Της Μαρίνας Νίκα,
Με το σημερινό άρθρο, θα ταξιδέψουμε στην αρχοντική Καστοριά. Μια πόλη της Δυτικής Μακεδονίας, η οποία είναι αμφιθεατρικά χτισμένη πάνω στη χερσόνησο της λίμνης Ορεστιάδας και βρίσκεται ανάμεσα στα βουνά Βίτσι και Γράμμο.
Τα μνημεία φυσικού κάλλους της περιοχής, όπως η ομώνυμη λίμνη της που αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες, σε συνδυασμό με τα παραδοσιακά της αρχοντικά, τις πολυάριθμες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες και την πλούσια ιστορική παράδοση, συνθέτουν ένα μωσαϊκό στοιχείων που ικανοποιούν και τον απαιτητικό ταξιδιώτη.
Σύμφωνα με την ιστορική παράδοση, έχουν δημιουργηθεί πάμπολλες υποθέσεις σχετικά με την ονοματοδοσία της πόλης. Η επικρατέστερη άποψη αναφέρει ότι, κατά τα χριστιανικά χρόνια, η λίμνη και η ευρύτερη πόλη έλαβαν το όνομά τους από τους κάστορες που ενδημούσαν κάποτε εκεί. Επίσης, στη θέση της σημερινής πόλης βρισκόταν η αιολική αποικία, το Κέλετρον.
Την Καστοριά καταλαμβάνουν γύρω στο 200 π.Χ. αιώνα οι Ρωμαίοι, μετά από μακροχρόνια πολιορκία. Τον 6ο αιώνα μ.Χ., ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός, κάνοντας ένα πέρασμα από αυτήν την περιοχή, ζήτησε να χτιστεί μια καινούρια πόλη, την οποία οχύρωσε με ένα ισχυρότατο τείχος, τμήμα του οποίου σώζεται μέχρι σήμερα. Επιπρόσθετα, τον 10ο και 11ο αιώνα, η πόλη καταλαμβάνεται από τους Νορμανδούς, τους Βούλγαρους και τους Φράγκους. Τα χρόνια της οθωμανικής κατοχής η πόλη βρισκόταν υπό μία μορφή αυτοδιοίκησης, με την Υψηλή Πύλη να της παρέχει ειδικά προνόμια, ενώ υψηλά ιστάμενος ολόκληρης της επαρχίας ήταν ο Μητροπολίτης, ο οποίος απολάμβανε την ευμένεια της τουρκικής ηγεσίας. Μάλιστα, εκείνη τη χρονική περίοδο αρκετοί επιφανείς Καστοριανοί μετανάστευσαν στο εξωτερικό, όπως τα αδέρφια Παναγιώτης και Ιωάννης Εμμανουήλ, οι οποίοι, έπειτα, διέδωσαν τις ιδέες για το ιδανικό της Ελευθερίας λόγω της επαφής τους με τον Ρήγα Φεραίο.
Η σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων της Καστοριάς ήταν η τέχνη και το εμπόριο της γούνας και των παραγόμενων ειδών της, που έχει τις ρίζες του ήδη από τη Βυζαντινή Περίοδο, καθιστώντας την Καστοριά ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα παραγωγής και επεξεργασίας της γούνας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακόμα, η Καστοριά αποτελεί τη μητέρα πατρίδα εξεχουσών προσωπικοτήτων από τον χώρο των Γραμμάτων, όπως ο Ίων Δραγούμης και ο Αναστάσιος Πηχιών.
Τέλος, ένα από τα εντυπωσιακότερα στολίδια της πόλης είναι το σπήλαιο του Δράκου. Δεν είναι μόνο οι απίστευτοι σταλαχτίτες και σταλαγμίτες που κόβουν την ανάσα, αλλά και η ιδιαίτερη μυθολογική παράδοση που υπάρχει.
Με βάση την περιγραφή του λαογράφου Δ. Γιαννούση, «πριν πολλά χρόνια υπήρχε μία μεγάλη σπηλιά που ήταν το χρυσωρυχείο της περιοχής. Το φύλαγε ένα «τέρας» που έβγαζε από το στόμα φλόγες και δηλητηριασμένους ατμούς. Ο πρώτος βασιλιάς και ιδρυτής της Καστοριάς ήταν ο Κάστωρ, ο οποίος θέλησε να ξεναγήσει στο σπήλαιο τον φιλοξενούμενο αδερφό του, Πολυδεύκη, και τον πεθερό του Κέλι, ιερέα του θεού. Όμως, η παρουσία του τέρατος τους εμπόδιζε την είσοδο στη σπηλιά. Τότε, ο βασιλιάς υποσχέθηκε λαμπρά δώρα σε αυτόν που θα σκότωνε τον δράκο. Παρουσιάστηκε ένας ρωμαλέος νέος, ο οποίος με το κοντάρι του χτύπησε το τέρας και το έριξε νεκρό στη λίμνη. Πανηγύρισαν το γεγονός και ευχαρίστησε τον Πάνα, ενώ, στη συνέχεια, με αναμμένους δαυλούς προχώρησαν στο εσωτερικό της σπηλιάς με σκυφτά τα κεφάλια για να μην χτυπήσουν τους σταλακτίτες, αφού η ατμόσφαιρα γινόταν αποπνικτική λόγω της έλλειψης οξυγόνου. Σε ένα μέρος που η σήραγγα στένευε, έσβησαν οι δαυλοί και τότε ακούστηκε μια απόκοσμη φωνή να λέει: «εκείνος που θα σκύψει να πάρει μια χούφτα της λάσπης που πατάει θα το μετανιώσει». Οι πιο θαρρετοί έσκυψαν, πήραν λάσπη και την έβαλαν στο κόρφο τους. Οι υπόλοιποι φοβήθηκαν και δεν τόλμησαν να πάρουν. Όταν βγήκαν στο φως του ήλιου, αυτοί που κρατούσαν τη λάσπη συνειδητοποιήσαν πως κρατούν υγρή χρυσόσκονη».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ιστορία της Καστοριάς, kastoria.weebly.com, διαθέσιμο εδώ
- Η θρυλική σπηλιά του Δράκου στην Καστοριά και ο ιδιαίτερος μύθος της, exploringgreece.tv, διαθέσιμο εδώ
