή κατά την παρακολούθηση μίας ταινίας.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν ασθενή με ιδιαίτερα ανεπτυγμένη υποκριτική ικανότητα, ο οποίος, όντας καλά ενημερωμένος για το «σενάριο» και τον ρόλο που πρόκειται να ενσαρκώσει, κατονομάζεται ασθενής και πείθει όποιον βρεθεί στο διάβα του για την κατά φαντασία ασθένειά του. Μάλιστα, με σκοπό να πετύχει τον σκοπό του και να κερδίσει την προσοχή και τη φροντίδα των άλλων, συχνά προβαίνει στην λήψη φαρμάκων, ή ακόμη και σε πράξεις αυτοτραυματισμού, για να γίνει ασθενής. Οι έρευνες γύρω από τη διανοητική αυτή διαταραχή καταδεικνύουν αιτιολογική συσχέτιση με την έλλειψη συναισθηματικής πληρότητας είτε από το οικογενειακό είτε από το φιλικό τους περιβάλλον.
Σύνδρομο του εξωγήινου χεριού
Το σύνδρομο εξωγήινων χεριών (AHS), γνωστό και ως σύνδρομο Dr. Strangelove είναι μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή και ψυχολογικά επώδυνη κλινική κατάσταση, στην οποία ένα άτομο βιώνει τα άκρα του να ενεργούν φαινομενικά μόνα τους, χωρίς συνειδητό έλεγχο των ενεργειών. Φυσιολογικά γνωρίζουμε ότι μέσω της νευρομυϊκής σύναψης υπάρχει σαφής εκούσιος έλεγχος όλων των γραμμωτών σκελετικών μυών του ανθρώπινου σώματος.
Το σύνδρομο του ξένου χεριού τεκμηριώνεται καλύτερα σε περιπτώσεις όπου ένα άτομο έχει χωρίσει χειρουργικά τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου του, μια διαδικασία που μερικές φορές χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ακραίων περιπτώσεων επιληψίας και επιληπτικής ψύχωσης, π.χ. επιληψίας κροταφικού λοβού. Εμφανίζεται, επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις μετά από χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο, σε εγκεφαλικό επεισόδιο, λοίμωξη, όγκο, ημικρανία και ειδικές εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, η φλοιοβασική εκφύλιση και η νόσος Creutzfeldt-Jakob (μία ταχέως εξελισσόμενη μορφή άνοιας που συνοδεύεται από ψυχικά και κινητικά προβλήματα).
Σύνδρομο Cotard
Το σύνδρομο Cotard, επίσης γνωστό ως παραλήρημα του Cotard και κατά πολλούς… “walking dead”, είναι μία ιδιαίτερα σπάνια ψυχιατρική διαταραχή, κατά την οποία το προσβεβλημένο άτομο πιστεύει ότι είναι νεκρό, ότι δεν υπάρχει ή ότι έχει χάσει τα εσωτερικά του όργανα. Πρόκειται, δηλαδή, για μία πλήρη απάρνηση της πραγματικότητας, που αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε θάνατο, τις περισσότερες φορές από ασιτία.
Επειδή υπάρχουν πολλά άρθρα που πραγματεύονται το εν λόγω θέμα, είναι καλό να γίνει σαφές ότι πρόκειται για ένα νόσημα, το οποίο δεν αναφέρεται πουθενά στη 10η έκδοση της Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης Νοσημάτων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας (ICD-10) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), παρότι ήδη έχουν αναφερθεί κλινικές περιπτώσεις εμφάνισης του συνδρόμου. Αυτό μας δείχνει την ιδιαίτερα μικρή συχνότητα εμφάνισης, την ελλιπή κατανόηση του συνδρόμου αυτού καθαυτού, αλλά και του υποκείμενου παθοφυσιολογικού μηχανισμού που το συνοδεύει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Cotard’s syndrome: Two case reports and a brief review of literature, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Overview – Munchausen syndrome, NHS UK. Διαθέσιμο εδώ
- The alien hand syndrome, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
