Της Παρασκευής Κωστίνου,
1869: Εγκαινιάζεται η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ μετά από δέκα χρόνια εντατικής εργασίας και πάρα πολλών εργατών από όλο τον κόσμο, που εργάστηκαν στο πεδίο. Η σημασία της διώρυγας είναι καθοριστική, εφόσον ενώνει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται το παγκόσμιο εμπόριο.
Από την αρχαιότητα ακόμη υπήρχαν προτάσεις για τη διάνοιξη της διώρυγας από τους Αιγύπτιους. Έγιναν, βέβαια, μικρότερης κλίμακας έργα, κυρίως όσον αφορά τη σύνδεση του Νείλου με την Ερυθρά Θάλασσα. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως είχε διασχίσει ο ίδιος τη διώρυγα, η οποία είχε πλάτος για να τη διασχίζουν δύο πλοία. Αργότερα, οι Ρωμαίοι την ονόμασαν διώρυγα του Τραϊανού. Στους νεότερους χρόνους, ο Ναπολέων όταν βρέθηκε στην Αίγυπτο, ζήτησε από τους μηχανικούς του να μελετήσουν το ενδεχόμενο διάνοιξης μίας διώρυγας που θα συνέδεε τη Μεσόγειο με την Ερυθρά θάλασσα. Οι μηχανικοί, όμως, διαπίστωσαν πως υπήρχε μια υψομετρική διαφορά 10 μ. και η διώρυγα δεν θα έπρεπε να κατασκευαστεί ευθύγραμμα, οπότε ο κόστος του έργου αυξανόταν αρκετά και τελικά δεν υλοποιήθηκε.
Ωστόσο, το έργο της διάνοιξης θα ξεκινήσει χάρη στον κόμη Φερδινάνδο Λεσσέψ, ο οποίος ήταν ο ίδιος μηχανικός και διπλωμάτης. Προσέγγισε τον αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μεχμέτ Σαΐντ Πασά, ο οποίος αποφασίζει να ξεκινήσει τις εργασίες για τη διάνοιξη της διώρυγας το 1854. Το 1859 θα συσταθεί η εταιρεία που θα αναλάμβανε το έργο και ανήκε στην Αίγυπτο. Στις 21 Μαρτίου 1859 θα ξεκινήσουν επίσημα οι εργασίες, οι οποίες θα ολοκληρωθούν μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια, το 1869. Τα επίσημα εγκαίνια της διάνοιξης της διώρυγας θα γίνουν στις 17 Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Από τότε η λειτουργία της διώρυγας θα επηρεαστεί και θα κοπεί αρκετές φορές, λόγω διάφορων πολιτικών συνθηκών μεταξύ των κρατών.
Στις εργασίες της διάνοιξης της διώρυγας εργάστηκαν, το 1859, 10.000 εργάτες, οι οποίοι το 1862 γίνονται 42.000. Εργάστηκαν και αρκετοί Έλληνες εργάτες από την Κάσο και το Καστελόριζο. Παρά αυτούς τους απίστευτους αριθμούς εργατικού προσωπικού, χρειάζονταν ακόμα περισσότερα χέρια. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο αντιβασιλέας της Αιγύπτου υποχρέωσε σε καταναγκαστική εργασία 25.000 ντόπιους εργάτες. Οι συνθήκες, βέβαια, εργασίας ήταν αρκετά δύσκολες, λόγω των ελωδών περιοχών υπήρχε ο κίνδυνος ελονοσίας. Εκτός όμως από αυτό, ο μισθός των εργατών ήταν μηδαμινός και αρκετοί από τους εργάτες εγκατέλειπαν το έργο απροειδοποίητα. Φυσικά, μεγάλο ρόλο έπαιξε και το κλίμα της περιοχής, που το πρωί είχε θερμές θερμοκρασίες, αλλά το βράδυ υψηλή υγρασία.
Η είσοδος της διώρυγας βρίσκεται στο Πορτ Σάιντ, όπου όταν ξεκίνησαν οι εργασίες της διάνοιξης, κατασκευάστηκαν και οι κατάλληλες υποδομές για τη σίτιση των εργατών, αλλά και για το μηχανικό υλικό, με αποτέλεσμα να χτιστεί μία ολόκληρη νέα πόλη. Αρχικά, οι εργασίες ξεκίνησαν χωρίς εξειδικευμένα οχήματα. Αυτά εμφανίστηκαν αργότερα και βοήθησαν ιδιαίτερα στην πορεία του έργου. Το λιμάνι έξοδος της διώρυγας βρίσκεται στον λιμένα Σουέζ. Με το τεράστιο αυτό έργο, τελικά, η Μεσόγειος έπαψε να αποτελεί μια κλειστή λεκάνη και η Ερυθρά Θάλασσα, από την άλλη, να είναι περιορισμένη.
Δεν έλειψαν, φυσικά, τα προβλήματα με την έναρξη λειτουργίας της διώρυγας του Σουέζ, σχετικά με τις κρατικές διεκδικήσεις. Το 1956 τέθηκε από τον Αιγύπτιο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ το ζήτημα, ποια χώρα θα εισπράττει τα τέλη από τα διερχόμενα πλοία. Ο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ θεωρούσε ότι η Αίγυπτος έπρεπε να είναι αυτή η χώρα και ακολούθησε πραξικόπημα. Η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και το Ισραήλ, ωστόσο, δεν συμφωνούσαν με αυτήν την απόφαση, οπότε απάντησαν στρατιωτικά. Η εξέγερση αυτή, βέβαια, δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα και τελικά η είσπραξη των τελών πέρασαν στη δικαιοδοσία της Αιγύπτου.
Επόμενη σύγκρουση για τη διώρυγα ήταν το 1967, κατά την οποία έκλεισε λόγω του πολέμου των 6 Ημερών μεταξύ Αραβίας και Ισραήλ. Το 1975 ξανά τέθηκε σε λειτουργία η διώρυγα, έχοντας πλήξει την παγκόσμια οικονομία. Φυσικά, οι συγκρούσεις αυτές έρχονται σε έντονη αντιπαράθεση με το γεγονός ότι η διώρυγα έχει χαρακτηριστεί ως ουδέτερη περιοχή. Η πιο πρόσφατη σύγκρουση στη διώρυγα του Σουέζ ήταν το 2021, που το πλοίο Ever Green μπλόκαρε τη διέλευση της διώρυγας, λόγω ισχυρών ανέμων και εξαναγκάστηκε σε προσάραξη. Αυτό, όμως, αποτέλεσε πλήγμα για το παγκόσμιο εμπόριο και πολύ πιθανόν να παίζονταν ορισμένα συμφέροντα εταιρειών.
Το 2015 έγιναν οι τελευταίες εργασίες στη διώρυγα και αυξήθηκε το πλάτος για την παράλληλη ροή των πλοίων. Η διώρυγα του Σουέζ αποτελεί από τις πιο βασικές πηγές εσόδων της Αιγύπτου, καθώς εξυπηρετούνται τα πλοία από τη Μεσόγειο προς την Ερυθρά Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό. Αναμφισβήτητα, σήμερα η διώρυγα του Σουέζ είναι μία από τις σημαντικότερες εμπορικές «αρτηρίες» παγκοσμίως.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Διώρυγα του Σουέζ: Πώς άλλαξε την ιστορία και την παγκόσμια οικονομία, protothema.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Διώρυγα Σουέζ: Η ιστορία και η γεωπολιτική σημασία της – Ποιο είναι το οικονομικό κόστος μιας προσάραξης, tovima.gr, Διαθέσιμο εδώ
