Της Ελένης Σολδάτου,
H Ιθάκη, ή αλλιώς γνωστή στους ντόπιους ως Θιάκι, είναι ίσως ένα από τα πιο περιβόητα νησιά στα Επτάνησα. Είναι συνδεδεμένο με το αρχαίο έπος Οδύσσεια, που είναι γραμμένο από τον Όμηρο και χρονολογείται κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. Σε αυτό περιγράφεται η «μάχη» του Βασιλιά Οδυσσέα έναντι της μοίρας του για την επιστροφή στο βασίλειο του, στην Ιθάκη, αλλά και στη γυναίκα του και τον γιό του, Πηνελόπη και Τηλέμαχο. Παρόλα αυτά, η ιστορία του νησιού δεν ξεκινά και τελειώνει με την Οδύσσεια, αλλά χρονολογείται από τη Νεολιθική εποχή (4.000-3.000 π.Χ.), με βάση τα ευρήματα που έχουν βρεθεί στο νησί.
Η ονομασία του νησιού σχετίζεται με τον Ίθακο, τον πρώτο κάτοικο του νησιού, γιο του Ποσειδώνα και της Αμφιμέλης. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η ονομασία προήλθε από τις λέξεις «Ιθή» ή «Ιθύς», που σημαίνουν εύθυμος και απότομος αντίστοιχα. Η Ιθάκη αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα νησιά, με τις εντυπωσιακές γαλαζοπράσινες θάλασσες και τα τοπία που είναι συνδεδεμένα με τη φύση, τα οποία προσδίδουν μια νότα χαλάρωσης σε όλους τους επισκέπτες της.
Στην πρωτεύουσα του νησιού, στο Βαθύ, υπάρχει το λεγόμενο Σπήλαιο των Νυμφών. Η ονομασία του προέρχεται από τη λατρεία των νυμφών Ναϊάδων στο μέρος αυτό. Ωστόσο, είναι επίσης γνωστό και ως Μαρμαροσπηλιά. Το υψόμετρο της σπηλιάς φτάνει στα 190 μέτρα και το βάθος στα 20 μέτρα. Τοποθετείται πάνω από τον όρμο Δέξα και χαρακτηριστικό στοιχείο της σπηλιάς είναι οι εντυπωσιακοί σταλαγμίτες που τη συνοδεύουν. Η εν λόγω σπηλιά συνδέεται, σύμφωνα με ιστορικούς και αρχαιολόγους, με το έπος της Οδύσσειας και, συγκεκριμένα, με το ότι σε αυτή τη σπηλιά ο ίδιος ο Οδυσσέας έκρυψε τα δώρα του Βασιλιά των Φαιάκων, Αλκίνοου, όπως αναφέρεται στη Ραψωδία ν της Οδύσσειας (390-406), γνωστή ως Φαιακίδα, στην οποία η θεά Αθηνά ενθαρρύνει τον Οδυσσέα να κρύψει τα δώρα στη συγκεκριμένη σπηλιά:
«Έλα, σκοπεύω τώρα να σου δείξω σήματα της Ιθάκης, να πειστείς:
αυτό είναι το λιμάνι του ενάλιου γέροντα, του Φόρκυνα·
και να η μακρόφυλλη ελιά στου λιμανιού την κορυφή·
εκεί στο πλάι της θα δεις χαριτωμένη τη θαμπή σπηλιά,
τόπο ταμένο των νυμφών που λέγονται ναϊάδες –
395 τη θολωτή κι ευρύχωρη σπηλιά, όπου κι εσύ τόσες θυσίες τελούσες […].
397 Κι αυτό το καταπράσινο βουνό είναι το δασωμένο Νήριτο.»
Έτσι μιλώντας η θεά, σήκωσε τη νεφέλη κι ο τόπος φανερώθηκε.
Πλημμύρισε τότε χαρά βασανισμένος ο Οδυσσέας και θείος,
400 χαρούμενος σκύβει στη γη, το κάρπιμό της χώμα φίλησε,
αμέσως σήκωσε τα χέρια του ψηλά κι ευχήθηκε στις Νύμφες:
«Νύμφες ναϊάδες, θυγατέρες του Διός, έλεγα πως ποτέ μου πια
δεν θα σας ξαναδώ· μα να που τώρα ευφρόσυνα υποδέχεστε
τις φιλικές μου ευχές. Θα σας προσφέρουμε, όπως και πρώτα,
405 δώρα, φτάνει να δώσει πρόθυμη του Δία η κόρη, που της αρμόζει
η λεία του πολέμου, εγώ να ζω κι ο γιος μου να προκόψει».
Το σπήλαιο έχει δύο εισόδους, που, σύμφωνα με τη μυθολογία, η μία είναι η πύλη για τους θνητούς και η άλλη για τους αθάνατους, δηλαδή τους θεούς της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, όπως αναφέρει και ο Όμηρος στη Ραψωδία ν 109-112: «δύω δε τε οι θύραι εισίν, αι μεν προς βορέαο καταβαταί ανθρώποισιν, αι δ’ αυ προς νότου εισί θεώτεραι · ουδέ τι κείνη άνδρες ε(ι)σέρχονται, αλλ’ αθανάτων οδός εστιν».
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στη σπηλιά έχουν βρεθεί αρκετά ευρήματα Ελληνιστικής – Ρωμαϊκής περιόδου, τα οποία βρίσκονται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο της Ιθάκης στο Βαθύ. Το σπήλαιο είναι αρκετά επισκέψιμο από τουρίστες, αλλά και από τους ντόπιους, οι οποίοι θέλουν να δουν το φυσικό αυτό τοπίο του νησιού, αλλά και να θαυμάσουν την αρχαία ελληνική κληρονομιά!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σπήλαιο των Νυμφών, greece.terrabook, διαθέσιμο εδώ
- Ιθάκη, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Σπήλαιο Νυμφών Ιθάκης, all over Greece, διαθέσιμο εδώ
