Tου Ελευθέριου Χονδρού,
Ο Πρόεδρος Emmanuel Macron έχει διατυπώσει μια πρωτοποριακή πρόταση για την ενσωμάτωση του δικαιώματος στην άμβλωση στο σύνταγμα της Γαλλίας, σημειώνοντας ένα σημαντικό βήμα προς τη διασφάλιση της αναπαραγωγικής ελευθερίας. Αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει να εδραιώσει την αυτονομία της γυναίκας πάνω στο σώμα της, αξιώνοντας τη Γαλλία ως το πρώτο έθνος που κατοχυρώνει επίσημα ένα τέτοιο δικαίωμα σε συνταγματικό επίπεδο. Ο Macron, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπόσχεται την αμετάκλητη καθιέρωση των δικαιωμάτων των γυναικών στις αμβλώσεις μέχρι το επόμενο έτος.
Η αφορμή για αυτή την κίνηση δόθηκε από τον ανησυχητικό περιορισμό του δικαιώματος στην άμβλωση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η απόφαση Dobbs του Ανώτατου Δικαστηρίου των Η.Π.Α., που ανέτρεψε την ιστορική απόφαση Roe εναντίον Wade και επέτρεψε στις Πολιτείες να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις, λειτούργησε ως καταλύτης για αυτήν την αποφασιστική ενέργεια στη Γαλλία. Σε αντίθεση με τις Η.Π.Α., όπου τα αναπαραγωγικά δικαιώματα αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο, η Γαλλία υπερηφανεύεται για την ευρεία δημόσια υποστήριξη για τα δικαιώματα των αμβλώσεων. Η άμβλωση είναι νομικά επιτρεπτή για οποιονδήποτε λόγο μέχρι την 14η εβδομάδα της εγκυμοσύνης και καλύπτεται πλήρως από το εθνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.
Ωστόσο, παρά τη σχετική ασφάλεια των δικαιωμάτων αμβλώσεων στη Γαλλία, το φάσμα των πιθανών απειλών διαφαίνεται. Η ωστική δύναμη της υπόθεσης Dobbs προκάλεσε μια ταχεία ανταπόκριση μεταξύ των Γαλλίδων, προτρέποντας τη νομοθετική δράση για τη διασφάλιση του θεμελιώδους δικαιώματός τους στην επιλογή. Καθοδηγούμενες από ένα αναπτυσσόμενο κίνημα, προέκυψαν εκκλήσεις για συνταγματική αλλαγή, που αντανακλούν τη συλλογική βούληση για ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων των αμβλώσεων ενόψει των πιθανών μελλοντικών προκλήσεων. Η Mathilde Philip-Gay, Καθηγήτρια Νομικής στο Πανεπιστήμιο Jean Moulin Lyon 3, παρατήρησε τη στρατηγική διαφορά μεταξύ των Η.Π.Α. και της Γαλλίας όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των αμβλώσεων. Οι Η.Π.Α. υπέδειξαν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την αντιστροφή των ομοσπονδιακών δικαιωμάτων αμβλώσεων, αναγκάζοντας τη Γαλλία να εξετάσει μια παρόμοια προνοητική προσέγγιση. Η επείγουσα ανάγκη ενσωμάτωσης αυτού του δικαιώματος στο Σύνταγμα είναι ένα προληπτικό μέτρο, που επιδιώκει τη διασφάλιση της αναπαραγωγικής αυτονομίας των γυναικών και στο μέλλον.
Η πρόταση να εισαχθούν τα δικαιώματα των αμβλώσεων στο Σύνταγμα της Γαλλίας έχει πυροδοτήσει συζητήσεις σχετικά με την ακριβή γλώσσα που πρέπει να χρησιμοποιείται. Η συζήτηση εξαρτάται από το εάν το κείμενο πρέπει να διατυπώσει την άμβλωση ως «δικαίωμα» ή «ελευθερία». Η υποβολή από τον Πρόεδρο Macron ενός σχεδίου που ευνοεί τον όρο «ελευθερία», ευθυγραμμισμένο με την προτίμηση της συντηρητικής Γερουσίας, προκαλεί αμφισβήτηση, καθώς ορισμένοι υποστηρίζουν την πιο σθεναρή διεκδίκηση ενός «δικαιώματος». Αυτή η συζήτηση υποδηλώνει τις αποχρώσεις που περιλαμβάνονται στη γλώσσα σύνταξης που όχι μόνο διασφαλίζει την πρόσβαση, αλλά και επιβάλλει την υποχρέωση στην κυβέρνηση να την εγγυηθεί. Ενώ η Γαλλία παλεύει με τη λεπτή ισορροπία της ορολογίας, η κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες αντανακλά μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα. Ο Καθηγητής Adam Winkler, ειδικός στο συνταγματικό δίκαιο των Η.Π.Α., υπογραμμίζει τον αγώνα που επικρατεί στις Η.Π.Α. για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των αμβλώσεων, σε πλήρη αντίθεση με τα προληπτικά βήματα της Γαλλίας.
Η δαιδαλώδης διαδικασία τροποποίησης του γαλλικού Συντάγματος περιλαμβάνει μια σειρά από εμπόδια, εκ των οποίων κι η αναθεώρηση από το Συμβούλιο της Επικρατείας, της κοινοβουλευτικής ψηφοφορίας που απαιτεί απλή πλειοψηφία και της τελικής έγκρισης από τα τρία πέμπτα των νομοθετών σε ένα ειδικό συνέδριο. Αντιθέτως, οι Η.Π.Α. αντιμετωπίζουν ένα πιο επίπονο ταξίδι προς τη συνταγματική τροποποίηση λόγω της απαίτησης για έγκριση από τα τρία τέταρτα των Πολιτειών, γεγονός που ιστορικά εμπόδισε τις συνταγματικές αλλαγές στη χώρα.
Η αντιπαράθεση μεταξύ της προληπτικής στάσης της Γαλλίας και της δύσκολης μάχης στις Η.Π.Α. θέτει ερωτήματα σχετικά με τη μελλοντική πορεία των δικαιωμάτων των αμβλώσεων παγκοσμίως. Πώς θα επηρεάσουν οι αντικρουόμενες προσεγγίσεις που υιοθετούν αυτά τα έθνη τη μακροπρόθεσμη προστασία των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων; Μπορούν οι πρόσφατες ανατροπές στους νόμους των Η.Π.Α. για τις αμβλώσεις να προκαλέσουν μια τεράστια υποστήριξη για μια συνταγματική τροποποίηση, που δυνητικά θα διασφαλίσουν αυτά τα δικαιώματα από τις μεταβαλλόμενες παλίρροιες των πολιτικών ιδεολογιών και των δικαστικών ερμηνειών;
Στο μεγάλο σχέδιο, οι τρέχουσες συζητήσεις τόσο στη Γαλλία όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με τα δικαιώματα των αμβλώσεων υπογραμμίζουν την περίπλοκη σχέση μεταξύ νομοθεσίας, συνταγματικής προστασίας και της διαρκούς προσπάθειας διασφάλισης και διατήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Καθώς και τα δύο έθνη πλοηγούνται σε αυτές τις κρίσιμες καμπές, τα διαφορετικά μονοπάτια που βαδίζουν μπορεί να διαμορφώσουν καθοριστικά το τοπίο των αναπαραγωγικών ελευθεριών και των συνταγματικών εγγυήσεων παγκοσμίως.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Macron moves to add abortion to France’s constitution, reacting to U.S., Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- Macron vows to enshrine women’s rights to abortion in French Constitution in 2024, AP, διαθέσιμο εδώ
