Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Γκότση,
Μία ακόμα μαρτυρία ενός πρωταγωνιστή των γεγονότων του αντιδικτατορικού κινήματος, που έρχεται να συνεχίσει το αφιέρωμα του OffLine Post στην 50η επέτειο από την Εξέγερση του Πολυτεχνείου, είναι αυτή του πρώην Υπουργού και ακαδημαϊκού Νίκου Χριστοδουλάκη.
Ο Ομότιμος Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ένας εκ των συμμετεχόντων της Κατάληψης του Πολυτεχνείου, δρώντας ως υπεύθυνος για τον ραδιοφωνικό σταθμό, απαντάει σε τέσσερα ερωτήματα του OffLine Post και του Κωνσταντίνου Γκότση για την κατάσταση που επικρατούσε εκείνη την εποχή.
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται στον ρόλο που διαδραμάτισαν οι οικονομικές συνθήκες της περιόδου στην αντιστασιακή ορμή, στο κλίμα που είχε διαμορφωθεί πριν την Κατάληψη του Ιδρύματος, στην αντίδραση της χουντικής κυβέρνησης και στην αποστασιοποίηση των πολιτικών δυνάμεων με το γεγονός.
- Οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν τότε σε εγχώριο επίπεδο διαδραμάτισαν κάποιον ρόλο στην πυροδότηση των μαζικών κινητοποιήσεων ή ήταν απλά το αποκορύφωμα της συσσωρευμένης καταπίεσης που δεχόταν ο Λαός επί μία εξαετία;
Προφανώς και έπαιξαν σημαντικό ρόλο, γιατί γκρέμισαν τον μύθο της Δικτατορίας για το δήθεν «Οικονομικό Θαύμα» που είχε συντελεστεί. Άρχισαν αυξήσεις σε βασικά είδη που έκαναν τη ζωή δύσκολη και η συνέχεια προβλεπόταν χειρότερη λόγω των επικείμενων αυξήσεων της τιμής του πετρελαίου. Αυτή η αίσθηση οικονομικής αβεβαιότητας ήρθε και έδρασε ως καταλύτης στο γενικευμένο συναίσθημα φόβου και ανελευθερίας που επικρατούσε τα προηγούμενα χρόνια. Βλέποντας ότι το φοιτητικό κίνημα είχε ξεθαρρέψει, ενώ η Χούντα άρχισε να στριμώχνεται μία με την οικονομία και την άλλη με κινήσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις (όπως το κίνημα στο Ναυτικό), ο κόσμος άρχισε να πιστεύει πως η ανατροπή είναι εφικτή. Και καθώς αυτό γινόταν καθημερινά αισθητό, τροφοδοτούσε ακόμα πιο πολύ το φοιτητικό κίνημα. Η κορύφωση ήταν βέβαιο ότι θα ερχόταν και το Πολυτεχνείο επιβεβαίωσε αυτήν τη διάχυτη προσδοκία.
- Στις φοιτητικές συνελεύσεις τί κλίμα επικρατούσε; Υπήρχε ο φόβος για σπουδαστές-πληροφοριοδότες του ΕΑΤ-ΕΣΑ, που μπορεί να απέτρεπαν από νωρίς τις κινητοποιήσεις ή να «κάρφωναν» τους πρωτοστάτες του φοιτητικού κινήματος;
Το φθινόπωρο του 1973 και ολόκληρο Αστυνομικό Τμήμα να εισέβαλε στις Συνελεύσεις, η δυναμική δεν άλλαζε. Ούτε κανείς φοβόταν πλέον να βγει μπροστά. Ίσα-ίσα οι πρωτοστάτες που λέτε αφορμή ήθελαν να πρωτοστατήσουν. Μερικοί που ήθελαν να κρύβονται ακόμη, γιατί νόμιζαν ότι θα τους χρειαστεί το κίνημα σε μια κατοπινή φάση, απλώς έχασαν το τρένο της εξέγερσης. Όταν τα ιστορικά γεγονότα δεν είναι ώριμα και εσύ βιάζεσαι, μπορεί να βλάψεις την υπόθεση. Όμως, όταν εκδηλωθούν και εσύ μένεις στην κρυψώνα σου, τότε υποτίμησες την Ιστορία και αυτή θα σε ξεχάσει.
- Βλέποντας τον κόσμο να συσπειρώνεται γύρω από το Πολυτεχνείο, αλλά και να κινητοποιείται, παράλληλα, σε διαφορετικά μέρη, πιστέψατε πως έφτασε όντως η στιγμή της πτώσης της Δικτατορίας;
Ναι, πιστεύω ότι αν δεν επενέβαιναν τα τανκς και η εξέγερση κρατούσε ακόμα 2 μέρες, η Χούντα θα είχε πέσει. Η κυβέρνηση-κλόουν είχε παραλύσει, η Αστυνομία διαπίστωνε ότι δεν μπορούσε πλέον να καταστείλει μια τόσο μαζική εξέγερση και πολλοί στρατιωτικοί είχαν αρχίσει να ανησυχούν για την εμπλοκή τους σε μια σύγκρουση με τον λαό. Μέσα στον πανικό τους, βρήκαν ευκαιρία οι σκληροί και έστειλαν τα θωρακισμένα εναντίον άοπλων φοιτητών, γράφοντας μια σελίδα ντροπής και δειλίας για το καθεστώς. Με την πράξη της αυτή, η Χούντα απογυμνώθηκε εντελώς στα μάτια της κοινής γνώμης και σε λίγους μήνες κατέρρευσε – αφού έκανε και μια δεύτερη ατιμωτική πράξη με την προδοσία της Κύπρου.
- Το γεγονός ότι δεν δόθηκε «βήμα» να εκφραστούν «αστοί πολιτικοί» μέσω της Εξέγερσης (με οποιονδήποτε τρόπο) ήταν λόγω της μέχρι τότε αποχής τους από την Αντίσταση και του συμβιβασμού κάποιων με το «σχέδιο φιλελευθεροποίησης» ή υπήρχαν ευρύτεροι λόγοι;
Τους είχαν ξεπεράσει τα γεγονότα. Ήταν πια αποκομμένοι από τις λαϊκές μάζες, μερικοί το κρυφο-ήθελαν να συμμετάσχουν στην παρωδία των εκλογών που θα έκανε ο Μαρκεζίνης, ενώ κάποιοι άλλοι έλειπαν από την Ελλάδα και νόμιζαν πως άλλο πράγμα δεν κάνουν οι Έλληνες, παρά να προσεύχονται να έλθουν να τους σώσουν. Δεν είχαν καταλάβει πως ήλθε η στιγμή οι πολίτες να σωθούν μόνοι τους. Βέβαια, αυτό ούτε τα Αριστερά κόμματα το είχαν αντιληφθεί, γι’ αυτό και μερικά εκφράστηκαν τόσο αρνητικά για την εξέγερση. Απλώς όταν κατάλαβαν την απήχηση που έχει στον λαό, άλλαξαν τροπάρι και το υιοθέτησαν εκόντες-άκοντες.
Ευχαριστούμε τον κύριο Χριστοδουλάκη για την ευγενική παραχώρηση της συνέντευξης!
