Της Δωροθέας Λυπηρίδου,
Η αναγκαιότητα για την ύπαρξη διαφόρων και ποικίλων εταιρικών σχημάτων στην Ελλάδα αποτελεί εξίσου σημαντικό θέμα, μεταξύ άλλων, στον τομέα των επιχειρήσεων. Ο νόμος 4072/2012 ρυθμίζει την ετερόρρυθμη εταιρία, η οποία διακρίνεται ως μια παραλλαγή της ομόρρυθμης, έχοντας ως κομβικό σημείο διαφοράς, την είσοδο ετερόρρυθμων εταίρων, οι οποίοι φέρουν ευθύνη περιορισμένη. Ειδικότερα, το άρθρο 271 του Ν.4072/2012 αναφέρει: «Ετερόρρυθμη εταιρία είναι η εταιρία με νομική προσωπικότητα, που επιδιώκει εμπορικό σκοπό και για τα χρέη της οποίας ένας τουλάχιστον από τους εταίρους ευθύνεται περιορισμένα (ετερόρρυθμος εταίρος), ενώ ένας άλλος τουλάχιστον από τους εταίρους ευθύνεται απεριόριστα (ομόρρυθμος εταίρος). Εφόσον δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση στο παρόν κεφάλαιο, στην ετερόρρυθμη εταιρία εφαρμόζονται οι διατάξεις για την ομόρρυθμη εταιρία.»
Αντιληπτό γίνεται, πως κάθε νομοθετικό κενό στο κεφάλαιο για την ετερόρρυθμη καλύπτεται από τις διατάξεις για την ομόρρυθμη, η οποία, ας μην ξεχνάμε, συμπληρώνεται από τις γενικότερες αρχές που διέπουν την αστική εταιρία, με αποτέλεσμα να εφαρμόζονται και αυτές στην περίπτωση της ετερόρρυθμης. Για τη σύσταση μιας ετερόρρυθμης εταιρίας ακολουθούνται οι κανόνες που αναφέρονται στην περίπτωση των ομόρρυθμων, μαζί με τα άρθρα 272 και 273, που αφορούν στην επωνυμία και των στοιχείων που πρέπει να υποβληθούν στο ΓΕΜΗ. Αναλυτικότερα, ο νομοθέτης έκρινε αναγκαίο να καταχωρισθούν τα στοιχεία των ετερόρρυθμων εταίρων μαζί με την αξία της εισφοράς τους, συμπληρώνοντας, πως στην ονομασία της εταιρίας δεν ενδείκνυται να περιλαμβάνεται το όνομα του ετερόρρυθμου εταίρου. Τα παραπάνω δεν έχουν σκοπό άλλο από την προστασία των τρίτων που συναλλάσσονται με την εταιρία, οι οποίοι πρέπει να γνωρίζουν την περιορισμένη ευθύνη που φέρουν όσοι έχουν εισέλθει ως ετερόρρυθμοι στο συγκεκριμένο μόρφωμα.
Ταυτόχρονα, η ονομασία της εταιρίας θα πρέπει να περιέχει ολογράφως τις λέξεις «Ετερόρρυθμη Εταιρία» ή το ακρωνύμιο «Ε.Ε.», αποσκοπώντας και πάλι στην διασφάλιση γνώσης των τρίτων ως προς την μορφή εταιρίας με την οποία συναλλάσσονται. Σε περίπτωση, ωστόσο, που κάποιος καλόπιστος τρίτος συναλλαχθεί με ετερόρρυθμο εταίρο, για τον οποίο δεν γνώριζε ότι ήταν ετερόρρυθμος από σφάλμα της εταιρίας ή του ίδιου αυτού εταίρου, ο τελευταίος ευθύνεται απεριόριστα απέναντι του.
Λογικό είναι, επομένως, από τα όσα εκτέθηκαν, να αντιλαμβανόμαστε τον λόγο που ένας ετερόρρυθμος εταίρος έχει λιγότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις από έναν ομόρρυθμο. Το άρθρο 274 του Ν. 4072/2012 αναφέρει πως οι ετερόρρυθμοι εταίροι δεν έχουν διαχειριστική εξουσία και συνεπώς δικαίωμα εναντίωσης, εκτός αν συντρέχουν πράξεις που υπερβαίνουν την συνήθη διαχείριση. Ωστόσο, η διάταξη δεν είναι αναγκαστικού δικαίου και δύναται, με σχετική πρόβλεψη στο καταστατικό της εταιρίας, να συμφωνηθεί πως ο ετερόρρυθμος εταίρος έχει εξουσία διαχείρισης. Παρά ταύτα, οι ετερόρρυθμοι εταίροι μπορούν να ελέγχουν τους εταιρικούς λογαριασμούς και τα εταιρικά βιβλία, ενώ μπορούν, επίσης, να μετέχουν στα κέρδη και τις ζημίες μέχρι του ποσού της εισφοράς τους, ρυθμίσεις όχι απόλυτες, καθώς πάλι δίνεται το δικαίωμα απόκλισης από το γράμμα του νόμου με διαφορετική πρόβλεψη στην εταιρική σύμβαση, με αποτέλεσμα τα παραπάνω να μπορούν να διευρυνθούν αλλά και να αποκλειστούν για την περίπτωση κάθε ετερόρρυθμου εταίρου.
Ο τρόπος, με τον οποίο ευθύνονται οι ετερόρρυθμοι εταίροι είναι, δηλαδή, περιορισμένος μέχρι του ποσού,της εισφοράς τους. Η κεφαλαιουχική αυτή προσέγγιση στο πλαίσιο μιας προσωπικής εταιρίας όπως η ετερόρρυθμη, δίνει, σε κάθε περίπτωση, αδιαμφισβήτητα τη δυνατότητα ευελιξίας και προσέγγισης ανερχόμενων εταίρων που δεν θέλουν να θέσουν όλα τους τα περιουσιακά στοιχεία στον επιχειρηματικό κίνδυνο. Η ευθύνη των εταίρων αυτών προβλέπεται ειδικότερα στα άρθρα 279 και 280 Ν.4072/2012, διακρίνοντας τις περιπτώσεις που η φράση «περιορισμένος μέχρι του ποσού της εισφοράς τους» δεν μπορεί να είναι απόλυτα ακριβής.
Οι πράξεις εκπροσώπησης που τελούνται από ετερόρρυθμο εταίρο δεσμεύουν την εταιρία σε κάθε περίπτωση, παρά το γεγονός, ότι ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν έχει, καταρχήν, εξουσία εκπροσώπησης. Η παράγραφος 2 του άρθρου 278 Ν.4072/2012 δίνει την δυνατότητα με την εταιρική σύμβαση να ανατίθεται σε ετερόρρυθμο εταίρο η εκπροσώπηση της εταιρίας, όμως, για κάθε πράξη που αυτός θα τελεί, θα ευθύνεται ως ομόρρυθμος, εκτός αν ο τρίτος που συναλλάχθηκε μαζί του γνώριζε την πραγματική του ιδιότητα ως ετερόρρυθμος. Σε κάθε περίπτωση η εταιρία λύνεται για τους ίδιους λόγους με τους οποίους λύνεται και η ομόρρυθμη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Νικόλαος Κ. Ρόκας, ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ, 9η έκδοση, εκδόσεις ΣΑΚΚΟΥΛΑ, 2019
