Της Χαράς Γρίβα,
Στα χρονικά της ιστορίας, ορισμένα γεγονότα γίνονται εμβληματικά για τον αγώνα μιας γενιάς, για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η εξέγερση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το 1973 είναι μια τέτοια καθοριστική στιγμή που όχι μόνο μεταμόρφωσε την Ελλάδα, αλλά είχε απήχηση και στη διεθνή σκηνή. Η θέρμη των φοιτητών του Πολυτεχνείου και η θαρραλέα στάση τους απέναντι στη στρατιωτική χούντα άφησαν ανεξίτηλο σημάδι, επηρεάζοντας τα πολιτικά κινήματα και εμπνέοντας ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου εκτυλίχθηκε με φόντο την καταπιεστική στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα, η οποία κατέλαβε την εξουσία το 1967. Το καθεστώς, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο, κατέστειλε τις πολιτικές ελευθερίες, λογόκρινε τα μέσα ενημέρωσης και περιόρισε τις ακαδημαϊκές ελευθερίες. Φοιτητές, διανοούμενοι και απλοί πολίτες βρέθηκαν να ζουν κάτω από τη σκιά της αυταρχικής εξουσίας, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια αντίσταση, η οποία αργότερα θα κορυφωνόταν με τα γεγονότα του 1973. Η λογοκρισία, η έλλειψη ελευθεριών, η καταπάτηση της δημοκρατίας και η ασύστολη αστυνομική βία δεν κράτησαν αμέτοχους τους φοιτητές, οι οποίοι με τη σειρά τους θέλησαν να περάσουν το δικό τους μήνυμα.
Η κατάληψη του τμήματος της Νομικής του ΕΚΠΑ τον Φεβρουάριο του 1973 ήταν ο προάγγελος μιας μεγαλύτερης φοιτητικής εξέγερσης ενάντια στο καθεστώς της χούντας. Λίγους μήνες αργότερα, οι φοιτητές του ΕΜΠ άρχισαν να οργανώνουν διαμαρτυρίες, απαιτώντας τον τερματισμό της στρατιωτικής χούντας και την αποκατάσταση της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Καθώς το κίνημα αποκτούσε δυναμική, το σύνθημα «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» αντηχούσε στους δρόμους της Αθήνας, συμβολίζοντας τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα που στερήθηκε εκείνο το διάστημα ο ελληνικός λαός.
Τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο δεν έμειναν κρυφά και τα νέα μεταδόθηκαν σε όλο τον κόσμο. Η παγκόσμια κοινότητα αντέδρασε γρήγορα, με ανθρώπους από διάφορες γωνιές του κόσμου να εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στους Έλληνες φοιτητές και τον αγώνα τους για δημοκρατία. Σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, οργανώθηκαν διαδηλώσεις και ακτιβιστές βγήκαν στους δρόμους, καταδικάζοντας τη στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα και ζητώντας τον τερματισμό της καταπίεσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μεγαλειώδης ήταν η διαδήλωση Ελλήνων μεταναστών στο Λονδίνο, όπου κατηγορούσαν ανοιχτά πως υπεύθυνοι για το πραξικόπημα ήταν η ελληνική βασιλική οικογένεια. Ο διεθνής Τύπος σχολίαζε λεπτό προς λεπτό τις καταιγιστικές εξελίξεις που εκτυλίσσονταν στη χώρα μας. Τόσο η γαλλική εφημερίδα Le Monde και η Figaro όσο και οι New York Times περιέγραφαν σχεδόν με σοκαριστικό ύφος τα όσα συνέβησαν στο Πολυτεχνείο. Ειδικότερα, η Le Monde αναφέρει χαρακτηριστικά πως το θέατρο των συνταγματαρχών στο Πολυτεχνείο δεν έπεισε τα διεθνή μέσα για την επίλυση της κατάστασης, ενώ παράλληλα σχολιάζει δημόσια πως υπάρχει λογοκρισία στον ελληνικό Τύπο. Οι New York Times αναφέρονται ξεκάθαρα σε διαδικασία εκκαθαρίσεων από την χούντα, ενώ η Figaro τόνιζε πως αυτή η εξέγερση ήταν η αρχή του τέλους για το καθεστώς των Συνταγματαρχών. Οι βρετανικές εφημερίδες Birmingham Post, η Daily Mail και η Liverpool Echo, οι ιταλικές Corriere De La Serra και La Stampa, η ουαλική Bangor και η αυστραλιανή Sydney Herald ήταν μερικές από τις εφημερίδες ανά τον κόσμο που δεν άφησαν ασχολίαστα τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, περιγράφοντας την ωμή βία που χρησιμοποιούσε η χούντα κατά των φοιτητών του Πολυτεχνείου.
Η διεθνής αντίδραση στην εξέγερση του Πολυτεχνείου είχε διπλωματικές επιπτώσεις. Κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, αντιμετώπισαν αυξημένες πιέσεις να επανεκτιμήσουν τις σχέσεις τους με την ελληνική στρατιωτική χούντα. Οι φωνές διαφωνίας κατά του καθεστώτος έγιναν πιο δυνατές, ωθώντας τα έθνη να επανεξετάσουν τους διπλωματικούς τους δεσμούς και την υποστήριξή τους σε μια κυβέρνηση που αψηφούσε τις δημοκρατικές αρχές. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έγινε σύμβολο αντίστασης για τους καταπιεσμένους ανθρώπους παγκοσμίως. Σε χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιους αγώνες ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα, οι ακτιβιστές εμπνεύστηκαν από το θάρρος που επέδειξαν οι Έλληνες φοιτητές. Τα γεγονότα στην Αθήνα τροφοδότησαν τις φλόγες των αντιεξουσιαστικών κινημάτων σε μέρη τόσο διαφορετικά όσο η Λατινική Αμερική, η Αφρική και η Ασία, συμβάλλοντας σε ένα κύμα αιτημάτων για δικαιοσύνη, ελευθερία και δημοκρατία.
Η κληρονομιά της εξέγερσης του Πολυτεχνείου διαρκεί, καθώς χρησιμεύει ως υπενθύμιση της δύναμης της συλλογικής δράσης και του αδάμαστου πνεύματος όσων αγωνίζονται για τη δικαιοσύνη. Οι θυσίες που έκαναν οι φοιτητές το 1973 άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στη συνείδηση της παγκόσμιας κοινότητας, διαμορφώνοντας τη συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και την ευθύνη των εθνών να υπερασπίζονται αυτές τις αξίες.
Τα γεγονότα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το 1973 ξεπέρασαν τα εθνικά σύνορα, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα τους στη διεθνή σκηνή. Η εξέγερση, που γεννήθηκε από την αναζήτηση της ελευθερίας και της δημοκρατίας, βρήκε απήχηση σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, εμπνέοντας κινήματα για αλλαγή και αναδιαμορφώνοντας την παγκόσμια συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την πολιτική καταπίεση. Το θάρρος των Ελλήνων φοιτητών του Πολυτεχνείου χρησιμεύει ως διαχρονική μαρτυρία για τη διαρκή δύναμη των ατόμων να αμφισβητούν την τυραννία και να πυροδοτούν μια σπίθα ελπίδας που μπορεί να υπερβεί τα σύνορα και να έχει απήχηση σε όλες τις γενιές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Πολυτεχνείο 1973: Τι έγραφαν Le Monde και Figarο για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, iefimerida.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Δημητρέλλος, Γ., Τι έγραψαν 11 ξένες εφημερίδες για το Πολυτεχνείο και τη Χούντα, oneman.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Νταλούκας, Μ., 21η Απριλίου: Όταν οι Έλληνες διαδήλωναν στο Λονδίνο κατά της χούντας, iefimerida.gr, Διαθέσιμο εδώ
