Της Αναστασίας Μπουραντά,
Τις τελευταίες ημέρες διεξάγονται συζητήσεις σχετικά με τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2024, ο οποίος κατατέθηκε την περασμένη Τρίτη στη Βουλή από το Υπουργείο Οικονομικών για διαβούλευση, αρχικά, από την αρμόδια διαρκή Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων (που ολοκληρώνεται σήμερα) και, εν συνεχεία, από την Ολομέλεια της Βουλής, 13 με 17 Δεκεμβρίου αυτού του έτους. Η διάρθρωση του κρίνεται ιδιαιτέρως κρίσιμη, δεδομένων των συγκυριών που έχουν παρουσιαστεί την τελευταία περίοδο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, της διεθνούς οικονομικής και γεωπολιτικής αβεβαιότητας, της εκτιμώμενης αδύναμης ζήτησης και πιθανής ύφεσης σε μεγάλες οικονομίες του κόσμου, ενώ η μάχη κατά του πληθωρισμού δείχνει να μην έχει ολοκληρωθεί ακόμη, αλλά και μιας εκ νέου ενεργειακής κρίσης.
Κόντρα, όμως, στην ευρωπαϊκή τάση, η ελληνική οικονομία διαγράφει μια πιο αυτόνομη αναπτυξιακή πορεία, καθώς επανακάμπτει σταδιακά από την υπερδεκαετή κρίση, έχοντας αναδιαρθρώσει τα δημοσιονομικά της, που αποτελούσαν το βασικό «αγκάθι». Πάρα ταύτα, δεδομένου του υψηλού χρέους ως προς το Α.Ε.Π., τις παθογένειες που συνεχίζει να κουβαλά η εγχώρια αγορά από την περίοδο της κρίσης χρέους και τις διεθνείς πιέσεις, η κατανομή των πόρων για το επόμενο -δυσμενές για πολλούς οικονομολόγους- έτος και η όσο γίνεται ακριβέστερη πρόβλεψη και ορθή στοχοθεσία για τη μεταβολή των μακροοικονομικών μεγεθών είναι κρίσιμη.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του Α.Ε.Π. για το 2024 από 1,1% του Α.Ε.Π. φέτος, ρυθμός ανάπτυξης 2,9% (ονομαστικό Α.Ε.Π.: € 233,775 δις) και μείωση του δείκτη χρέους προς Α.Ε.Π. στο 152,3% από 160,3% φέτος. Αναμένεται, βάσει του προϋπολογισμού ενίσχυση των εξαγωγών κατά 5,6%, γεγονός που ίσως βελτιώσει το εμπορικό ισοζύγιο. Ο πληθωρισμός εκτιμάται να αποκλιμακωθεί στο 2,6% από το 3,9% που αναμένεται να διαμορφωθεί φέτος. Μεταξύ άλλων, στον προϋπολογισμό προβλέπεται μείωση της ανεργίας στο 10,6% από 11,2% φέτος, αλλά και ήπια μείωση του ρυθμού αύξησης της ιδιωτικής και της δημόσιας κατανάλωσης. Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει για την ελληνική οικονομία το 2024 ρυθμό ανάπτυξης 2,3% και υποχώρηση του εναρμονισμένου δείκτη πληθωρισμού στο 2,8% από 4,3% το 2023. Βέβαια, σύμφωνα με την ανάλυση ευαισθησίας του προϋπολογισμού, σε περίπτωση που συνεχίσουν κι άλλες αυξήσεις στα επιτόκια από την Ε.Κ.Τ., μπορεί να υπάρξει απώλεια ανάπτυξης έως και 1% , γεγονός που θα καθιστούσε αδύνατη την επίτευξη των ανωτέρω στόχων.
Επίσης, προβλέπονται μέτρα (ύψους περίπου € 2,5 δις) για την ενίσχυση των εισοδημάτων των πολιτών και τη βελτίωση της κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές στον ΕΝ.Φ.Ι.Α., αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και επέκταση του κοινωνικού μερίσματος, καθώς και αύξηση των δαπανών και των επιχορηγήσεων στην παιδεία και την υγεία. Αυτά αναμένεται να χρηματοδοτηθούν από αύξηση των (φορολογικών) εσόδων, με κύρια ενίσχυση από το νέο καθεστώς φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς εκτιμάται να ανακύψουν έσοδα έως και € 600 εκατ.
Εκτιμάται, παράλληλα, ότι το 2024 πρόκειται να είναι ένα έτος ρεκόρ για τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις. Ειδικότερα, ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει έσοδα ύψους € 5,77 δις, εκ των οποίων τα € 970,4 εκατ. θα είναι πρόσθετα έσοδα από τους διαγωνισμούς έργων, οι οποίοι αναμένεται να περατωθούν εντός του 2024. Αναλυτικότερα, οι αποκρατικοποιήσεις που θα αποφέρουν τα μεγαλύτερα έσοδα το επόμενο έτος είναι η παραχώρηση της Αττικής Οδού, που θα προσφέρει στο Δημόσιο € 3,27 δις κατά το δ’ τρίμηνο του 2024, και η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, η οποία θα προσφέρει αντίστοιχα € 1,35 δις κατά το β’ τρίμηνο του 2024, με ανάδοχο και των δύο να αποτελεί η εταιρεία ΓΕΚ Τέρνα. Τέλος, να σημειωθεί πως στον προϋπολογισμό δεν περιλαμβάνονται έσοδα από «έργα σε στάδιο προετοιμασίας» εκτιμώμενου ύψους έως και € 890,1 εκατ. από τη διάθεση μετοχών της εταιρείας «Ελληνικά Πετρέλαια» (Helleniq Energy) από τον Τ.Α.Ι.Π.Ε.Δ., η οποία θα αποτελέσει μέρος του σχεδίου περαιτέρω μετοχοποίησης της «Ελληνικά Πετρέλαια», μέσω της μείωσης της συμμετοχής των Paneuropean Oil & Industrial Holdings (Ομίλος Λάτση) και του Τ.Α.Ι.Π.Ε.Δ. με την πώληση τίτλων τους σε (ξένους) θεσμικούς επενδυτές και στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
Σημαντική συνεισφορά για την επίτευξη των αναπτυξιακών, κυρίως, στόχων θα αποτελέσει και η προσδοκώμενη αύξηση των συνολικών επενδύσεων κατά 15,1% το 2024 σε σχέση με το 2023, καθώς φέτος παρουσιάστηκε υποτονικότητα σε αυτόν τον τομέα. Μάλιστα, η Κυβέρνηση στοχεύει να αυξήσει τις δημόσιες επενδύσεις ύψους € 12,1 δις, δηλαδή κατά 12,43% σε σύγκριση με φέτος (επίπεδα ρεκόρ). Αυτές πρόκειται να χρηματοδοτηθούν κυρίως από ευρωπαϊκά κονδύλια του Ε.Σ.Π.Α., του εθνικό Ε.Σ.Π.Α. και από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συνοψίζοντας, ο κρατικός προϋπολογισμός ίσως εκπέμπει, ως έναν βαθμό, αρκετή αισιοδοξία για την ροή των πραγμάτων κατά το επόμενο έτος, ενώ, στην πραγματικότητα, όλα κρατούνται από μια λεπτή γραμμή ώστε να εκτροχιαστούν, λόγω της διεθνής γεωπολιτικής αστάθειας και των επίμονων προβλημάτων από την πλευρά της προσφορά. Αυτά θα θέσουν σημαντικά εμπόδια στη μάχη κατά τον πληθωρισμό που πραγματοποιούν εδώ και μήνες οι Κεντρικές Τράπεζες, μέσω της επιθετικής νομισματικής «σύσφιξης». Παράλληλα, σε δημοσιονομικό επίπεδο, πλέον, τα περιθώρια θα είναι πολύ πιο περιορισμένα, ενώ πιθανότατα ο πληθωρισμός θα σταματήσει να λειτουργεί επικουρικά στην «ωραιοποίηση» των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών μεγεθών. Η ελληνική οικονομία έχει μεν τη προοπτική και τη δυναμική για να «τρέξει» η ανάπτυξη με υψηλό ρυθμό, αλλά μην ξεχνάμε πως δεν έχει λύσει ακόμη αρκετά δομικά της προβλήματα, που θα καθιστούν μη ανθεκτική σε αναταράξεις, με το κόστος στην κοινωνία να μοιράζεται αρκετά άνισα…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Προϋπολογισμός 2024: Προς επανεξέταση 1.064 φοροαπαλλαγές που κοστίζουν 15,5 δισ. ευρώ (πίνακες), newmoney.gr, διαθέσιμο εδώ
- Προϋπολογισμός: Οι επενδύσεις, το μεγάλο στοίχημα του 2024, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Προϋπολογισμός με πακέτο στήριξης 2,5 δισ. ευρώ, euro2day.gr, διαθέσιμο εδώ
- Προϋπολογισμός 2024: Ρεκόρ εσόδων στα 5,7 δισ. από τις αποκρατικοποιήσεις, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
