Του Άρη Σηφάκη,
Στο προηγούμενο άρθρο εστιάσαμε στο καθεστώς των ομόρρυθμων εταιριών. Παραλλαγή των ομόρρυθμων εταιριών που όμως εμφανίζει αρκετές διαφορές από αυτές, είναι η ετερόρρυθμη εταιρία που προβλέπεται στις διατάξεις των άρθρων 271-284 του ν.4072/2012. Τα κοινά σημεία με την ομόρρυθμη είναι τόσο έντονα, που κατά την παρ. 2 του άρθρου 271, εφόσον δεν υπάρχει αντίθετη ρύθμιση στις παραπάνω διατάξεις, εφαρμόζονται αναλογικά και για την ετερόρρυθμη οι διατάξεις της ομόρρυθμης.
Βασική ειδοποιός διαφορά από την ομόρρυθμη εταιρία, είναι κατά την παρ. 1 του άρθρου 271 το γεγονός ότι στην ετερόρρυθμη εταιρία πέρα από ομόρρυθμους εταίρους που ευθύνονται απεριόριστα και εις ολόκληρoν, απαιτείται (για να είναι η εταιρία ετερόρρυθμη) να υπάρχει τουλάχιστον ένας εταίρος, ο οποίος θα ευθύνεται περιορισμένα μέχρι ενός συγκεκριμένου ποσού (ετερόρρυθμος εταίρος). Ακριβέστερη εικόνα για το καθεστώς ευθύνης του ετερόρρυθμου εταίρου παρέχει το άρθρο 279 του νόμου. Ο ετερόρρυθμος εταίρος έχει απλώς την υποχρέωση καταβολής της εισφοράς του στην ετερόρρυθμη εταιρία (στο εξής ΕΕ). Άπαξ και την καταβάλλει δεν ευθύνεται για το παθητικό της ΕΕ. Αν, ωστόσο, δεν έχει καταβάλλει την εισφορά του ως όφειλε, τότε ευθύνεται προς τους εταιρικούς δανειστές μέχρι την αξία αυτής. Η μη εκπλήρωση δηλαδή της υποχρέωσης εισφοράς που απορρέει από την σύμβαση εταιρίας, μετατίθεται στην ευθύνη προς τρίτους. Η δε ευθύνη αυτή δεν αντιτάσσεται έναντι των τρίτων.
Απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή το γεγονός ότι σε περίπτωση θανάτου, πτώχευσης, θέσης σε δικαστική συμπαράσταση ή εξόδου του μοναδικού ομόρρυθμου εταίρου από την ΕΕ, αυτή λύεται, εκτός εάν εντός 4 μηνών από την λύση της, καταχωρηθεί και δημοσιευθεί στο ΓΕΜΗ τροποποίηση της εταιρικής σύμβασης με την οποία είτε εισέρχεται νέος ομόρρυθμος εταίρος στο εταιρικό σχήμα, είτε κάποιος εκ των ετερόρρυθμων μετατρέπεται σε ομόρρυθμο. Σε κάθε περίπτωση δεν νοείται ύπαρξη ετερόρρυθμης εταιρίας χωρίς τουλάχιστον έναν ομόρρυθμο. Κατά τα λοιπά για τους λόγους λύσης εφαρμόζεται αναλογικά το άρθρο 259 που ισχύει και για τις ομόρρυθμες, ενώ σε ό,τι αφορά την δημοσίευση υπάρχει εξίσου αναλογική εφαρμογή των ρυθμίσεων για τις ομόρρυθμες, με την επιπρόσθετη υποχρέωση δημοσίευσης στοιχείων όπως το όνομα, η κατοικία του ετερόρρυθμου εταίρου καθώς και η αξία της εισφοράς του (άρθρο 273).
Ο ετερόρρυθμος εταίρος έχει αρκετά εκ των δικαιωμάτων του ομόρρυθμου, όχι όμως όλα. Ειδικότερα δικαιούται να προβαίνει σε έλεγχο επί των λογαριασμών και των βιβλίων της εταιρίας, εκτός αντίθετης καταστατικής πρόβλεψης (άρθρο 275). Από την άλλη δεν έχει δικαίωμα διαχείρισης ή εκπροσώπησης καταρχήν. Ωστόσο κατ’ εξαίρεση, για πράξεις μη-συνήθους διαχείρισης, φέρει δικαίωμα εναντίωσης για την τέλεση της πράξης, ενώ μπορεί να οριστεί καταστατικά ότι δύναται να μετέχει στη διαχείριση. Όσον αφορά την εκπροσώπηση και πάλι το καταστατικό μπορεί να προβλέπει διαφορετικά από τον νόμο για τον ετερόρρυθμο εταίρο και έτσι αυτός να μπορεί να προβαίνει σε σχετικές πράξεις, ωστόσο σε αυτήν την περίπτωση θα ευθύνεται για την σχετική πράξη έναντι τρίτου ως ομόρρυθμος εταίρος, εκτός εάν ο τρίτος που συναλλάχθηκε γνώριζε πως στην πραγματικότητα είναι ετερόρρυθμος εταίρος (άρθρο 278 παρ. 2). Ο ετερόρρυθμος εταίρος συμμετέχει στα κέρδη με βάση το ποσοστό που τυχόν του έχει ορισθεί, αλλιώς βάσει της συμμετοχής του με την εισφορά του, ενώ για τις ζημίες, ευθύνεται έως την αξία της εισφοράς του. Εντούτοις, δεν αποκλείεται στην εταιρική σύμβαση να έχει τεθεί υψηλότερο ποσό συμμετοχής στις ζημίες (άρθρο 277).
Αξίζει να σημειωθούν άλλες δυο περιπτώσεις που ορίζει ρητά ο νόμος για ευθύνη του ετερόρρυθμου εταίρου ως ομόρρυθμου. Πρώτον, στην περίπτωση που το όνομα του ετερόρρυθμου εταίρου συμπεριλαμβάνεται στην επωνυμία της ΕΕ, θα ευθύνεται απεριόριστα ως ομόρρυθμος, απαλλασσόμενος της παραπάνω ευθύνης, εάν ο τρίτος που συναλλάχθηκε ήταν καλόπιστος (άρθρο 272 παρ. 2). Δεύτερον, στην περίπτωση της αδημοσίευτης ετερόρρυθμης εταιρίας, που ενώ έχει συσταθεί δεν έχει δημοσιευθεί ακόμα, ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται για τα χρέη που δημιουργήθηκαν τότε ως ομόρρυθμος (άρθρο 280).
Περίπτωση ιδιαίτερης ετερόρρυθμης εταιρίας, είναι αυτή της ετερόρρυθμης κατά μετοχές εταιρίας, όπου τα εταιρικά μερίδια παρίστανται με μετοχές (άρθρο 284). Στο εν λόγω εταιρικό μόρφωμα εφαρμόζονται αναλογικά διατάξεις τόσο από τις προσωπικές εταιρίες κατά τον ν.4072/2012, όσο και ρυθμίσεις της ΑΕ και της ΕΠΕ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Νικόλαος Κ. Ρόκας, Εμπορικές Εταιρίες, 9η έκδοση, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2019
- Σπυρίδων Δ. Ψυχομάνης, Δίκαιο Εμπορικών Εταιριών, 4η έκδοση, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2020
