Της Ζωής Σπέντζα,
«Η Βίβλος λέει ότι υπάρχει καιρός για ειρήνη και καιρός για πόλεμο. Είναι ώρα για πόλεμο» τόνισε σε ομιλία του ο Benjamin Netanyahu, Πρωθυπουργός του Ισραήλ, αναφερόμενος στην κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας. Στο μέρος όπου μια ανθρώπινη τραγωδία ξεκίνησε, στις 7 Οκτωβρίου του 2023, με επίθεση της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς, έναντι του Ισραήλ, και συνεχίζεται έως και σήμερα, ακάθεκτη. Κάθε πρόταση που έγινε και έθεσε ως ενδεχόμενο την κατάπαυση του πυρός, απορρίφθηκε και από τις δύο πλευρές, οι οποίες, παρά τις αμέτρητες ανθρώπινες απώλειες, συνεχίζουν τον πόλεμο και προσβλέπουν στη νίκη.
Δεν προβλέπεται κατάπαυση του πυρός, καθώς κάτι τέτοιο θα συνεπάγετο την υποχώρηση και, κατ’ επέκταση, την ήττα, με την οποία κανείς δεν είναι διατεθειμένος να συμβιβαστεί. Υπερισχύει το συμφέρον του ενός έναντι της ανθρωπότητας; Και, αν ναι, γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση και η διεθνής κοινότητα, στο σύνολό της, δε δίνουν τη λύση;
Όταν οι διεθνείς εξελίξεις λαμβάνουν τη σοβαρότατα ενός πολέμου και περιλαμβάνουν πράξεις ειδεχθείς και καταδικαστέες από το Δίκαιο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Ε.Ε. παρουσιάζεται ως το πιο αδύναμο και διχασμένο όργανο. Η ίδια δεν μπορεί να λάβει ορθολογική απόφαση, όταν δεν έχει εξασφαλίσει, σε πρωταρχικό στάδιο, μια κοινή πολιτική των κρατών μελών της. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τόσο την περιορισμένη επιρροή, όσο και την αδυναμία της – στον διπλωματικό τώρα κλάδο – να ανταποκριθεί επαρκώς στις διεθνείς κρίσεις. Ωστόσο, ύστερα από πλήθος συζητήσεων και συνεδριάσεων, η Ε.Ε. προτάσσει τη θέση της παλαιστινιακής κυβέρνησης, χωρίς τη συμμετοχή της Χαμάς, στην περιοχή. Όπως τόνισε, άλλωστε, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, η Λωρίδα της Γάζας πρόκειται να αποτελέσει, μελλοντικά, μέρος ενός ενιαίου παλαιστινιακού κράτους.
Καθώς, όμως, η πραγμάτωση του εγχειρήματος αυτού απέχει πολύ από την πραγματικότητα των ημερών, ΗΠΑ και Ε.Ε. προσπαθούν, κυρίως, να χαλιναγωγήσουν το Ισραήλ, το οποίο διέταξε «πλήρη πολιορκία» στη Γάζα, μέχρι εξόντωσης του αντιπάλου. Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός υποσχέθηκε να συντρίψει τη Χαμάς με κάθε τρόπο, πράγμα που καθιστά επιτακτική την ανάγκη προστασίας των Παλαιστινίων αμάχων, που είναι τα άμεσα θύματα της ένοπλης σύρραξης. Μάλιστα, σε δήλωσή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Παλαιστίνιος Πρέσβης στα Ηνωμένα Έθνη, Riyad Mansour, τόνισε ότι η Λωρίδα της Γάζας έχει μετατραπεί, πλέον, σε μια «κόλαση πάνω στη γη» και κάλεσε τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τους όποιους χειρισμούς τους με αξιοπρέπεια, σώζοντας τους άμαχους κατοίκους της Γάζας από την «κόλαση» στην οποία, άθελά τους, υποβλήθηκαν.
Την ίδια στιγμή, πηγές αναφέρουν πως ο συνολικός αριθμός της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς έχει ξεπεράσει τα 1.500 άτομα, ενώ, από την πλευρά των Παλαιστινίων, οι νεκροί ανέρχονται σε 9.061 και οι τραυματίες είναι, κατά προσέγγιση, στην κλίμακα των 22.000. Πρόκειται για ένα έγκλημα πολέμου. Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα χαρακτήρισε το πέρασμα στη Ράφα – από το οποίο διέρχεται η ανθρωπιστική βοήθεια – ως «πύλη ενός ζωντανού εφιάλτη». Η Ράφα αντιπροσωπεύει «τη μοναδική ελπίδα όσων αναζητούν έξοδο» και, σύμφωνα με τις δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Antony Blinken, το πέρασμα αυτό πρόκειται να ανοίξει, ώστε να επιτραπεί η είσοδος βοήθειας και η παράλληλη απομάκρυνση κατόχων ξένων διαβατηρίων. Αν και η εποπτεία των διελεύσεων άπτεται της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απαιτείται η έγκριση του Ισραήλ για τον εφοδιασμό της Γάζας. Αυτή δίνεται, κατά γενική ομολογία, μόνο όταν συνάδει με τα συμφέροντα του κράτους. Σήμερα, το Ισραήλ δε στέκεται απλώς εμπόδιο στον εφοδιασμό και την ανακούφιση της Γάζας, αλλά βομβαρδίζει το προαναφερθέν πέρασμα και επισημαίνει πως η κατάπαυση του πυρός, για την έξοδο αμάχων, δεν είναι στις άμεσες επιδιώξεις του.
Όσον αφορά την παροχή οικονομικής βοήθειας στους Παλαιστινίους, σύμφωνα με αξιωματούχο της Ε.Ε., ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, António Guterres, χαρακτήρισε «βαθιά ανησυχητική την πλήρη πολιορκία» της Γάζας, ως αντίποινα για την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, άποψη την οποία υιοθέτησαν και οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Τόσο ο Ισπανός διπλωμάτης Josep Borrell, όσο και ο Γερμανός Καγκελάριος Olaf Scholz, υποστήριξαν τη συνέχιση της παροχής βοήθειας, με τον όρο να υφίσταται ένα είδος επανελέγχου, ώστε να εξασφαλίζεται ότι η εν λόγω ευρωπαϊκή βοήθεια καταλήγει πράγματι στους Παλαιστινίους και όχι σε δομές τρομοκρατίας, δηλαδή τη Χαμάς.
Ακόμη, το γεγονός που κατέδειξε το πρόβλημα στρατηγικής αυτονομίας και κοινής εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. ήταν το ψήφισμα της Ιορδανίας για εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας, το οποίο σημείωσε μεγάλη πλειοψηφία, με 120 χώρες υπέρ, 14 κατά και 45 (εκ των οποίων και η Ελλάδα) να απέχουν. Όσοι διαφώνησαν, το έκαναν διότι το ψήφισμα δεν υπόσχονταν την καταδίκη της Χαμάς, ούτε και την άμεση απελευθέρωση των αμάχων.
Αποδείχθηκε, εν τέλει, ότι η απουσία κοινής στάσης ήταν, και θα είναι, απόρροια των εθνικών συμφερόντων, τα οποία καθορίζουν πολύ περισσότερο τη δράση των εκάστοτε κρατών, σε σύγκριση με το συμφέρον της ανθρωπότητας. Εκείνα προτιμούν να συνεχιστεί μία άνιση και δυσμενής σχέση μεταξύ δύο χωρών, παρά να δυσαρεστήσουν τους δικούς τους συμμαχικούς «εταίρους» (Γερμανία – Ισραήλ, Γαλλία – Αραβικός κόσμος). Το αποτέλεσμα αυτών, ωστόσο, ίσως δίνει μία νότα αισιοδοξίας, καθώς, παρά τις διαφωνίες, ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, ανέλαβε την πρωτοβουλία έκτακτης ανθρωπιστικής βοήθειας, δια θαλάσσης και αέρος, με τη δημιουργία ενός συνασπισμού διάφορων ευρωπαϊκών χωρών. Ωστόσο, όσο το παλαιστινιακό παραμένει άλυτο, θα συνεχίσει να διχάζει τόσο τη Δύση όσο και την Ανατολή και θα συνεπάγεται τον φόβο και τον κίνδυνο της απώλειας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το παλαιστινιακό διχάζει την Ε.Ε. και τα ελληνικά κόμματα, LiFO, διαθέσιμο εδώ
- Μέση Ανατολή: Το Ισραήλ λέει ότι η Χαμάς «έχασε τον έλεγχο» στα βόρεια της Λωρίδας της Γάζας, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς στη Γάζα: Ποιος λέει «όχι» στην εκεχειρία και γιατί, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Explainer: Τι σημαίνει το πέρασμα της Ράφα για την πολιορκούμενη Γάζα, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
