Της Ανθής Ντόλα,
Με αφορμή την 15η Νοεμβρίου, την «Ημέρα Ίσης Αμοιβής», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πως οι γυναίκες στην Ε.Ε. αμείβονται 12,7% λιγότερο, ανά ώρα εργασίας, από τους άνδρες. Πρακτικά, για κάθε € 1 που κερδίζει ένας άνδρας, μία γυναίκα κερδίζει € 0,87. Βέβαια, το κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. παρουσιάζει διαφορετικά ποσοστά στο ζήτημα του μισθολογικού χάσματος.
Το 2021, η μεγαλύτερη διαφορά αμοιβών σημειώθηκε στην Εσθονία με ποσοστό 20,5%, ενώ το χαμηλότερο μισθολογικό χάσμα εντοπίστηκε στη Ρουμανία, η οποία είχε ποσοστό 3,6%. Κάτω από τη Ρουμανία συναντάται η Σλοβενία με ποσοστό 3,8 %, ενώ ακολουθούν η Πολωνία και το Βέλγιο με ποσοστά 4,5% και 5%, αντίστοιχα. Η μόνη χώρα της ευρωπαϊκής ηπείρου, ωστόσο, που κατάφερε να κλείσει αυτό το μισθολογικό «ψαλίδι» είναι το Λουξεμβούργο. Η Ελλάδα, παράλληλα, βρίσκεται στη 10η θέση, με ποσοστό 10,4% (στοιχείο που προέρχεται από το 2018), με μία μικρή διαφορά από την Ιρλανδία, η οποία έχει ποσοστό 9,9% (στοιχείο που προέρχεται από το 2020).
Παρά την πρώτη εικόνα που σχηματίζεται από τις ποσοστιαίες μονάδες, πρέπει να γίνει κατανοητό πως ένα μικρότερο μισθολογικό χάσμα δεν συνεπάγεται απαραίτητα και μεγαλύτερη ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Είναι πολλά τα κομμάτια του εργασιακού κλάδου τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν. Είναι οξύμωρο πως, ενώ περισσότερες γυναίκες απ’ ό,τι άνδρες ολοκληρώνουν σπουδές ανώτατης εκπαίδευσης στην Ε.Ε., εκπροσωπούνται λιγότερο στην αγορά εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία της έρευνας, η μικρότερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας κάποιων χωρών συχνά συνοδεύεται και από την ανάληψη χαμηλά αμειβόμενων θέσεων, όπως είναι ο τομέας των πωλήσεων.
Ο εργασιακός βίος των γυναικών γίνεται όλο και πιο δύσκολος, καθώς περνούν τα χρόνια. Οι γυναίκες παρατηρείται να αρκούνται σε μερική απασχόληση ή ακόμα και να σταματούν την εργασία, για να φροντίσουν παιδιά ή συγγενείς τους. Σύμφωνα με στοιχεία του 2022, το 28% των γυναικών εργάζεται με μερική απασχόληση, σε σύγκριση με το 8% των ανδρών. Επιπλέον, εντοπίζονται περαιτέρω διαφορές αμοιβών, μεταξύ των φύλων, όταν αυξάνεται η ηλικία, καθώς μερίδα γυναικών θέτει σε παύση ή διακόπτει την επαγγελματική της πορεία, μόλις αποκτά παιδιά. Αυτή η αποχή από την αγορά προκαλεί μισθολογικές ανισότητες.
Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ένα ακόμα εμπόδιο: όταν βρίσκονται σε νεαρή ηλικία, μία πιθανή εγκυμοσύνη τις καθιστά αυτόματα εκτός επαγγελματικής δραστηριότητας για περίπου έναν χρόνο, γεγονός που αποθαρρύνει τους εργοδότες να τις προσλάβουν και να τις προτιμήσουν έναντι κάποιου άνδρα – υποψηφίου για την ίδια θέση. Αυτό το γεγονός δικαιολογεί και μια φιγούρα, η οποία δείχνει πως ο αριθμός των γυναικών που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα είναι μικρότερος σε σχέση με τον δημόσιο. Σύμφωνα με την Αντιπρόεδρο για τις Αξίες και τη Διαφάνεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Věra Jourová, καθώς και την Eπίτροπο της Iσότητας, Helena Dalli, η ίση αμοιβή για την ίδια εργασία, ή για εργασίας ίσης αξίας, είναι από τις βασικές αρχές της Ε.Ε. και, το 2023, η πρόοδος για την εξάλειψη αυτού του μισθολογικού χάσματος ήταν αργή.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δραστηριοποιείται για τη μείωση του εν λόγω χάσματος. Το 2019, θέσπισε νέες οδηγίες για την ισορροπία της επαγγελματικής με την προσωπική ζωή, με τη δημιουργία νέων κανόνων για την άδεια πατρότητας και τη γονική άδεια. Το 2023, επισήμανε την αξία της διαφάνειας με την έγκριση νέων νόμων για δεσμευτικά μέτρα, τα οποία θα επιτρέπουν τους εργαζομένους να συγκρίνουν τους μισθούς τους, καταδεικνύοντας, έτσι, τυχόν μισθολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λαμβάνει, επίσης, μέτρα ώστε γυναίκες και κορίτσια να ακολουθούν τομείς σπουδών και επαγγελματικές καριέρες σε «ανδροκρατούμενους» κλάδους εργασίας. Οι Ευρωβουλευτές επιθυμούν την άμεση δράση και για την καταπολέμηση της φτώχειας των γυναικών, με τη βελτίωση των συνθηκών σε κλάδους υψηλής αναλογίας γυναικών, και την αντιμετώπιση του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων.
Η Ε.Ε. προσπαθεί, έτσι, να μειώσει την οποιαδήποτε ανισότητα υπάρχει στον εργασιακό βίο μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ένα καίριο φάσμα του ζητήματος, το οποίο θα πρέπει να συζητηθεί, είναι κατά πόσο τα δύο φύλα λαμβάνουν την απαραίτητη εκπαίδευση, ώστε να μπορέσουν να αντιληφθούν αυτήν την ανισότητα και να την καταπολεμήσουν. Ταυτόχρονα, έχει μεγάλη σημασία να εξαλειφθούν τα στερεότυπα, που μπορεί να κρατούν πίσω τον γυναικείο πληθυσμό, και να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στα νέα κορίτσια, ώστε να κυνηγήσουν καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Για να μπορέσουν όλα αυτά να υλοποιηθούν, είναι απαραίτητο να δοθούν επιπλέον κίνητρα στους εργοδότες, αλλά και να εξαφανιστεί η αντιμετώπιση της εγκυμοσύνης ως εργασιακό «εμπόδιο», το οποίο αποθαρρύνει τις γυναίκες από το να γίνουν μητέρες και, κατ’ επέκταση, αμβλύνει το ζήτημα της υπογεννητικότητας των ευρωπαϊκών χωρών. Οι γυναίκες δικαιούνται να έχουν ισορροπία μεταξύ επαγγελματικού και προσωπικού βίου, αλλά και να αντιμετωπίζονται ισότιμα με τους άνδρες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γεφυρώνοντας το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων στην ΕΕ, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων στην ΕΕ: στοιχεία και αριθμοί (γράφημα), Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Ε.Ε.: Οι γυναίκες αμείβονται 13% λιγότερο από τους άνδρες για την ίδια εργασία, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Οι γυναίκες στην ΕΕ αμείβονται 13% λιγότερο από τους άνδρες -Το μισθολογικό χάσμα παραμένει, iefimerida, διαθέσιμο εδώ
