Της Ελένης Σολδάτου,
Η «Μελάνυδρος» οφείλει την ονομασία της στο βαθύ προς μαύρο χρώμα νερού, κάτι το οποίο προκύπτει κι από την ετυμολογία της λέξης: από το «μέλας», το οποίο σημαίνει μαύρος, σκουρόχρωμος και από την αρχαία ελληνική λέξη «ύδωρ», που σημαίνει νερό. Ωστόσο, η ονομασία παραπέμπει σε μια περιγραφή των νερών της πηγής, η οποία αναφέρεται από τον Όμηρο στο έργο του Οδύσσεια ως μια αρκετά ξεχωριστή πηγή. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται και στην Ιλιάδα, όμως περιγράφοντας διαφορετικές πηγές. Για τη «Μελάνυδρο πηγή», στην οποία οι θεραπαινίδες της Πηνελόπης πήγαιναν να γεμίσουν νερά, ο Όμηρος αναφέρει ότι βρισκόταν κοντά στο ανάκτορο, καθώς επιβεβαιώνεται και από την Πηνελόπη, η οποία, όπως αναφέρεται, πρόσταζε τις υπηρέτριές της να μην αργήσουν και να γυρίσουν σύντομα από την πηγή. Η πιο γνωστή θεωρία ειδικών αρχαιολόγων, ιστορικών και φιλολόγων για τη «Μελάνυδρο πηγή» είναι ότι βρίσκεται στη Βόρεια Ιθάκη, κοντά στο ανάκτορο του Οδυσσέα, στη λεγόμενη «Σχολή Ομήρου». Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, η πηγή βρίσκεται στη Λευκάδα, καθώς πολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι αυτό το νησί ήταν η πατρίδα του Οδυσσέα, μία θεωρία που δεν έχει αρκετή ισχύ.
Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, η «Μελάνυδρος πηγή» βρίσκεται στη Βόρεια Ιθάκη και, συγκεκριμένα, ανάμεσα στα χωριά Πλατρειθιάς και Κολιερή και κάτω από το χωριό της Εξωγής, στην περιοχή του Καλάμου. Η περιοχή του Καλάμου είναι γνωστή για τις βρύσες με το δροσερό νερό, αλλά και την υπέροχη θέα, ενώ τα γαλαζοπράσινα νερά της παραλίας των Αφαλών ολοκληρώνουν το μαγευτικό τοπίο. Η διαδρομή προς τον Κάλαμο σε φέρνει όλο και πιο κοντά με τη φύση, καθώς διασχίζεις έναν μονόδρομο με μεγάλη βλάστηση και θέα τη θάλασσα και σε κάποιο σημείο υπάρχουν εκθέματα αγαλμάτων ενός Θιακού καλλιτέχνη. Εκτός, όμως, από την άξια θαυμασμού θέα, οι ίδιες οι βρύσες είναι κατασκευασμένες σύμφωνα με μια εντυπωσιακή αρχιτεκτονική, με πέτρινο στέγαστρο, το οποίο καλύπτει τις τρεις βρύσες με το άφθονο πόσιμο νερό του Καλάμου.
Η συσχέτιση με τη «Μελάνυδρο πηγή» έγινε κυρίως από αρχαιολόγους, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το ανάκτορο του θρυλικού Οδυσσέα βρισκόταν εκεί που εντοπίζεται σήμερα η σχολή του Ομήρου. Πρόκειται για τη μοναδική πηγή στο σημείο, το οποίο είναι αρκετά κοντά στον Κάλαμο. Οι ίδιοι οι ντόπιοι αναφέρουν συχνά τα ιαματικά δροσερά νερά του Καλάμου και την προτίμηση των ιδίων να πίνουν αποκλειστικά νερό από την εν λόγω πηγή, την οποία αξίζει να επισκεφθούν όσοι βρίσκονται εκεί. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το ποίημα του Ε. Ραφτόπουλου, το οποίο είναι γραμμένο πάνω σε έναν από τους τρεις πέτρινους κίονες, το οποίο αναφέρει:
«ΧΑΙΡΕ ΞΕΝΕ,
ΣΤΗ ΒΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΟΥ ΣΚΥΨΕ ΚΑΙ ΠΙΕΣ
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΦΟΥΧΤΑ ΣΟΥ ΚΡΥΟ ΝΕΡΑΚΙ
ΑΝΑΠΝΕΥΣΕ ΓΥΡΩ ΣΟΥ ΘΕΙΕΣ ΕΥΩΔΙΕΣ
ΚΑΙ ΘΑ ΓΥΡΙΣΗΣ ΞΑΝΑ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ»
Σήμερα, η πηγή του Καλάμου προσελκύει πολλούς τουρίστες, οι οποίοι φτάνουν στο σημείο όχι μόνο επειδή θέλουν να ξεκουραστούν από την περιήγησή τους στο νησί, αλλά και για να θαυμάσουν την ομορφιά των αρχαίων, αλλά και μυθικών πηγών ή για να κοιτάξουν από ψηλά τις πιο όμορφες παραλίες της Βόρειας Ιθάκης, τις Αφάλες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιθάκη – Αξιοθέατα Φύσης, greece.terrabook.com, διαθέσιμο εδώ
- Πηγή Καλάμου – Ιθάκη, greece.terrabook.com, διαθέσιμο εδώ
- Μελάνυδρος Πηγή, ithacorama.com, διαθέσιμο εδώ
