Της Γεωργίας Κυριακοπούλου,
Ένα από τα σκάνδαλα που αιωρούνται στον πολιτικό χώρο της Ελλάδας και συγκλόνισαν τον λαό της χώρας, ιδίως περί τα μέσα του 1988, είναι το σκάνδαλο Κοσκωτά. Στις 18 Ιουλίου 1989 ο Γιώργος Κοσκωτάς οδηγήθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο και κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση 32 δισ. δραχμών από την Τράπεζα Κρήτης (η υπεξαίρεση των καταθέσεων είχε ξεκινήσει από την εποχή ακόμα που ήταν υπάλληλος). Το σκάνδαλο απέκτησε και πολιτικές διαστάσεις, αφού ενεπλάκησαν και πολύ υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, με αποτέλεσμα η χρόνια αυτή να μείνει στην ιστορία ως το «Βρώμικο ’89». Μάλιστα, η δίκη καταγράφηκε ως η «Δίκη του Αιώνα».
Ο Γιώργος Κοσκωτάς, γεννημένος το 1954, μεταναστεύει στην Αμερική και το 1979 επιστρέφει στην Ελλάδα αναλαμβάνοντας διευθυντική θέση στην Τράπεζα Κρήτης, την οποία λίγο αργότερα, το 1984, κατέληξε να αγοράσει. Λίγα χρόνια μετά αγοράζει την εταιρεία ΓΡΑΜΜΗ Α.Ε. από τον Παύλο Μπακογιάννη, μπαίνοντας στον χώρο των εκδόσεων και σταδιακά κυριαρχώντας σε αυτόν. Στην κορύφωση της ισχύος του, το 1987, αγοράζει και την ΠΑΕ Ολυμπιακός, την μεγαλύτερη και δημοφιλέστερη ομάδα της Ελλάδας, αποκτώντας έτσι και λαϊκό έρεισμα.
Στο μεταξύ, αρχίζει σταδιακά το φαινόμενο της διαπλοκής οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων. Η τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ εξασφάλισε στενές σχέσεις με τον πανίσχυρο ιδιοκτήτη τράπεζας, αφού όλα τα αποθεματικά των ΔΕΚΟ κατετίθεντο πλέον εκεί, με αποτέλεσμα οι καταθέσεις των Κρητικών χρημάτων να διογκώνονται. Ταυτόχρονα, ο Κοσκωτάς αγόραζε εφημερίδες και περιοδικά με αντικυβερνητικό χαρακτήρα, στρέφοντάς τα προς την κυβέρνηση.
Η επαγγελματική αναρρίχηση, όμως, του Γεωργίου Κοσκωτά βρέθηκε στο στόχαστρο της δημοσιογραφίας και διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην τελική του πτώση. Δημοσιογράφοι ύστερα από έρευνες άρχισαν να φέρνουν στην επιφάνεια διάφορες καταγγελίες, συλλήψεις και νομικά μπλεξίματα που είχε ο ίδιος όσο ζούσε στην Αμερική, καθώς και έρευνες που αφορούσαν τη σχέση του με το ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, απαγγέλθηκαν κατηγορίες στον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου για ηθική αυτουργία και παθητική δωροδοκία. Οι καταγγελίες έμειναν γνωστές ως «υπόθεση Πάμπερς», αφού στηρίχτηκαν στις φήμες ότι ο Κοσκωτάς έστελνε χρήματα μέσα σε κουτιά από πάνες.
Αντίστοιχες κατηγορίες για ηθική αυτουργία και δωροδοκία αποδόθηκαν και στον Υπουργό Δικαιοσύνης Μένιο Κουτσόγιωργα, στον Δημήτρη Τσοβόλα, στον Γιώργο Πέτσο και στον Παναγιώτη Ρουμελιώτη. Το νοσηρό κλίμα κορυφώνεται ως απόρροια του σκανδάλου με την δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη από την Οργάνωση της 17 Νοέμβρη.
Μετά από τις υπόνοιες που δημιούργησε για ανάμειξη του Πρωθυπουργού ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Παπανδρέου, ο Μένιος Κουτσόγιωργας, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, δεξιά και αριστερά, ζητούσαν επίμονα την παραίτηση της κυβέρνησης Παπανδρέου και την προκήρυξη εκλογών.
Στις εκλογές του Ιουνίου του 1989, η Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη σχημάτισε κυβέρνηση σε συνεργασία με τον Συνασπισμό της Αριστεράς, όπου από κοινού αποφάσισαν τη διαλεύκανση του σκανδάλου, προχωρώντας, βασισμένοι στον νόμο περί ευθύνης Υπουργών, σε ψήφισμα για τη σύσταση δωδεκαμελούς ειδικής προανακριτικής επιτροπής.
Η δίκη ξεκίνησε στις 11 Μαρτίου του 1991, υπό την προεδρία του Βασίλη Κόκκινου. Παρόντες στη Βουλή υπήρξαν 295 βουλευτές, ενώ απουσίαζαν από την Νέα Δημοκρατία οι Απόστολος Ανδρεουλάκος και Γιώργος Σουφλιάς και ο δολοφονηθείς την προηγούμενη μέρα Παύλος Μπακογιάννης, ενώ από το ΠΑΣΟΚ δεν εμφανίστηκε ο πρόεδρος Ανδρέας Παπανδρέου.
Ο Παπανδρέου, αρνούμενος να εμφανιστεί στο δικαστήριο καταγγέλλοντας τη δίκη ως μεθόδευση των πολιτικών του αντιπάλων και σκευωρία εις βάρος του και εις βάρος του ΠΑΣΟΚ, αθωώθηκε με την οριακή πλειοψηφία των 7-6 ψήφων. Ο τότε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας Παναγιώτης Ρουμελιώτης δεν δικάστηκε, καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινουβούλιο αρνήθηκε να άρει την ασυλία του, ενώ ο Μένιος Κουτσόγιωργας πέθανε μέσα στο ειδικό δικαστήριο ύστερα από σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο με τα τελευταία του λόγια να είναι «Δεν δύναμαι να συνεχίσω Κύριε Πρόεδρε…». Στον Δημήτρη Τσοβόλα επιβλήθηκε ποινή 2,5 ετών με αναστολή και τριετή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, ενώ στον Γιώργο Πέτσο επιβλήθηκε ποινή δεκάμηνης φυλάκισης. Ο Γιωργος Κοσκωτάς καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξης και αποφυλακίστηκε στις 16 Μαρτίου του 2001, έχοντας εκτίσει τα 2/5 της ποινής του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- 31 χρόνια από το σκάνδαλο Κοσκωτά, lifo.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Γ.Β. ΔΕΡΤΙΛΗΣ (2018), Ιστορία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1750-2015, Αθήνα: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ.
- «Βρώμικο ’89» ή «Κάθαρση», sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
