Της Ιωάννας Μέγα,
Το σύνδρομο Irlen, επίσης γνωστό και ως σύνδρομο Meares-Irlen, δεν αποτελεί μια οπτική βλάβη, αλλά μια διαταραχή της αντιληπτικής επεξεργασίας που επηρεάζει την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται οπτικές πληροφορίες λόγω ευαισθησίας στο φως. Προς το παρόν, είναι αβέβαιο εάν η παθοφυσιολογία της νόσου είναι μια ανεξάρτητη οντότητα ή μέρος του φάσματος της δυσλεξίας. Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται κυρίως από προβλήματα στην όραση, που προκαλούνται από τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος ερμηνεύει τις οπτικές πληροφορίες που αποστέλλονται μέσω των ματιών.
Έτσι, το συγκεκριμένο σύνδρομο μπορεί να κάνει την αποτελεσματική και αποδοτική ανάγνωση πολύ δύσκολη. Το σύνδρομο εμφανίζεται τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες και έχει μελετηθεί ότι επηρεάζει περίπου το 12-14% του γενικού πληθυσμού. Προσβάλλει, επίσης, το 33% των ατόμων με Δ.Ε.Π.Υ. (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητας) ή αυτισμό, το 46% των ατόμων με δυσκολίες ανάγνωσης ή μάθησης και το 55% των ατόμων με τραυματισμό στο κεφάλι.
Παθοφυσιολογία και Αίτια εμφάνισης του συνδρόμου
Η παθοφυσιολογία του συνδρόμου Irlen υποστηρίζεται ότι σχετίζεται με αλλαγές στον οπτικό φλοιό και ελλείμματα του μαγνητοκυτταρικού συστήματος, το οποίο είναι σημαντικό κατά την ανάγνωση, καθώς και για την απόκτηση πληροφοριών από το οπτικό σύστημα όσον αφορά την κίνηση. Ορισμένες μελέτες έχουν υποστηρίξει, επίσης, ότι το συγκεκριμένο σύνδρομο πιθανόν έχει και μια γενετική συνιστώσα. Ακόμα, οι επιστήμονες, ύστερα από μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου που πραγματοποιήσαν, παρατήρησαν ότι τα άτομα με σύνδρομο Irlen τείνουν να έχουν αυξημένη δραστηριότητα στα κέντρα συναισθηματικής και οπτικής επεξεργασίας του εγκεφάλου, καθώς και μειωμένη δραστηριότητα στην παρεγκεφαλίδα, μια περιοχή που βοηθά στην ενσωμάτωση του συντονισμού και των νέων πληροφοριών.
Συμπτωματολογία
Τα άτομα με σύνδρομο Irlen μπορεί να εμφανίσουν μια ευρεία ποικιλία συμπτωμάτων, που μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:
- Καταπόνηση των ματιών
- Πονοκέφαλος
- Κούραση και Υπνηλία
- Κακή απόδοση στον αθλητισμό
- Προβλήματα αντίληψης βάθους (σημαντικός παράγοντας για την αντίληψη του κόσμου σε τρεις διαστάσεις)
- Αργή ή αναποτελεσματική ανάγνωση
- Κακή αναγνωστική κατανόηση
- Το κείμενο και το περιβάλλον φαίνονται διαφορετικά
- Προβλήματα συγκέντρωσης
- Ευαισθησία στο φως
- Ευερεθιστότητα
Πόσο δύσκολη μπορεί να είναι, όμως, η διάγνωση του συνδρόμου;
Η διάγνωση του συνδρόμου Irlen είναι αρκετά δύσκολη, καθώς πολύ συχνά τα συμπτώματα του συνδρόμου ταυτίζονται με τα συμπτώματα της δυσλεξίας και της Δ.Ε.Π.Υ. Έτσι, παρά το γεγονός πως είναι διαφορετικές καταστάσεις, η λανθασμένη διάγνωση είναι πολύ συχνή. Επιπλέον, αρκετά συχνό φαινόμενο είναι η ταύτιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου με κάποια οπτική βλάβη. Όλα αυτά μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες καθυστερήσεις, όσον αφορά τη διάγνωση του κάθε ατόμου.
Θεραπευτικές Προσεγγίσεις
Το σύνδρομο Irlen δεν θεραπεύεται, ωστόσο μπορεί να αντιμετωπιστεί. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Δρ. Helen Irlen ανέπτυξε αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως Μέθοδος Irlen. Η Δρ. Irlen ανακάλυψε ότι οι έγχρωμοι, φιμέ φακοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να φιλτράρουν τα μήκη κύματος του φωτός που είναι ενοχλητικά. Η χρήση αυτών των ειδικών φακών κατά την ανάγνωση μπορεί να εξαλείψει προβλήματα φωτεινότητας και παραμόρφωσης και να μειώσει το άγχος στον εγκέφαλο, επιτρέποντάς του με τον τρόπο αυτόν να λειτουργεί καλύτερα.
Μέθοδος Irlen
Πιο αναλυτικά, ο έλεγχος της Μεθόδου Irlen περιλαμβάνει μια διαδικασία 2 βημάτων:
Βήμα 1: Στην πρώτη συνεδρία, ο εξειδικευμένος πάροχος υγειονομικής περίθαλψης θα προσδιορίσει τη σοβαρότητα της κατάστασης, καθώς, επίσης, και το χρώμα της επικάλυψης που θα προσφέρει στο άτομο το μεγαλύτερο όφελος. Γενικά, λαμβάνεται μια έγχρωμη επικάλυψη, ένα πλαστικό φύλλο που τοποθετείται πάνω σε μια σελίδα με γραφή, ώστε να προσδιοριστεί το επίπεδο βελτίωσης του πάσχοντος ατόμου. Μόνο όσοι πάσχουν από μέτριο έως σοβαρό σύνδρομο Irlen χρειάζεται να προχωρήσουν στο βήμα 2.
Βήμα 2: Στο δεύτερο μέρος της εξέτασης, το άτομο δοκιμάζει διάφορες αποχρώσεις αυτού του χρώματος, για να προσδιοριστεί ποια μήκη κύματος του φωτός ο εγκέφαλος δυσκολεύεται να επεξεργαστεί. Μέσω αυτής της διαδικασίας, θα δημιουργηθεί μια μοναδική απόχρωση που είναι εξατομικευμένη για τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Το εξατομικευμένο αυτό χρώμα θα φορεθεί ως γυαλιά ή φακούς επαφής.
Άλλες μη επεμβατικές θεραπείες, που τα αποτελέσματα τους είναι άμεσα και δραματικά, είναι:
- Χρωματιστά φίλτρα/επικαλύψεις (μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σελίδες βιβλίων ή οθόνες υπολογιστών, φιλτράροντας το φως και ομαλοποιώντας αμέσως την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που βλέπουν τα μάτια)
- Χρήση χαμηλού φωτισμού
- Χρήση φωτός πυρακτώσεως αντί φωτός φθορισμού
- Χρήση έγχρωμων χαρτιών αντί για λευκά φύλλα χαρτιού
- Ρύθμιση της φωτεινότητας της οθόνης του υπολογιστή
- Χρήση έγχρωμου φόντου στην οθόνη του υπολογιστή
Συμπερασματικά, το σύνδρομο Irlen, όπως συμβαίνει και σε άλλες νευρολογικές διαταραχές, μπορεί να εκδηλωθεί διαφορετικά στο κάθε άτομο. Ως επί το πλείστον, η ανάγνωση είναι αυτή που δυσχεραίνει περισσότερο τους πάσχοντες, καθώς γίνεται μια περίπλοκη και εξαντλητική εργασία που επηρεάζει την αναγνωστική κατανόηση, με αποτέλεσμα να αποτελεί εμπόδιο στη μάθηση, στην επαγγελματική και ακαδημαϊκή απόδοση του ατόμου. Για τον λόγο αυτόν, η σωστή διαχείριση του συνδρόμου μπορεί να βοηθήσει δραματικά στην εξισορρόπηση της συνολικής λειτουργίας του εγκεφάλου, καθώς, επίσης, και στη βελτίωση της αυτοεκτίμησης του ίδιου του ατόμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Irlen Syndrome: What Is It & Common Symptoms, exceptionalindividuals.com. Διαθέσιμο εδώ
- Irlen Syndrome, University of Oxford. Διαθέσιμο εδώ
- Learn More About Irlen Syndrome and How to Treat It, amenclinics.com. Διαθέσιμο εδώ
- What Is Irlen Syndrome Screening?, amenclinics.com. Διαθέσιμο εδώ
- Irlen syndrome: systematic review and level of evidence analysis, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
