Του Ελευθέριου Χονδρού,
Το εκκλησιαστικό τοπίο της Μολδαβίας βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, με τις πρόσφατες εξελίξεις να αποκαλύπτουν βαθιά ριζωμένα σχίσματα εντός της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτό το άρθρο διερευνά τους πολύπλευρους παράγοντες που συμβάλλουν στο σημερινό ρήγμα, που καλύπτουν ιστορικά προηγούμενα, γεωπολιτικές πολυπλοκότητες και την περίπλοκη αλληλεπίδραση των θρησκευτικών ταυτοτήτων.
Η ιστορική τροχιά της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Μολδαβίας, γνωστή και ως Μητρόπολη Κισινάου και πάσης Μολδαβίας, είναι ένα μωσαϊκό μεταβαλλόμενων δεσμών και γεωπολιτικών μετασχηματισμών. Από τους πρώτους δεσμούς της με την Κωνσταντινούπολη, η Εκκλησία υπέστη μια κομβική μετάβαση το 1812 με την προσάρτηση της Μολδαβίας από την τσαρική Ρωσία, με αποτέλεσμα τη μεταφορά της εκκλησιαστικής εξουσίας στη Μόσχα.
Η περίοδος του Μεσοπολέμου έβλεπε τη Μολδαβία ως μέρος της Ρουμανίας, ευθυγραμμίζοντας την εκκλησιαστική της διακυβέρνηση με το Πατριαρχείο της Ρουμανίας. Η σοβιετική προσάρτηση στη δεκαετία του 1940 έφερε μια αναβίωση της κυριαρχίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στη μετασοβιετική εποχή η Μολδαβία κέρδισε την ανεξαρτησία της τη δεκαετία του 1990, ανοίγοντας τον δρόμο για μια αναδιαμόρφωση της εκκλησιαστικής της δομής. Η ίδρυση της Μητρόπολης της Βεσσαραβίας, ευθυγραμμισμένη με το Πατριαρχείο της Ρουμανίας, συμβόλιζε την αναβίωση των ιστορικών δεσμών και μια λεπτή διασταύρωση θρησκευτικής και εθνικής ταυτότητας.
Πρόσφατα γεγονότα, που πυροδοτήθηκαν από μια ομάδα ιερέων με επικεφαλής τον αρχιερέα Pavel Borsevschi, που επιδιώκουν να μετατοπίσουν την πίστη από το Ρωσικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο στο Πατριαρχείο της Ρουμανίας, τονίζουν τον αντίκτυπο των σύγχρονων γεωπολιτικών συγκρούσεων στη θρησκευτική δυναμική. Αναφέροντας τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία ως τον κύριο καταλύτη, αυτοί οι ιερείς υπογραμμίζουν τον ρόλο της Εκκλησίας στην πλοήγηση στις ηθικές διαστάσεις των συγκρούσεων.
Η απόρριψη αυτής της έκκλησης από τη Μητρόπολη της Μολδαβίας αντανακλά ένα ευρύτερο σχίσμα εντός της Εκκλησίας. Δεκατρείς εκκλησίες που αυτομόλησαν στη Μητρόπολη της Βεσσαραβίας και περισσότεροι από 60 ιερείς ακολουθούν το παράδειγμά τους από την έναρξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία, απεικονίζουν μια περίπλοκη αναδιάταξη των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Η Μητρόπολη της Μολδαβίας, με περισσότερες από 1.000 εκκλησίες και μοναστήρια, παραμένει η μεγαλύτερη στη χώρα, αλλά η άνοδος της Μητρόπολης της Βεσσαραβίας υποδηλώνει μια αλλαγή στη θρησκευτική δυναμική. Η επιστολή του Μητροπολίτη Κισινάου Βλαντιμίρ προς τον Ρώσο Πατριάρχη Κύριλλο στις 5 Σεπτεμβρίου αποκαλύπτει τους εσωτερικούς αγώνες ηγεσίας και την αίσθηση της εγκατάλειψης. Ο Βλαδίμηρος κατηγορεί τον Κύριλλο ότι παραμέλησε τη Μητρόπολη, αφήνοντάς την ευάλωτη στην άνοδο της Μητρόπολης Βεσσαραβίας. Η επιστολή, που δεν έχει λάβει ακόμη απάντηση, υπογραμμίζει τις επιπτώσεις των εκκλησιαστικών διαφορών.
Η διασταύρωση του σχίσματος με τη γεωπολιτική υποδεικνύεται περαιτέρω από την έγκριση της Μητρόπολης της Βεσσαραβίας από τη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία και την πολιτική υποστήριξη τόσο από τη Ρουμανία όσο και από τη Μολδαβία. Αυτή η ευθυγράμμιση της θρησκευτικής ταυτότητας με τις πολιτικές πεποιθήσεις προσθέτει επίπεδα πολυπλοκότητας στην εσωτερική δυναμική της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Μολδαβία. Καθώς η Μολδαβία παλεύει με εσωτερικές διαιρέσεις και εξωτερικές πιέσεις, η επίλυση αυτών των εκκλησιαστικών εντάσεων έχει σημασία όχι μόνο για την Ορθόδοξη κοινότητα, αλλά και για την ευρύτερη ταυτότητα της Μολδαβίας στο ανατολικοευρωπαϊκό πλαίσιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Moldova’s Main Orthodox Church Rules Out Cutting Russia Ties, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
- Moldova’s largest Orthodox church keeps link to Russia, Reuters, διαθέσιμο εδώ
