Του Γιάννη Τζούφα,
Η Marina Abramovic γεννήθηκε στο Βελιγράδι το 1946 και είναι εικαστική καλλιτέχνης με βάση την Νέα Υόρκη, όπου και διαπρέπει στο στοιχείο της, το performance art. Ξεκίνησε με διάφορες μικρές εκθέσεις την δεκαετία του 1970 αλλά δεν έγινε ιδιαίτερα αγαπητή, μέσα στα χρόνια, όμως, απέδειξε ότι έχει την ικανότητα και την πρωτοποριακή ματιά ενός σύγχρονου καλλιτέχνη για να διεκδικήσει μια θέση στο πάνθεον του χώρου.
Η τέχνη της εξερευνά την σχέση του καλλιτέχνη με το κοινό και ακροβατεί ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή, τον έρωτα και τον θάνατο, τον άντρα και την γυναίκα. Αναφορικά με τελευταίο ζεύγος, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο η γνωριμία και η μακροχρόνια σχέση της με τον επίσης καλλιτέχνη Ulay. Μαζί πορεύτηκαν και στην τέχνη με δύο σημεία σταθμούς στην ζωή και την καριέρα τους. Ξεκινώντας και οι δύο από τις άκρες του Σινικού τείχους, «Το Μεγάλο Περπάτημα» ολοκληρώθηκε όταν διασχίζοντας ο καθένας περίπου 2.500 χιλιόμετρα συναντήθηκαν στην μέση του τείχους όπου είπαν το τελευταίο αντίο και χωρίστηκαν οι δρόμοι τους.
Αρχικά, σύμφωνα με τα λεγόμενα της Marina, είχε δει το συγκεκριμένο performance στο όνειρό της όπου θα παντρευόταν στην μέση του τείχους, αλλά το έργο καθυστέρησε γραφειοκρατικά απ’ το κράτος της Κίνας και μέσα στα οχτώ χρόνια που χρειάστηκε για να τους δοθούν οι κατάλληλες άδειες είχε φθαρεί ήδη η σχέση τους. Η επόμενη μεγάλη στιγμή της καριέρας και της ζωής τους ήταν σε ένα performance που φιλοξενήθηκε στο MoMA Retrospective με τίτλο «Η τέχνη είναι ζωντανή». Εκεί είχε στήσει η Marina Abramovic ένα τραπέζι με δύο καρέκλες αντικριστά και στην μία καθόταν η ίδια και στην άλλη περνούσε το κοινό όπου θα κοιτούσε την καλλιτέχνιδα για ένα λεπτό στα μάτια χωρίς να πούνε κάτι. Πέρασαν χιλιάδες άνθρωποι από αυτή την καρέκλα και κάθε φορά η Marina Abramovic τους κοιτούσε με το βλοσυρό της βλέμμα. Ώσπου κάποια στιγμή κάθεται απέναντι της ο Ulay που είχε να τον δει δεκάδες χρόνια. Αδυνατώντας να κρατήσει την συγκίνηση της και το ρίγος άπλωσε τα χέρια της βουρκωμένη για να πιάσει τα χέρια του ανθρώπου της.
Το ζευγάρι μέσα από τα χρόνια αγάπης και συμβίωσής του ωρίμασε καλλιτεχνικά και πνευματικά αλλά είδαν το τέλμα της κοινής τους πορείας από πολύ νωρίς.
Είναι πράγματι μια εκκεντρική καλλιτέχνης που ανά καιρούς τραβάει τα βλέμματα του πλανήτη πάνω της με τις τολμηρές και πρωτοποριακές εκθέσεις της. Η τελευταία έκθεσή της στη Royal Academy του Λονδίνου άφησε εποχή αφού για να μπει μέσα στην έκθεση ο επισκέπτης πρέπει να περάσει ανάμεσα από δύο γυμνούς ανθρώπους, έναν άντρα και μια γυναίκα. Ο χώρος της τέχνης και τα μέσα την αγάπησαν και της το έδειξαν με κάθε τρόπο και θεωρήθηκε η gallery της mainstream.
Οι δημιουργίες της πάντα εκπέμπουν έναν αέρα μυστικισμού και τελετουργίας όπου η αφοσίωση της καλλιτέχνιδας και η προσήλωση του κοινού να μπει μέσα στο έργο της δημιουργούν εκ νέου την υπόσταση του έργου και συνάμα την ταυτότητα της Marina Abramovic. Έχει βρει το αντισυμβατικό στοιχείο που χρειάζεται για να πουλήσει καλά και ακριβά την τέχνη της και το καταφέρνει τα τελευταία 40 χρόνια που είναι ενεργή στον χώρο. Για πολλούς θεωρείται η ίδια το μεγαλύτερο δημιούργημά της και μάλλον το έχει αντιληφθεί και εκείνη. Έχει φέρει τον εαυτό της σε ακραίες καταστάσεις μέσω των performances όπως το 1974 με την δουλειά της “Rhythm 0” όπου είχε διάφορα αντικείμενα μπροστά της, ανάμεσά τους ένα μαχαίρι, όπλο και μια σφαίρα, και παρότρυνε στους θεατές να τα χρησιμοποιήσουν όπως θέλουν χωρίς να έχουν την ευθύνη των πράξεών τους. Κατέληξε με μώλωπες και μαχαιριές.
Μετά από τρία χρόνια οπτικοποιεί τα όρια της αγάπης ή του έρωτα με τον Ulay μέσω δύο έργων. Στο πρώτο έχοντας κολλημένα τα χείλη ο ένας στον άλλον εκπνέουν το διοξείδιο του άνθρακα για 17 λεπτά με πολλαπλές λιποθυμίες και στο άλλο δίνοντας ρυθμικά και συνεχόμενα σφαλιάρες ο ένας στον άλλον για 20 λεπτά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αγαπάτε ή μισείτε την Μαρίνα Αμπράμοβιτς, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Tι ακριβώς κάνει η Μαρίνα Αμπράμοβιτς και είναι τόσο διάσημη;, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μπορείς να μείνεις για ένα λεπτό αμίλητος απέναντι από ένα άλλο πρόσωπο; Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς δεν άντεξε… Ένα συγκινητικό εικαστικό πείραμα, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
