Της Ματίνας Γεώργα,
Μαορί ονομάζεται ο ιθαγενής πληθυσμός της Νέας Ζηλανδίας, μιας περιοχής η οποία άργησε πολύ να εξερευνηθεί από τους ανθρώπους. Οι πρόγονοί τους, που ταξίδεψαν ως εκεί, φημολογείται με τον Μεγάλο Στόλο, χρειάστηκε να αναπροσαρμόσουν στο νέο κλίμα τις δραστηριότητες με τις οποίες καταπιάνονταν, όπως το ψάρεμα και η γεωργία. Η αρχαία θρησκεία τους, συνδεόταν σε μεγάλο βαθμό με τη φύση και τους προγόνους τους, όμως ιστορικώς αποδείχθηκε πως αποδέχθηκαν τη Χριστιανική Θρησκεία και τις θέσεις της. Η πορεία στα χρόνια μιας τέτοιας φυλής, έχει διαδοθεί και φτάσει στους νεότερους, κυρίως μέσω της προφορικής παράδοσης, μέσω αφηγήσεων, τραγουδιών, ποιημάτων και ψαλμωδιών.
Ένα από τα σπουδαιότερα στοιχεία της παράδοσης των Μαορί αποτελεί η τέλεση του πολεμικού χορού Haka, μια παράδοση που συνεχίζουν ακόμη και σήμερα. Όπως αναφέρθηκε, η χορογραφία έχει πολεμικό χαρακτήρα και η πλήρης ονομασία του είναι “Peruperu haka”. Αυτό ήταν και το αρχαίο Haka που εκτελούνταν συχνά με όπλα πριν από τις μεγάλες μάχες της φυλής. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μίξη των ειδών του ομαδικού χορού και της παραστάσεως, κατά την οποία οι χορευτές, πριν από κάποιον επικείμενο συνήθως πόλεμο, επικαλούνταν τον Θεό του πολέμου, ζητώντας από αυτόν να τους χαρίσει δύναμη και ανδρεία στη μάχη, αλλά και να προειδοποιήσει τους αντιπάλους για τη δυσοίωνη μοίρα τους, κοντολογίς την ήττα και καταστροφή τους.
Όμως, για να ολοκληρωθεί επιτυχώς η επίκληση στον Θεό, χρειάζεται όλα τα μέλη της ομάδας των Μαροί να συμμετάσχουν, πρέπει να υπάρχει δηλαδή πλήρης ομοφωνία. Στην πράξη, ο χορός αυτός συνδυάζει έντονη, ρυθμική και συγχρονισμένη κίνηση των σωμάτων των συμμετεχόντων, δυνατές κραυγές, ιαχές πολέμου και άγριες εκφράσεις προσώπου όπως γρυλίσματα, βγάλσιμο γλώσσας, και γενικώς κοροϊδευτικές ως προς τις ικανότητες του αντιπάλου γκριμάτσες. Πηδούν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο και επιχειρούν με κάθε τρόπο να αναδείξουν τη σωματική τους διάπλαση και εμμέσως υπεροχή.
Αυτός είναι ο παραδοσιακός αρχαίος χορός Haka, κατά βάσιν πολεμικός. Διάφορες, όμως, παραλλαγές του είναι αφιερωμένες σε διαφορετικές σπουδαίες στιγμές της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως σε μια γενικότερη νίκη ή επιτυχία της ζωής τους, για να τιμήσουν τους προγόνους τους και τους νεκρούς συγγενείς, ή ακόμη και για να αποδώσουν τον σεβασμό τους σε κάποιον καλεσμένο. Ένας περισσότερο γνωστός τύπος Haka, είναι ο “Ka mate”, γνωστός σίγουρα στους αθλητικούς φιλάθλους. Είναι ο χορός που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει η εθνική ομάδα της Νέας Ζηλανδίας πριν την έναρξη των αγώνων. Κατά τρόπο αντίστοιχο, με αυτό το τελετουργικό επιχειρούν να φοβίσουν την αντίπαλη ομάδα, να αναδείξουν τη δύναμη τους και να προμηνύσουν τη νίκη τους.
Οι γηγενείς της Νέας Ζηλανδίας, με την χαρακτηριστική δερματοστιξία τους και τη μεγάλη, συνήθως, σωματική τους διάπλαση, είναι μια φυλή που από την πρώτη εμφάνισή της ήταν προσανατολισμένη στον πόλεμο και στη μάχη. Αυτός είναι και ο λόγος που παραδόσεις όπως το Haka γεννήθηκαν και επιζούν. Ο «εξευγενισμός» τους επήλθε με την πάροδο των χρόνων και κυρίως μετά την επαφή με την Δυτική και πολιτισμένη Ευρώπη. Για αυτό και πλέον, ο χορός haka πρωταγωνιστεί κατά κύριο λόγο σε αθλητικές δραστηριότητες, πολιτιστικές, κοινωνικές εκδηλώσεις και σε οικογενειακές στιγμές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Χάκα: Η ιστορία του πολεμικού χορού των Μαορί, e-radio.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μαόρι, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
