Της Γεωργίας Καρυώτη,
Είναι θέμα οπτικής, θα έλεγα. Άλλωστε, στο σκοτάδι όλα όμορφα φαίνονται. Μικρά, μικρά φωτάκια λευκού και μπλε χρώματος, μπροστά από ουδέτερα πρόσωπα «στολίζουν» το σκοτάδι κινηματογραφικών αιθουσών, θεατρικών αμφιθεάτρων αλλά και την ημέρα, ενώ το φως σβήνει, ακόμα «συνοδεύουν» τα πρόσωπα των επιβατών στα λεωφορεία και στα μετρό, των πεζών και πολλών άλλων. Στο αυτοκίνητο προτιμάς να μην κοιτάξεις τη διαδρομή του παραθύρου, σε ένα τραπέζι είναι νορμάλ να υπάρχει πολύς χρόνος αποστασιοποίησης από την παρέα σου. Και πάντα σαν μια προέκταση του χεριού, σαν ένα τσαντάκι χειρός. Και κακά τα ψέματα, για τους περισσότερους από εμάς είναι το πρώτο και τελευταίο πράγμα που κοιτάμε πριν και μετά τον ύπνο. Και οι ώρες περνάνε χωρίς να το πάρεις είδηση και η ενέργεια σου «πέφτει» όσο και η μπαταρία του τηλεφώνου και «ξαναγεμίζει», όταν εκείνο φθάνει στο εκατό τοις εκατό.
Ατελείωτες ώρες scroll επικαλύπτουν την προσωπική φυγή από την πληκτική πραγματικότητα. Ίσως, να είναι πιο εύκολο να κρυφτείς πίσω από μια οθόνη, όταν νιώθεις μόνος, ακόμα και μέσα σε ένα αμφιθέατρο με 100 και βάλε συμφοιτητές. Ίσως, να είναι βολικό να μην προσπαθείς να κοινωνικοποιηθείς. Είναι ένας είδος γλώσσας του σώματος πια με παγκόσμια εμβέλεια, όπως και τα ακουστικά, τα οποία «μεταφράζονται» ως μια ταμπέλα μετωπιαίας θέσεως «μην ενοχλείτε». Φυσικά, μπορεί να είναι και «αυτό που φαίνεται». Μπορεί αυτός ο ψηφιακός κόσμος εκείνη τη στιγμή να είναι όντως πιο ενδιαφέρων και να χρειάζεσαι ένα break από τον υπόλοιπο. Το ζήτημα είναι να προσπαθείς να βρίσκεις το ενδιαφέρον και στον υπόλοιπο κόσμο ή τουλάχιστον να μην ζεις με εθιστικό τρόπο στον ψηφιακό. Διότι, κατ’ αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η εσωστρέφεια και το κοινωνικό άγχος, ενώ ταυτόχρονα μεγιστοποιείται η μοναχικότητα μέσω μιας επιφανειακής ασπίδας προσωπικής ενασχόλησης.
Μικρές οθόνες που «απαιτούν» την απαράμιλλη προσοχή των ιδιοκτητών τους, «οδηγούν» τον άνθρωπο σε μια περίεργη και μόνιμα σκυφτή στάση του σώματος και του νου, που θα μπορούσε εξελικτικά να τον επιστρέψει στην πρωτόγονη, τετράποδη κατάστασή του. Άνθρωποι που δεν αντέχουν πια τη στασιμότητα, η υπομονή βρίσκεται στο «ζενίθ» της ανυπαρξίας της. Ο ελεύθερος χρόνος για πολλούς συνδέεται πλέον με τη χρήση του κινητού, ξεχνώντας πολλές φορές τις εναλλακτικές. Και το πιο θλιβερό είναι ότι θεωρείται φυσιολογικό να αποξενώνεσαι από τον εαυτό σου, επειδή ακριβώς δεν ξέρεις τι αρέσει στον ίδιο, τι θα μπορούσε να του αρέσει από τις εναλλακτικές επιλογές και στη χειρότερη εκδοχή δεν γνωρίζεις καν ποιος είναι. Φοβάσαι να κάτσεις με τις σκέψεις σου, φοβάσαι να τις επεξεργαστείς, γιατί ίσως να μην ξέρεις πώς να το κάνεις. Ο παραγωγικός-προσωπικός χρόνος προϋποθέτει περισσότερη ενέργεια και, κατ’ επέκταση, κόπο να σκεφτείς, δεν γίνεται αυτόματα.
Φυσικά, δεν πρόκειται για μια ολική καταδίκη της τεχνολογίας και προσπάθεια επίρριψης ευθυνών σε αυτήν εξ ολοκλήρου για τα προβλήματα μας, διότι τα οφέλη της θεωρούνται ευρέως αυτονόητα και αποδεκτά. Ούτε πρόκειται για μια καθολική εικόνα των χρηστών. Η δυνατότητα ωραιοποίησης του κόσμου και του εαυτού που παρέχουν τα social media μπορεί να «παρασύρει» πολλούς χρήστες σε μια κατάσταση ψευδαίσθησης της πραγματικότητας. Ωστόσο, δεν λειτουργεί μονάχα με αυτόν τον τρόπο. Το διαδίκτυο είναι ένας μεγάλος χώρος πληροφορίας, έμπνευσης, χαλάρωσης, αλληλοεπικοινωνίας, σύνδεσης Ηπείρων και πολλών άλλων. Το θέμα είναι να μην γίνεται αυτοσκοπός ή μοναδική διέξοδος λόγω απάρνησης της καθημερινότητας. Είναι πολύ εύκολο, άλλωστε, μόνο να φαντάζεσαι τον κόσμο και να πατάς like σε αυτόν.
Και φαίνεται παράξενο πώς έχουν αλλάξει οι συνήθειες των ανθρώπων. Τα Instagram stories πριν από κάθε γεύμα μοιάζουν σαν μια ιεροτελεστία, η οποία μοιάζει αντίστοιχη με τις προσευχές των ανθρώπων πριν το φαγητό. Ηλιοβασιλέματα απεικονίζονται σε όμορφες φωτογραφίες και αναρωτιέμαι αν το ίδιο το τοπίο «τροφοδοτεί» την ενέργεια των ανθρώπων ή απλώς την «εκτέλεση του καθήκοντος» ανάρτησής τους. Και κάθε φορά προσπαθείς να βρεις ένα μέτρο, σαν να βρίσκεσαι σε ένα επαναλαμβανόμενο μεταίχμιο αδυναμίας αυτοελέγχου, που οδηγεί σε μια πλασματική αίσθηση πραγματικότητας του εαυτού και της ίδιας του της ελευθερίας.
