Της Ελένης- Παναγιώτας Μινάι,
Πώς θα έμοιαζε άραγε ο κόσμος αν όλοι ήταν ίδιοι; Αν όλοι είχαν ένα πρόσωπο κοινό, το οποίο να μοιάζει ξένο, απόμακρο και θολό; Για κάποιους ανθρώπους, μάλλον, ακούγεται σαν μια βαθιά φιλοσοφική σκέψη, αλλά για κάποιους άλλους αποτελεί πραγματικότητα. Όσο απίθανο και να σας ακούγεται, υπάρχουν άτομα ανάμεσά μας που κοιτάζοντας το πρόσωπο των οικείων τους δεν βρίσκουν κάτι το μοναδικό. Για αυτούς όλα μοιάζουν το ίδιο απόμακρα.
Η πάθηση την οποία θα εξετάσουμε σήμερα είναι η προσωπαγνωσία. Αποτελεί μια, μάλλον, αρκετά ιδιαίτερη και άγνωστη για τους περισσότερους από εμάς πάθηση. Πρόκειται για την αδυναμία του ασθενή να αναγνωρίζει πρόσωπα. Ένα είδος ίσως τύφλωσης, που αφορά αποκλειστικά τα πρόσωπα. Πιο εκτεταμένα, το άτομο μπορεί να ξεχωρίσει τα βασικά τμήματα που απαρτίζουν ένα πρόσωπο, όμως αυτό δεν αρκεί για να μπορεί να διακρίνει τη γενικότερη φυσιογνωμία του άλλου ανθρώπου. Αυτό, όμως, διαφέρει από ασθενή σε ασθενή. Δηλαδή, η δυνατότητά του να διακρίνει πρόσωπα εξαρτάται από το άτομο. Έτσι, έχουμε ασθενείς που δεν μπορούν να ξεχωρίζουν τους συγγενείς τους από άγνωστους ή ακόμα και να μην βλέπουν το ίδιο τους το πρόσωπο. Σε κάθε περίπτωση, το άτομο βιώνει μια κατάσταση η οποία δεν διευκολύνει την καθημερινότητά του, διότι η συναναστροφή με άλλους ανθρώπους είναι αναγκαία σε μια κοινωνία.
Το πρόσωπο ως ένα βασικό μέσο έκφρασης συναισθημάτων μπορεί να αποτελεί αδύνατο να κατανοήσει ένας άνθρωπος με προσωπαγνωσία. Έτσι, συναισθήματα και γκριμάτσες, η ηλικία που μπορείς να εκτιμήσεις με τα χαρακτηριστικά του προσώπου (π.χ. παρουσία ρυτίδων ή το φύλο) γίνονται αγνώριστα. Επίσης, μπορεί να υπάρχει δυσκολία και στην αναγνώριση ζώων και αντικειμένων. Οι δυσκολίες που βιώνει ένα τέτοιο άτομο πολλές φορές αποτελούν αιτία για τους ασθενείς να εμφανίζουν κατάθλιψη ή κοινωνικό άγχος, γιατί έχει άμεση επίδραση στην καθημερινότητά τους αυτή η ανικανότητα να λειτουργήσουν, όπως οι υγιείς συνάνθρωποί τους.
Η αιτία που ο εγκέφαλός μας δεν μπορεί να διαχειριστεί την πληροφορία για την επεξεργασία των προσώπων μπορεί να οφείλεται στη μη ανάπτυξη της διαδικασίας αναγνώρισης προσώπων ή σε σοβαρές εγκεφαλικές κακώσεις, που έφεραν αυτό το αποτέλεσμα (εγκεφαλικό, νόσος Αλτζχάιμερ κ.ά.). Σημαντική, επίσης, είναι και η νόσηση από αυτισμό, η οποία, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που φέρουν αυτοί οι ασθενείς, αδυνατούν σε πολλές περιπτώσεις να αναπτύξουν την ικανότητα να διακρίνουν πρόσωπα.
Είναι σημαντικό οι ασθενείς με προσωπαγνωσία να καταφεύγουν σε επαγγελματίες που μπορούν με την κατάλληλη στήριξη να βοηθήσουν αυτά τα άτομα να ζουν με την πάθησή τους μια, όσο το δυνατόν γίνεται, φυσιολογική ζωή. Έτσι, κάνοντας γνωστό στους οικείους ότι πάσχει από προσωπαγνωσία και ζητώντας τη βοήθειά τους για την αναγνώριση άλλων προσώπων είναι μια καλή αρχή στην αποδοχή της πάθησής τους και στη βελτίωση της καθημερινότητάς τους. Επιπλέον, εκφράζοντας την επιθυμία στους άλλους ανθρώπους να συστήνονται όταν βρίσκονται στον ίδιο χώρο μαζί του, αλλά και μαθαίνοντας να τους ξεχωρίζει από τα βήματα, τη φωνή τους ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μπορούν να βοηθήσουν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Η συμμετοχή, επίσης, σε κλινικές δοκιμές για τη θεραπεία της προσωπαγνωσίας είναι μια δυνατότητα που μπορεί, αν πληροί τα κριτήρια και επιθυμεί ο ίδιος, να δώσει ελπίδα στον ασθενή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
