Του Μάριου Δεστούνη,
Η τελική καταμέτρηση των ψήφων των πολωνικών εκλογών επιβεβαίωσε την ανατροπή του κυβερνώντος κόμματος «Νόμου και Δικαιοσύνης» (PiS), το οποίο ήταν στην εξουσία από το 2015. Η μέχρι πρότινος αντιπολίτευση, που απαρτίζεται από το κόμμα «Πολιτικός Συνασπισμός» του D. Tusk μαζί με την Αριστερά και το κόμμα «Τρίτος Δρόμος», κέρδισαν την πλειοψηφία και αναμένεται να σχηματίσουν Κυβέρνηση συνεργασίας. Ο ίδιος ο Tusk είναι, κατά γενική ομολογία των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ο κύριος υποψήφιος για να αναλάβει την Πρωθυπουργία.
Το πολιτικό και ιδεολογικό ερώτημα που κλήθηκαν να απαντήσουν οι Πολωνοί πολίτες με την ψήφο τους ήταν η επιλογή ανάμεσα στον συντηρητισμό της Δεξιάς πρώην, πλέον, Κυβέρνησης και τον προοδευτισμό των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που κέρδισαν τις εκλογές, κάτι που σηματοδοτεί μια μεγάλη αλλαγή στην πολωνική κοινωνία πρωτίστως. Το PiS είχε αντιμετωπίσει σφοδρή κριτική για την πολιτική του περί απαγόρευσης των αμβλώσεων, καθώς και τη στοχοποίηση της κοινότητας L.G.B.T.Q.+, κάτι το οποίο φάνηκε στο εκλογικό αποτέλεσμα και, με την άνοδο των προοδευτικών κομμάτων, πρόκειται να αλλάξει. Ο Πολιτικός Συνασπισμός έχει ξεκαθαρίσει ότι στοχεύει στην ανατροπή των αντιδημοκρατικών πολιτικών της τέως Κυβέρνησης, όπως τις χαρακτηρίζει, και στην αναδιαμόρφωση του χώρου των Μ.Μ.Ε. και του δικαστικού συστήματος της χώρας.
Δύο ακόμα ζητήματα, που τέθηκαν στον πολωνικό λαό, ξεχώρισαν ως προς τον αντίκτυπό τους στο εκλογικό αποτέλεσμα. Το πρώτο είναι το μεταναστευτικό. Το PiS ακολούθησε έντονες πολιτικές και ρητορικές κατά του ζητήματος, αρνούμενο να δεχτεί άτομα που ζητούσαν άσυλο από χώρες εκτός Ευρώπης και κατηγορώντας την Ευρώπη και την ενδοχώρια αντιπολίτευση ότι, με τις σχετικές πολιτικές που ακολουθούν και προτείνουν, οι Πολωνοί θα πάψουν να είναι «κυρίαρχοι» στη χώρα τους. Από την άλλη πλευρά, ο Πολιτικός Συνασπισμός κατηγόρησε το πρώην κυβερνών κόμμα για υποκρισία, υποστηρίζοντας ότι το μεγαλύτερο μεταναστευτικό κύμα που έχει δει η Πολωνία έγινε επί ημερών του PiS.
Το δεύτερο φλέγον ζήτημα ήταν ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η Πολωνία, μέχρι στιγμής, είναι ο στενότερος υποστηρικτής των Ουκρανών, έχοντας δώσει στους ίδιους κοντά στα $ 3 δις σε εξοπλισμό και όπλα. Πρόσφατα, όμως, η πολωνική πρώην Κυβέρνηση ήρθε σε μια περιορισμένου μεγέθους ρήξη με την Ουκρανία, υποστηρίζοντας ότι η τελευταία δεν δείχνει την «ευγνωμοσύνη» που θα έπρεπε για την ανωτέρω βοήθεια και σταματώντας την παροχή περαιτέρω εξοπλισμών, επικαλούμενη την άποψη ότι η Πολωνία πρέπει να χτίσει τα στρατηγικά οπλικά της αποθέματα, που κοντεύουν να μηδενιστούν.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν καλωσόρισαν σε καμία περίπτωση τη στάση της Πολωνίας σε κανένα από τα δύο ζητήματα, αλλά ούτε και αυτά που αφορούν μόνο την εσωτερική πολιτική της χώρας, όπως η προαναφερθείσα απαγόρευση των αμβλώσεων. Αναφορικά με το μεταναστευτικό, η Ευρώπη επιθυμεί να έχει ανοιχτά σύνορα και να προωθεί ανθρωπιστικές πολιτικές και δράσεις, που ήρθαν σε άμεση αντιδιαστολή με όσα επιθυμούσε το PiS. Το «αγκάθι», όμως, που προκάλεσε ρήξη στις σχέσεις Ευρώπης – Πολωνίας είναι η στάση που υιοθέτησε το τελευταίο διάστημα το PiS προς τον Ουκρανικό Πόλεμο. Οι Ευρωπαίοι θέλουν και στηρίζουν μεγάλο κομμάτι της βοήθειας προς την Ουκρανία από την πολωνική πλευρά και, παρόλο που η Πολωνία δεν κατέληξε να κάνει στροφή 180 μοιρών προς το Ουκρανικό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θορυβήθηκαν από τις «αναταραχές» και επικράτησε ανησυχία για την εξέλιξή τους. Αναφορικά με την εσωτερική πολιτική της Πολωνίας, και εκεί η Ευρώπη έβλεπε μια κρίση των ανθρωπιστικών αξιών και θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, συγκεκριμένα ως προς τις γυναίκες, την κοινότητα L.G.B.T.Q.+ και τη διαχείριση προσφύγων.
Τι σημαίνει, επομένως, η αλλαγή της πολωνικής ηγεσίας για την Ευρώπη; Αρχικά, οι Ευρωπαίοι ηγέτες σίγουρα τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση, καθώς ο Tusk, ως αρχηγός του Πολιτικού Συνασπισμού, έχει δεσμευτεί για την ανοικοδόμηση των σχέσεων της Πολωνίας με την Ευρώπη, και κυρίως τη Γερμανία, και ταυτόχρονα τη στροφή της Πολωνίας σε μια κατεύθυνση υπεράσπισης και προώθησης της Δημοκρατίας, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά ιδεώδη. Το γεγονός ότι ο Tusk έχει ήδη ξεκινήσει την ανοικοδόμηση των σχέσεων με την Ευρώπη δεν αφορά, όμως, μόνο την ευρωπαϊκή πλευρά. Το N.A.T.O. και οι Η.Π.Α. είναι, επίσης, ικανοποιημένες με το εκλογικό αποτέλεσμα και τον ίδιο τον Tusk, που δείχνει απόλυτα διατεθειμένος να συνεργαστεί μαζί τους.
Η Πολωνία, τόσο για την Ευρώπη όσο και το Ν.Α.Τ.Ο., έχει αποκτήσει κεντρικό στρατηγικό ρόλο στην ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου και την αναχαίτιση των δύο κινδύνων, που βλέπει το δυτικό στρατόπεδο στα «πρόσωπα» της Ρωσίας και της Κίνας. Οι Η.Π.Α. και το Ν.Α.Τ.Ο. στοχεύουν στο να μετατρέψουν την Πολωνία σε «οχυρό» της Ευρώπης και, χωρίς ένα κόμμα στο τιμόνι της χώρας που να επιθυμεί τη στενή συνεργασία και να μοιράζεται το ίδιο όραμα, δεν θα ανέκυπταν απλώς προβλήματα, αλλά θα ετίθετο σε κίνδυνο και η μοίρα του Ρωσο-ουκρανικόυ Πολέμου. Βέβαια, όλα αυτά μένει να επιβεβαιωθούν στην πράξη μόλις γίνει ο σχηματισμός της νέας Κυβέρνησης και ξεκινήσει αυτή η διαφαινόμενη νέα αρχή για τις σχέσεις Πολωνίας και Ευρώπης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Poland election results: Opposition secures win, final count shows, Politico, διαθέσιμο εδώ
- What Poland’s Surprise Election Winner Means for the World, Politico, διαθέσιμο εδώ
- A Pivotal Election in Poland: Here’s What to Know, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Polish elections: When are they and why is Europe watching closely?, BBC, διαθέσιμο εδώ
