Του Νικόλα Χρηστίδη,
Σχεδόν καθημερινά, το σύνολο του ανθρώπινου πληθυσμού έρχεται σε επαφή και επηρεάζεται από πληθώρα περιβαλλοντικών προβλημάτων. Ο σύγχρονος άνθρωπος καλείται να αντιμετωπίσει δυναμικά ποικίλα προβλήματα, που εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες και επηρεάζουν μεγάλες γεωγραφικές εκτάσεις. Αναζητώντας λύσεις απέναντι σε αυτά τα ζητήματα, τα μεγαλύτερα μυαλά του κόσμου αντλούν πληροφορίες από ερευνητικές δημοσιεύσεις και προγράμματα, προκειμένου να προετοιμάσουν τις παγκόσμιες νομοθεσίες και οποιαδήποτε άλλη κοινωνική αλλαγή στοχεύει στην επίλυση των προβλημάτων.
Κομβικής σημασίας για την επίλυση των εν λόγω προβλημάτων είναι η έννοια της της επιχειρηματικότητας. Στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, θα μελετήσουμε τη δυναμική της έννοιας αυτής, υπό το πρίσμα της καινοτομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η έννοια της καινοτομίας έχει απασχολήσει το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου και αποτελεί το «ιερό δισκοπότηρο» για κάθε εταιρεία που θέλει να διατηρηθεί στην αγορά, αλλά και να αυξήσει την παρουσία της στο ευρύ καταναλωτικό κοινό. Για πολλούς, η καινοτομία, αλλά και ο καινοτόμος τρόπος σκέψης ευρύτερα, είναι κάτι με το οποίο γεννιέσαι, ενώ άλλοι θεωρούν ότι είναι κάτι το οποίο έρχεται με την εμπειρία. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο δύναται να αλλάξει τις ισορροπίες σε κάθε δυνητικό θέμα ή προβληματισμό. Όταν, λοιπόν, συνδεθεί η καινοτομία με ένα πρόβλημα, εκεί προκύπτουν οι μεγαλύτερες ή οι πιο χρήσιμες λύσεις, που μπορούν να επιφέρουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε.
Κλασικό παράδειγμα μεγάλης καινοτομίας αποτελούν οι αγορές με δόσεις. Κάποτε φάνταζε ανήκουστο να μπορείς να αγοράσεις ένα προϊόν ή μια υπηρεσία και να την πληρώσεις με μεσοπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο τρόπο. Η δυνατότητα αυτή, πέρα από εξαιρετικά επιτυχημένη, παραμένει μια από τις μεγαλύτερες καινοτομίες της σύγχρονης εποχής, αφού επέτρεψε σε έναν άνθρωπο να κατέχει υλικά αγαθά ή υπηρεσίες, χωρίς να έχει στη διάθεσή του το συνολικό αντίτιμο.
Το παράδειγμα αυτό αποτελεί το κλασικότερο είδος καινοτομίας. Τι συμβαίνει, όμως, όταν η καινοτόμος σκέψη συναντά τη βιώσιμη ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα;
Σκοπός της επιχειρηματικότητας είναι να παράξει αγαθά και υπηρεσίες που θα λύσουν ένα πρόβλημα της κοινωνίας, υπό το πρίσμα της αγοραστικής αξίας. Αν συνδέσουμε την επιχειρηματικότητα με τη βιώσιμη ανάπτυξη, τότε δημιουργούμε ένα υβρίδιο που μπορεί να αλλάξει τη σύγχρονη ζωή. Η επιχειρηματικότητα, εξ ορισμού, απαιτεί δημιουργική σκέψη και προσαρμοστικότητα, η οποία επιτρέπει σε κάθε εν δυνάμει επιχειρηματία ή εταιρεία να ελίσσεται και να επιβιώνει από τις μεγάλες και συχνές αλλαγές της αγοράς. Πώς, όμως, συνδέεται η επιχειρηματικότητα και τα χαρακτηριστικά της με τα σύγχρονα περιβαλλοντικά ζητήματα;
Τα περιβαλλοντικά ζητήματα είναι προβλήματα τα οποία υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια, ενώ η γνώση γύρω από αυτά προέρχεται από πληθώρα ερευνών. Η γνώση αυτή παραμένει ανεκμετάλλευτη σε μεγάλο βαθμό, ενώ, ακόμα και αν χρησιμοποιείται, δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει κάτι το οποίο θα αποκτήσει τέτοια αγοραστική δύναμη, ώστε να φτάσει σε σημείο που να μπορεί, μέσω των καταναλωτών, να αλλάξει μια κατάσταση.
Σε κάθε περίπτωση, η «πράσινη» επιχειρηματικότητα στοχεύει στη δημιουργία επιχειρηματικών δομών, οι οποίες ενστερνίζονται τα σύγχρονα ευρήματα της περιβαλλοντικής επιστήμης, ευθυγραμμίζονται με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης και έχουν, στον πυρήνα του επιχειρηματικού τους μοντέλου, την έννοια της βιωσιμότητας και της «πράσινης» ανάπτυξης. Πανεπιστημιακά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο εισάγουν, στο πρόγραμμα σπουδών τους, μαθήματα νεανικής επιχειρηματικότητας, Κυβερνήσεις και χώρες επιδοτούν τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων ή δίνουν κίνητρα στους νέους να δοκιμάσουν τις ιδέες τους, με στόχο να προκύψουν εκείνες που ενδέχεται να λύσουν τα μεγαλύτερα ζητήματα του πλανήτη.
Συνοψίζοντας, οι μεγαλύτερες εφευρέσεις του παρελθόντος προέκυψαν από εκείνους τους ανθρώπους που προσπάθησαν, κόντρα στον συνηθισμένο τρόπο σκέψης, να δημιουργήσουν κάτι το οποίο, φαινομενικά, θα έλυνε κάποιο πρόβλημα. Αυτό ήταν η καινοτομία. Όταν αυτή η διαδικασία βρέθηκε και δοκιμάστηκε στην αγορά, απέκτησε αξία και αυτομάτως εντάχθηκε στο πλαίσιο της επιχειρηματικότητας. Στη σύγχρονη εποχή, καινοτομία και επιχειρηματικότητα έχουν ενωθεί με την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την παραγωγή λύσεων, που ενδέχεται να αλλάξουν τη σύγχρονη περιβαλλοντική ιστορία.
