Της Φαίδρας Χρυσοστάλη,
Το Ιράν βρίσκεται γεωγραφικά τοποθετημένο σε άκρως προβληματικό διεθνές περιβάλλον, καθώς είναι περικυκλωμένο από «αποτυχημένα και αδύναμα» κράτη, τα οποία εντείνουν τον κίνδυνο μίας εξωτερικής απειλής για την εθνική του ασφάλεια. Για τον λόγο αυτό, παρατηρούμε ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες η Κυβέρνηση του Ιράν έχει εστιάσει έντονα στην εθνική της ασφάλεια, αλλά και στην ικανότητα της να αντιμετωπίζει εξωτερικές πολιτικές, μέσω της σημαντικής πολιτικής και ιδεολογικής της επέκτασης στα γειτονικά κράτη.
Η επιθυμία του Ιράν να εξασφαλίσει την επιβίωση του, έχουν ωθήσει τους φορείς χάραξης πολιτικής στο να επενδύσουν στην εθνική ασφάλεια του κράτους, ειδικά με τη δημιουργία του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (The Islamic Revolutionary Guard Corps). Γεγονότα, όπως, η εισβολή των Η.Π.Α. στο Ιράκ το 2003, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία το 2011, καθώς και η ανάδειξη του ISIS το 2014, έχουν προβληματίσει σημαντικά την Κυβέρνηση του Ιράν, και έτσι, για να αποτρέψει τυχόν εξωτερικούς εχθρούς εγκαθίδρυσε το “Resistance Axis”, το οποίο πρόκειται για μία ανεπίσημη πολιτική και στρατιωτική συμμαχία του Ιράν εναντίον της Δύσης και του Ισραήλ.
Το Resistance Axis δίνει τη δυνατότητα στο Ιράν να επεκτείνει μία τοπική κυριαρχία, η οποία θα του εξασφαλίσει μία πιστή ομάδα ατόμων με κοινές ιδεολογίες κατά του Ισραήλ και της Δύσης, γεγονός που προσελκύει άλλες παρόμοιες ομάδες να αναζητήσουν μία συμμαχία, ώστε να ενωθούν οι δυνάμεις. Η συμμαχία αυτή δημιουργεί στο Ιράν την αίσθηση, πως επεκτείνονται τα σύνορα της χώρας και πως σε περίπτωση κρίσης με εχθρικό κράτος, η εισβολή θα είναι πιο δύσκολη. Επομένως, το Ιράν έχει υιοθετήσει μία “offensive defense” στρατηγική, η οποία βασίζεται στον περιορισμό των εχθρών και στη διατήρηση τους, όσο το δυνατόν πιο μακριά από τα σύνορα του κράτους. Επιπρόσθετα, η συμμαχία αυτή προωθεί ακραίες ιδεολογίες που καταλήγουν στο φανατισμό, με αποτέλεσμα να αποτελεί μία από τις πιο επικίνδυνες συμμαχίες, αφού τα μέλη της είναι πρόθυμα να θυσιάσουν τα πάντα προς τιμήν των πιστεύω τους.
Ο πόλεμος που ξέσπασε, στις 7 Οκτωβρίου, μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς θα αποτελέσει μία σημαντική δοκιμασία για τη συμμαχία του Ιράν και θα κριθεί από την αντίδραση του. Έκτοτε, το Ιράν απειλεί επανειλημμένα το Ισραήλ, όμως φαίνεται να είναι διστακτικό στο να επιτρέψει στη Χεζμπολάχ να κάνει επίθεση στο Ισραήλ λόγω του κινδύνου πως αυτή η πράξη θα έχεις σοβαρές επιπτώσεις, τόσο για την Χεζμπολάχ, όσο και για το ίδιο το Ιράν. Έτσι, η Ιρανική Κυβέρνηση βρίσκεται σε ένα μεγάλο δίλλημα, καθώς γνωρίζει πως η Παλαιστίνη έχει ανάγκη την υποστήριξη της, αλλά παράλληλα, η κήρυξη πολέμου στο Ισραήλ αποτελεί μεγάλο ρίσκο.
Στην περίπτωση που το Ιράν αποφασίσει να κηρύξει πόλεμο στο Ισραήλ τότε ενδέχεται να υπάρξουν αντίποινα, ενδεχομένως και στρατιωτικής φύσεως από τις Η.Π.Α., το οποίο είναι αδιαμφισβήτητο, αφού ο Αμερικανός Πρόεδρος, John Biden, έχει προειδοποιήσει το Ιράν για τις επιπτώσεις που θα ακολουθήσουν. Το Ιράν δεν είναι σε θέση να ξεκινήσει μια διαμάχη με τις Η.Π.Α. και πόσο μάλλον ένοπλη, διότι ενέχει σημαντικό χρηματικό κόστος και δεν διαθέτει την οικονομική δύναμη ώστε να το υποστηρίξει. Όσον αφορά, τα πλήγματα που μπορεί να δεχθεί το Ιράν από μία τέτοια σύγκρουση θα είναι πολύ σοβαρά για να τα αγνοήσει. Ήδη, το Ισραήλ έχει μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη συγκριτικά με τη Χαμάς, γεγονός που ήδη έμμεσα αποδυναμώνει το Ιράν. Επομένως, αν το Ιράν πάρει θέση, τότε είναι βέβαιο, πως μετά τη Χαμάς θα έρθει η «σειρά» του. Σε μία τέτοια περίπτωση, το Ισραήλ μπορεί να χτυπήσει στρατηγικά σημεία του Ιράν, από τα οποία βασίζεται η οικονομία του, με αποτέλεσμα να καταστραφεί οικονομικά αλλά και στρατιωτικά.
Με το να μην εμπλακεί άμεσα, μπορεί να χρησιμοποιήσει τους δορυφόρους του για να χτυπάει το Ισραήλ μέσω της Χαμάς, της Χεζμπολαχ και της Υεμένη. Ως αποτέλεσμα, το Ισραήλ θα αναγκαστεί να καταναλώνει διαρκώς τους πόρους του για να αποφύγει αυτές τις απειλές, ενώ παράλληλα αποσπάται η Κυβέρνηση από το σχεδιασμό περιορισμού του Ιράν. Ακόμα, θα καταφέρει να διατηρήσει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή και θα βοηθήσει στη διατάραξη των σχέσεων του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη, καθώς στρατηγικά το Ιράν θα πληγεί, αν το Ισραήλ εξομαλύνει τις σχέσεις του με τα αραβικά κράτη, καθώς χρειάζεται συμμάχους με κοινές ιδεολογίες κατά των Εβραίων.
Εν κατακλείδι, φαίνεται σχεδόν απίθανο να σημειωθεί κάποια αντίδραση του Ιράν, τουλάχιστον για την ώρα. Απαιτείται αρχικά να υπολογίσει τη δύναμη του Ισραήλ και αν συμφέρει να ενώσει τις δυνάμεις του και να πολεμήσει στο πλευρό της Χαμάς με ρίσκο να αλλάξει η ισορροπία των δυνάμεων και να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή το Ισραήλ. Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ-Χαμάς έχει δημιουργήσει πολλά ερωτήματα για τη μελλοντική ασφάλεια της περιοχής και έχει ωθήσει τις ευρωπαϊκές χώρες να βρίσκονται σε εγρήγορση για τυχόν έκρηξη μεγαλύτερου πολέμου στην ευρύτερη περιοχή. Είτε αποφασίσει το Ιράν να εμπλακεί είτε όχι, το ζήτημα στη Γάζα αποτελεί ένα συγκλονιστικό γεγονός με στρατηγικές επιπτώσεις για τη Γάζα, αλλά και για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Hezbollah Hesitates as Israel Strikes Gaza, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- The Gaza War Raises Questions about the Future of Iran’s Resistance Axis, Atlantic Council, διαθέσιμο εδώ
- Why Iran Is Gambling on Hamas, Foreign Affairs, διαθέσιμο εδώ
