Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Η πολεμική σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς δοκιμάζει τις ικανότητες και τις αντοχές όλων των δρώντων στο διεθνές στερέωμα, που ενδιαφέρονται για την εξέλιξη και την κατάληξή της. Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος του σκληρού πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ν.Α.Τ.Ο., αλλά κι εξαιτίας επιμέρους, ατομικών, χαρακτηριστικών της, καλείται να λειτουργήσει με ρεαλισμό, συνεκτιμώντας όλες τις παραμέτρους και με βασικό άξονα την προάσπιση και προαγωγή των εθνικών της συμφερόντων.
Είναι γεγονός ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος, ενδεχομένως και πλειοψηφικό, της ελληνικής κοινωνίας αντιμετωπίζει θετικά την παλαιστινιακή πλευρά, στο πλαίσιο του διαχρονικού ζητήματος της Λωρίδας της Γάζας. Οι δεσμοί με τον αραβικό κόσμο είναι ισχυροί από τη δεκαετία του 1980, η πλευρά του αδυνάτου είναι πάντοτε πιο ελκυστική αναφορικά με τη συναισθηματική ταύτιση, ενώ σ’ ένα τμήμα της κοινής μας γνώμης υφέρπουν αντισημιτικές διαθέσεις. Το πολιτικό προσωπικό της χώρας δεν θα μπορούσε να μην συντάσσεται με το ανωτέρω ρεύμα, σε μεγάλο βαθμό και ανεξαρτήτως τοποθετήσεως επί του ιδεολογικοπολιτικού χάρτη. Αυτό, άλλωστε, αρχικώς το καλλιέργησε και δευτερευόντως δεν επιθυμεί να το αμφισβητήσει. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνουν, δημοσίως, οι εξής διευκρινήσεις από τους έχοντες την ευθύνη της χάραξης της γραμμής στην ελληνική εξωτερική πολιτική.
Πρώτον, η διαμάχη Παλαιστινίων και Ισραηλινών, όπως και η γενικότερη, διαχρονική, αραβοϊσραηλινή διαμάχη, αποτελούν ζητήματα που περιλαμβάνουν πλήθος πολιτισμικών, ιστορικών, πολιτικών, οικονομικών και διπλωματικών παραμέτρων. Όλα αυτά τα ψηφία μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου και αναλόγως των συγκυριών. Το σίγουρο είναι ότι δεν εντάσσονται στη μανιχαϊστική λογική. Οι απλουστεύσεις μπορεί να είναι ελκυστικές, αλλά δεν δίνουν αληθείς απαντήσεις.
Δεύτερον, η καταδίκη αποτρόπαιων εγκλημάτων εναντίον αμάχων δεν πρέπει να είναι επιλεκτική. Σ’ έναν πόλεμο αυτής της διάρκειας, της έντασης και της πολύπλευρης φόρτισης είναι, δυστυχώς, αναπόφευκτο να λάβουν χώρα και ωμότητες. Αυτό που πρέπει να αποφευχθεί είναι η σχετικοποίηση της αξίας της ζωής των αθώων κάθε πλευράς. Όσο ζυγίζει η ζωή του μικρού Παλαιστινίου που σκοτώθηκε, άλλο τόσο ζυγίζει και η ζωή του μικρού Ισραηλινού. Όσο στοιχίζουν η τιμή και η αξιοπρέπεια της Παλαιστίνιας γυναίκας, το ίδιο στοιχίζουν και της Ισραηλινής κ.ο.κ. Αθώοι υπάρχουν κι από τις δύο πλευρές. Κτήνη υπάρχουν επίσης. Η διαχωριστική γραμμή εδώ, όμως, είναι ανάμεσα σε όλους όσοι υπερασπίζονται σταθερά ορισμένες πανανθρώπινες αξίες και όσους είναι διατεθειμένοι να ανεχθούν και να δικαιολογήσουν τη βαρβαρότητα εις βάρος ανήμπορων ανθρώπων, επειδή τους αντιπαθούν.
Τρίτον, η εξωτερική πολιτική μιας χώρας δεν χαράσσεται στα καφενεία, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα πάνελ. Οφείλει να λαμβάνει υπόψη της την ατμόσφαιρα που επικρατεί στο εσωτερικό, αλλά δεν μπορεί να είναι δέσμια αυτής. Αλλιώς δεν μπορεί να επιτελέσει τον ρόλο της, που είναι η επίτευξη της μέγιστης δυνατής ασφάλειας και ισχύος για τη χώρα, με μακροπρόθεσμη προοπτική.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική θέση, έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, ενώ δεσμεύεται και από διεθνείς υποχρεώσεις. Πρέπει να λειτουργήσει με στόχο να αποκομίσει τα μέγιστα δυνατά οφέλη, χωρίς να διαρρήξει τις σχέσεις με συμμάχους της. Ως μέλος της Ε.Ε. και του Ν.Α.Τ.Ο., αλλά και ως σύμμαχος του Ισραήλ σε άλλα σχήματα στη Μεσόγειο, δεν μπορεί παρά να καταδικάσει την τρομοκρατική επίθεση εις βάρος του Ισραήλ και να αναγνωρίσει το δικαίωμα αυτού στη νόμιμη άμυνα. Την ίδια στιγμή, δεν μπορεί να μην ζητήσει από αυτό την τήρηση όλων των διεθνώς προβλεπομένων για την προστασία των αμάχων της Λωρίδας της Γάζας. Οφείλει, μάλιστα, να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διάνοιξη ανθρωπιστικής διόδου στην περιοχή, ενισχύοντας ποικιλοτρόπως τον ρόλο της. Οφείλει δε να εμείνει σταθερά στην άποψη ότι μόνη λύση είναι η δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους, κατόπιν διαπραγματεύσεων των εμπλεκομένων.
Βιώσιμη κι ασφαλής λύση διά των όπλων δεν μπορεί να υπάρξει. Αυτό το οποίο σίγουρα πρέπει να αποφύγει είναι η εμπλοκή της στη σύρραξη, ταυτιζόμενη με τη μία πλευρά, ρίχνοντας το ανάθεμα στην άλλη και δικαιολογώντας φρικτά εγκλήματα. Είναι δύσκολη εξίσωση και γι’ αυτό απαιτείται σύμπνοια, αν μη τι άλλο, των κομμάτων εξουσίας. Η άσκηση εξωτερικής πολιτικής δεν γίνεται με όρους φοιτητικού συνδικαλισμού.
Μας έτυχε να ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς. Αυτό αποτελεί ευχή και κατάρα. Σημαντικά κεφάλαια της Ιστορίας γράφονται ενώπιον ημών, ακόμα και με τη συμβολή μας. Το τελικό «κείμενο» ουδείς το γνωρίζει. Η Ελλάς, όμως, οφείλει να παλέψει για να συμπεριληφθεί με θετικό τρόπο σε αυτό. Τόσο σε πρακτικό όσο και σε ηθικό επίπεδο.
