Της Κωνσταντίνας Μερλέμη,
Η Νότια Σινική Θάλασσα, που βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό, αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια αντικείμενο διακρατικών και διασυνοριακών διαφορών, οι οποίες μέχρι και σήμερα μένουν άλυτες. Ως μία από τις πιο πολυσύχναστες εμπορικές οδούς, με το ένα τρίτο της παγκόσμιας ναυτιλίας να διέρχεται από εκεί αλλά και λόγω του πλούτου της σε φυσικό αέριο και σε πετρέλαιο, γίνεται αντικείμενο διεκδικήσεων από πολλές γειτονικές χώρες και κυρίως από την Κίνα, η οποία επιδιώκει την ενσωμάτωση της περιοχής στα χωρικά της ύδατα. Στην κινεζική αυτή επιδίωξη, οι γύρω χώρες και κυρίως οι Φιλιππίνες αντιστέκονται σθεναρά.
Η σχετική αντιπαράθεση πρόσφατα αναζωπυρώθηκε με αφορμή δύο περιστατικά σύγκρουσης κινεζικών και φιλιππινέζικων πλοίων, που σημειωθήκαν το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 2023 στα νησιά Spartly, περίπου 25 χιλιόμετρα από τον ύφαλο Second Thomas Shoal, όπου σταθμεύει το πολεμικό ναυτικό των Φιλιππίνων. Ο ύφαλος Second Thomas βρίσκεται περίπου 200 χιλιόμετρα από το νησί Palawan των Φιλιππίνων και περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα από το κινεζικό νησί Hainan. Εκεί, το 1999, οι Φιλιππίνες εσκεμμένα προσάραξαν το πλοίο BRP Sierra Madre, με στόχο να μετατρέψουν τον ύφαλο σε φυλάκιο και να θεμελιώσουν την κυριαρχία τους. Η νησιωτική χώρα στέλνει συχνά στους πεζοναύτες του πλοίου προμήθειες, αναγκαίες για την επιβίωση τους, αποστολές τις οποίες η Κίνα συχνά προσπαθεί να εμποδίσει.
Την Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2023, δύο πλοία συγκρούστηκαν, με τη Μανίλα να ανακοινώνει ότι «οι επικίνδυνοι ελιγμοί παρεμπόδισης του πλοίου 5203 της κινεζικής ακτοφυλακής προκάλεσαν σύγκρουση με πλοίο ανεφοδιασμού που είχαν ναυλώσει οι ένοπλες δυνάμεις των Φιλιππίνων». Το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας απάντησε, ότι η σύγκρουση που σημειώθηκε ήταν «ελαφριά», και έγινε αφού το φιλιππινέζικο πλοίο ανεφοδιασμού αγνόησε τις πολλαπλές προειδοποιήσεις του κινεζικού πλοίου και σκόπιμα διασταυρώθηκε με τρόπο «επικίνδυνο και μη επαγγελματικό» με τις κινεζικές δυνάμεις. Υπήρξε και δεύτερο επεισόδιο, κατά το οποίο, πλοίο της φιλιππινέζικης ακτοφυλακής που συνόδευε την αποστολή ανεφοδιασμού «χτυπήθηκε» από «πλοίο της κινεζικής θαλάσσιας πολιτοφυλακής». Το Πεκίνο, υποστήριξε ότι σκόπιμα το φιλιππινέζικο πλοίο προκάλεσε τη σύγκρουση κινούμενο όπισθεν προς το κινεζικό.
Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις, ο πρόεδρος των Η.Π.Α., Joe Biden, δήλωσε την Τετάρτη 25 Οκτωβρίου στο Λευκό Οίκο, ότι η Κίνα δρα επικίνδυνα και παράνομα στη Νότια Σινική Θάλασσα και ότι η συμμαχία Η.Π.Α.-Φιλιππίνων παραμένει ακλόνητη. Σε περίπτωση, μάλιστα, που γίνει επίθεση σε φιλιππινέζικα αεροσκάφη, πλοία ή στις ένοπλες δυνάμεις, τότε θα γίνει επίκληση της Συνθήκης Αμοιβαίας Άμυνας (1951), που προβλέπει αμοιβαίες αμυντικές δεσμεύσεις. Πρέπει να σημειωθεί, ότι οι σχέσεις των Η.Π.Α. με τις Φιλιππίνες έγιναν στενότερες, αφότου ανέλαβε ως Πρόεδρος ο Ferdinand Marcos, o οποίος σε σχέση με τον προηγούμενο Πρόεδρο τηρεί μια πιο σκληρή στάση απέναντι στην Κίνα, και επιδιώκει την ισχυροποίηση των δεσμών με την Αμερική.
Η εκπρόσωπος του Κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών, Mao Ning, δήλωσε ότι οι Η.Π.Α. δεν είναι μέρος του ζητήματος της Νότιας Σινικής Θάλασσας. Δήλωσε ακόμα, ότι η συμμαχία της Αμερικής με τις Φιλιππίνες δεν θα πρέπει να θίγει τα συμφέροντα της Κίνας, ούτε να πλήττει τις κυριαρχικές της διεκδικήσεις στην περιοχή, πόσω μάλλον να ενθαρρύνει τις Φιλιππίνες στις παράνομες διεκδικήσεις της.
Οι διενέξεις των δύο χωρών για τη διαφιλονικούμενη επί δεκαετίες περιοχή εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα έντονες ενόψει και ενός άλλου ζητήματος. Το πλοίο Sierra Madre, πλοίο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, βρίσκεται σε κακή κατάσταση, παρά τα όσα έργα συντήρησης πραγματοποιούνται. Εκτεθειμένο στη θάλασσα επί σχεδόν 25 χρόνια, είναι σκουριασμένο και φθαρμένο. Πολλοί πιστεύουν, ότι δεν αργεί η στιγμή που αυτό θα βυθιστεί και θα πρέπει να ρυμουλκηθεί. Ήδη, η Κίνα έχει πολλαπλώς υποβάλει αιτήματα απομάκρυνσης του από την περιοχή, εναντιωμένη σε οποιαδήποτε επισκευή του. Αν αυτό ρυμουλκηθεί τελικά, δεν θα υπάρχει θεμελιωμένη κυριαρχία των Φιλιππίνων στην περιοχή και η Κίνα θα εντείνει τις προσπάθειες της για ενσωμάτωσή της περιοχής στα χωρικά της ύδατα. Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν θα έχει συνέπειες μόνο μεταξύ των γειτονικών και άμεσα εμπλεκόμενων χωρών, αλλά θα οδηγήσει σε μία παρέμβαση των Η.Π.Α. κατά της Κίνας, ενδεχόμενο που εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- WSJ: Η Κίνα, ένας σύμμαχος των ΗΠΑ και ένα παλιό σκουριασμένο πλοίο, Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Κίνα: Δεν έχουν δικαίωμα οι ΗΠΑ να εμπλέκονται στη σχέση μας με τις Φιλιππίνες, euro2day, διαθέσιμο εδώ
- China and Philippines trade accusations over latest clash at sea, NIKKEIASIA, διαθέσιμο εδώ
