Της Χριστίνας Γουτσίκα,
Στα τέλη του 18ου με αρχές 19ου αιώνα, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και συγκεκριμένα στο νεοσύστατο κράτος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η πολιτική και εθνική αυτονομία δεν ήταν ξεκάθαρη. Παρ’ όλο που οι Αμερικάνοι ήθελαν να προσπαθήσουν για την ουδετερότητα και την ευρωστία της χώρας, οι δύο πρώην αποικιοκράτες τους, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, δημιουργούσαν εμπόδια στην επίτευξη αυτού του στόχου.
Προκειμένου, λοιπόν, να εξασφαλίσει και να αναδείξει τα δικαιώματά της στο εξωτερικό, η Αμερικανική κυβέρνηση του 1790 ξεκίνησε ένα μεγαλόπνοο πρόγραμμα βασισμένο στον Alexander Hamilton, Αμερικανό πολιτικό και εθνοπατέρα. Το πρόγραμμα αυτό στην ουσία σήμαινε την στρατιωτική προετοιμασία της χώρας σε ενδεχόμενη εξωτερική απειλή. Αυτό, έδωσε τη δυνατότητα στην κυβέρνηση των Φεντεραλιστών να διαχειριστούν περίπου 75 εκατομμύρια δολάρια σχετικά με το αμυντικό πρόγραμμα της χώρας και τη φορολογία των πολιτών. Εν συνέχεια, οι Η.Π.Α. υπέγραψαν μια συμφωνία με την Μεγάλη Βρετανία το 1794, που ονομαζόταν Jay’s Treaty. Αυτή αφορούσε την ουδετερότητα της Αμερικής, καθώς και τα εμπορικά της δικαιώματα. Το απότοκο απ’ αυτή την συμφωνία ήταν η άνθιση του αμερικανικού εμπορίου καθώς και η διατήρηση της ειρήνης μεταξύ των δυο πλευρών. Η συμφωνία αυτή βέβαια δυσαρέστησε την Γαλλία, που θεωρούσε ότι ήταν προδοτική από μέρους των Η.Π.Α. Αυτή η στάση των Γάλλων είχε ως αποτέλεσμα τη διεξαγωγή του πολέμου του Quasi, που διήρκεσε από το 1798 μέχρι το 1801 και έληξε με νίκη των Αμερικάνων.
Η δυσβάσταχτη φορολογία, η ελιτίστικη αντιμετώπιση της δημοκρατίας και η φιλοβρετανική πολιτική και διπλωματία έβρισκε αντίθετους τους Ρεπουμπλικάνους, που στις εκλογές του 1800 κέρδισαν. Επέβαλαν μέτρα οικονομικής λιτότητας και μείωση των στρατιωτικών δαπανών, καθώς και των ναυτικών. Ο στρατός ήταν ανίκανος και απείθαρχος, οπότε αποφάσισαν να επενδύσουν στην πολιτοφυλακή, η οποία ήταν πολύ πιο φθηνή και στα οχυρωματικά έργα, που αποδείχθηκαν τελικά αναποτελεσματικά. Επίσης το αμερικανικό εμπόριο μειώθηκε αισθητά και αυξήθηκε ο βρετανικός έλεγχος. Οι Αμερικανοί αποφάσισαν τότε να επανεξάγουν τα εμπορεύματα των Γάλλων προς τις αποικίες, ένα γεγονός το οποίο ώθησε τους Βρετανούς να απαιτήσουν από τους Αμερικάνους μερίδιο από τα κέρδη τους.
Η κατάσταση μεταξύ των Η.Π.Α. και της Μεγάλης Βρετανίας επιδεινωνόταν εξαιτίας της κατάσχεσης των πλοίων, κυρίως όμως εξαιτίας της υποχρεωτικής στρατολόγησης, που επέβαλαν οι Βρετανοί στους Αμερικάνους ως ναυτικό δυναμικό. Εμπλέκονταν σ’ έναν πόλεμο που δεν αφορούσε τους ίδιους και η Μεγάλη Βρετανία συνεχώς παραβίαζε τα θαλάσσια αμερικανικά χωρικά ύδατα. Εξαιτίας της τεταμένης κατάστασης των δύο χωρών, το 1806 υπογράφηκε η συνθήκη Monroe – Pikney που στην ουσία ήταν μια βελτιωμένη μορφή της Jay’s Treaty. Τον επόμενο χρόνο το σκηνικό πάλι θα αναταρασσόταν με το διπλωματικό επεισόδιο του Chesapeake. Η Μεγάλη Βρετανία εξέδωσε μια σειρά διαταγμάτων από το 1806 μέχρι και το 1811 για να ελέγξει τις συνδιαλλαγές με την Αμερική, μια απόφαση που και πάλι δεν ήθελε η Γαλλία, η οποία αποφάσισε τον ναυτικό αποκλεισμό των αποικιών της Μεγάλης Βρετανίας. Οι Η.Π.Α., θέλοντας να εγκαθιδρύσουν την κυριαρχία τους και την ουδετερότητά τους, εξέδωσαν μια σειρά διαταγμάτων από το 1806 μέχρι και το 1811 που είχε ως στόχο την διασφάλιση των δικαιωμάτων τους. Τα διατάγματα αυτά περιελάμβαναν μερική απαγόρευση της εισαγωγής βρετανικών προϊόντων, εμπάργκο και απαγόρευση των αμερικανικών πλοίων να αποχωρούν από αμερικανικά λιμάνια.
Η τεταμένη κατάσταση των εμπορικών απαγορεύσεων είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση διπλωματικού επεισοδίου μεταξύ των δύο χωρών και το ξέσπασμα του πολέμου του Tippecanoe το 1811 μεταξύ των Ινδιάνων αυτοχθόνων της Βόρειας Αμερικής που ήταν εξαρτημένοι οικονομικά και πιστοί πολιτικά στους Βρετανούς και των Αμερικανών. Στο Old Northwest, ο πόλεμος έληξε με νίκη των Αμερικανών, καθώς εξαντλήθηκαν τα εφόδια των Ινδιάνων. Οι Ρεπουμπλικάνοι, βλέποντας ότι οι Ινδιάνοι επηρεάζονται άμεσα από τους Βρετανούς και ότι το εμπόριο τους δεν μπορεί να λειτουργήσει ελεύθερα, αποφασίζουν πως ο μοναδικός τρόπος να λυθεί αυτή η κατάσταση είναι ο πόλεμος. Έτσι, για λόγους διπλωματικούς, οικονομικούς, πολιτικούς και συναισθηματικούς και με τη σύμφωνη γνώμη του προέδρου Madison, αποφασίζεται ο πόλεμος. Έπειτα από ψηφίσματα που συμφωνούσαν και οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Φεντεραλιστές, και με την δημιουργία των War Hawks -μιας ομάδας ένθερμων πατριωτών που ήταν διατεθειμένοι να θυσιαστούν για την ανεξαρτησία τους- αποφασίζεται η χρηματοδότηση του πολέμου και σε ξηρά και σε θάλασσα που θα προέλθει από τα κρατικά έσοδα. Αν και η κατάσταση στο στράτευμα ήταν άθλια, μέσα σε διάστημα λίγων μηνών κατάφεραν να εξοπλίσουν τόσο τα στρατεύματα ξηράς όσο και τον πολεμικό στόλο.
Στις 12 Ιουνίου 1812, αποφασίζεται η εισβολή και η κατάληψη του Καναδά. Επιλέχθηκε η συγκεκριμένη περιοχή γιατί ήταν αρκετά ευάλωτη, λόγω αραιού πληθυσμού και εξαιτίας του γεγονότος ότι οι Βρετανοί είχαν στραμμένοι την προσοχή τους στην Ευρώπη και στις μάχες κόντρα στον Ναπολέοντα. Τον Οκτώβριο του 1813, αφού οι Βρετανοί κατατρόπωσαν τον Ναπολέοντα, αποφάσισαν να μεταφέρουν τις δυνάμεις τους στις πρώην αποικίες τους. Οι μάχες ήταν πολλές και οι απώλειες σημαντικές, περισσότερο για τα βρετανικά στρατεύματα που είχαν και τη μεγαλύτερη δύναμη. Οι μεν Αμερικάνοι κέρδιζαν στη ξηρά, οι δε Βρετανοί στη θάλασσα. Μάλιστα, μέχρι το 1814 οι Βρετανοί είχαν και το πάνω χέρι στον πόλεμο.
Το 1815, στις 8 Ιανουαρίου στην Νέα Ορλεάνη, ο βρετανικός στρατός αντιμετώπισε τον αμερικανικό στρατό που αποτελούνταν από στρατιώτες βετεράνους, Ινδιάνους Τσερόκι, λαθρέμπορους, πειρατές. Ωστόσο, οι κακές καιρικές συνθήκες ευνόησαν τους Αμερικανούς και κατάφεραν να νικήσουν τον ισχυρότερο βρετανικό στρατό. Η συνθήκη ειρήνης είχε ήδη υπογραφεί στις 24 Δεκεμβρίου του 1814, όμως κανείς δεν ενημέρωσε τους αντιμαχόμενους. Ο Αγγλοαμερικανικός Πόλεμος του 1812 συχνά αναφέρεται στην βιβλιογραφία ως «ο ξεχασμένος πόλεμος», αλλά αποτελεί κομβικό σημείο για την αμερικανική ιστορία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- The War of 1812: A Forgotten Conflict, Bicentennial Edition, Donald R Hickey (2012): The Board of Trustees of the University of Illinois, books.google.gr, Διαθέσιμο εδώ
- The War of 1812, Harry L.Coles: The University of Chicago Press (1965), books.google.gr, Διαθέσιμο εδώ
- ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ-8 Ιανουαρίου 1815: Μάχη της Νέας Ορλεάνης (Αγγλο-Αμερικανικός Πόλεμος του 1812), flight.com.gr, Διαθέσιμο εδώ
