Της Δήμητρας Κούβελα,
Οι υδροβιότοποι αποτελούν μέρος του φυσικού πλούτου της χώρας μας και χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης και προστασίας. Η ιδιαιτερότητά τους έγκειται, κυρίως, στο γεγονός ότι συνδυάζουν χερσαίο και υδάτινο περιβάλλον και, επομένως, σε αυτούς ζουν και αναπτύσσονται πολλοί και διαφορετικοί οργανισμοί.
Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, ως υδροβιότοπος, με βάση τη σύμβαση Ramsar, ορίζεται η έκταση γης με φυσικά ή τεχνητά, μόνιμα ή εποχιακά, στάσιμα ή ρέοντα γλυκά, υφάλμυρα ή αλμυρά νερά (συμπεριλαμβάνονται εκτάσεις με θαλάσσιο νερό), όπου το βάθος τους δεν υπερβαίνει τα έξι μέτρα κατά την άμπωτη. Στην Ελλάδα, οι υδροβιότοποι προστατεύτηκαν με τη σύμβαση στο Ramsar του Ιράν, το 1971. Με βάση την παγκόσμια σύμβαση Ramsar, στη χώρα μας προστατεύονται 11 υδροβιότοποι. Χαρακτηριστικό των υδροβιότοπων στην Ελλάδα είναι η ύπαρξη αποδημητικών πτηνών, τα οποία με την άφιξή τους μεταφέρουν διάφορα υλικά, τα οποία ευνοούν την ανάπτυξη της βλάστησης και την ανάπτυξη των έμβιων οργανισμών.
Υδροβιότοποι στην Ελλάδα
Ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους είναι αυτός του Αμβρακικού Κόλπου, καθώς αποτελεί τον μεγαλύτερο κόλπο της Δυτικής Ελλάδας. Σε αυτό το μέρος ενδημούν πολλά είδη πτηνών, αλλά και πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας. Τις συνθήκες αυτές ευνοεί και το γεγονός ότι στον κόλπο εκβάλλουν δύο ποταμοί, ο Λούρος και ο Άραχθος, οι οποίοι μεταφέρουν διάφορα υλικά. Επίσης, σχηματίζονται δύο λιμνοθάλασσες (Τσουκαλιό και Ροδιά), οι οποίες επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω μιας λωρίδας γης και διαθέτουν αυτόνομα οικοσυστήματα, με κύριο χαρακτηριστικό τις μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών, προκαλώντας αλλαγές στην χλωρίδα και την πανίδα. Σε αυτές τις λιμνοθάλασσες έχει αποδειχθεί ότι ξεχειμωνίαζει το 20-30% των υδρόβιων πουλιών της Ελλάδας.
Στο Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα σχηματίζεται περιοχή εκτάσεως 22.000 στρεμμάτων. Σε αυτό εκβάλλουν οι ποταμοί Λουδίας, Αλιάκμονας, Γαλλικός, μαζί με τις αλυκές Κίτρους. Στην περιοχή καταφθάνουν κάθε χρόνο πολλά πτηνά και συνολικά τα είδη ξεπερνούν τα 200. Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαιτερότητα και στη χλωρίδα, καθώς στις όχθες του ποταμού υπάρχουν δάση με λεύκες, οξιές και πλατάνια, ενώ στις εκβολές υπάρχουν αλμυρίκια και θάμνοι. Στην περιοχή ζουν περίπου 60 νεροβούβαλοι και 50 ελεύθερα άλογα. Η περιοχή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και συγκεκριμένα λόγω αποβλήτων, λιπασμάτων, αμμοληψίας και λαθροθηρίας. Ωστόσο, παρατηρείται και η υπεράντληση των υδάτων για άρδευση.
Η λίμνη Ισμαρίδα αποτελεί τη μοναδική λίμνη με γλυκό νερό στη Θράκη και βρίσκεται μεταξύ της λίμνης Βιστονίδας και του όρους Ίσμαρου. Αποτελεί σταθμό για πολλά αποδημητικά πτηνά. Όσον αφορά τη βλάστηση, κυρίως καλύπτεται από νούφαρα και στα βορειανατολικά από καλαμώνες. Στα δυτικά της λίμνης υπάρχει σύμπλεγμα από υδροβιότοπους από τις λιμνοθάλασσες: Έλος, Πτελέα, Αλυκή, Καρατζά, Ξηρολίμνη. Οι λιμνοθάλασσες μαζί με τη λίμνη Βιστονίδα αποτελούν ένα ενιαίο οικοσύστημα, το οποίο φιλοξενεί και είδη πτηνών προς εξαφάνιση, όπως ο αργυροτσικνιάς, ο χουλιαρομύτας, η χαλκόκοτα και το μουστακογλάρονο.
Η λιμνοθάλασα του Μεσολογγίου αποτελεί τη μεγαλύτερη λιμνοθάλασσα της Ελλάδας. Έχει σχηματιστεί από τις προσχώσεις του ποταμού Αχελώου και διαθέτει θαλάσσιο νερό. Χωρίζεται από τη θάλασσα του Πατραϊκού κόλπου με ένα διάζωμα έως 80 εκατοστά, σχηματισμένο από τις προσχώσεις του Αχελώου και του Ευήνου ποταμού. Κοντά στις ακτές της το βάθος φτάνει μόλις τα 10 εκατοστά, σχηματίζοντας πρόσφορο έδαφος για αλυκές. Από το 1930 ξεκίνησαν εργασίες για το άνοιγμα διαύλου από την ανοιχτή θάλασσα, μεταξύ Τουρλίδας και Βασιλάδι, ο οποίος καταλήγει στη λεκάνη της λιμνοθάλασσας. Εντός της λιμνοθάλασσας υπάρχουν οχτώ νησάκια, τα οποία αναφέρονται στην πολιορκία του Μεσολογγίου: το Βασιλάδι, η Θολή, η Κλείσοβα, το Κόμμα, η Μαρμαρού, η Πλώσταινα, ο Προκοπάνιστος και ο Σχοινιάς.
Άλλοι σημαντικοί υδροβιότοποι στην Ελλάδα είναι: ο υδροβιότοπος στο Δέλτα του Έβρου, στο Δέλτα του Νέστου, στη λίμνη Βιστονίδα, στη λίμνη Βόλβη και Κορώνεια, στη λίμνη Μικρή Πρέσπα, στη λίμνη Κερκίνη, στη λιμνοθάλασσα Κοτύχι και στο δάσος Στροφυλιάς. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι υδροβιότοποι της χώρας μας χρήζουν προστασίας και τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει ορισμένα βήματα για αυτόν τον σκοπό, ωστόσο θα πρέπει να υπάρξει επιπλέον μέριμνα, καθώς παρατηρείται πως ακόμη πραγματοποιούνται ρυπογόνες δραστηριότητες στις περιοχές αυτές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, Σόλων, διαθέσιμο εδώ
- ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, gardenmagazine.gr, διαθέσιμο εδώ
