Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1962: Κορυφώνεται η διάσταση μεταξύ Κούβας και Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, στα πλαίσια της λεγόμενης «Κρίσης των πυραύλων της Κούβας», με τον Πρόεδρο της δεύτερης, Τζον Φ. Κένεντι, να προβαίνει σε τηλεοπτικό διάγγελμα κατά το οποίο ανακοινώνεται ο ναυτικός αποκλεισμός της πρώτης, ώστε να μη φτάσουν εκεί πύραυλοι από τη Σοβιετική Ένωση.
Η κίνηση αυτή θεωρήθηκε αντιστάθμισμα στη δράση των Η.Π.Α., που το προηγούμενο έτος είχαν εγκαταστήσει πυρηνικά οπλικά συστήματα σε Ιταλία και Τουρκία, πυροδοτώντας τη σύγκρουση με τους Σοβιετικούς. Ο ανταγωνισμός αυτός ήταν αποτέλεσμα του γενικότερου κλίματος του Ψυχρού Πολέμου (1945-1991).
Η Κούβα, που βρίσκονταν υπό την ηγεσία του Φιντέλ Κάστρο, είχε ενταχθεί στον «συνασπισμό» των δυνάμεων της ΕΣΣΔ, λαμβάνοντας, μάλιστα, σημαντική οικονομική και εξοπλιστική ενίσχυση. Έτσι, τον Ιούλιο του 1962 ο Κάστρο και ο Γενικός Γραμματέας της ΕΣΣΔ, Νικήτας Χρουστσόφ, πήγαν ένα βήμα παρακάτω και συμφώνησαν τη δημιουργία μονάδας στην Κούβα, ώστε να είναι εφικτή η εγκατάσταση και φύλαξη πυραύλων. Για αρκετό διάστημα ο Λευκός Οίκος αρνούνταν ή αγνοούσε τα σχέδια των δύο πλευρών, ώσπου, στις 14 Οκτωβρίου, ένα κατασκοπευτικό αεροσκάφος παρείσφρησε στον εναέριο χώρο της Κούβας και κατόρθωσε να λάβει μερικές φωτογραφίες με τις εγκαταστάσεις βαλλιστικών πυραύλων.
Οι πληροφορίες έφτασαν στον Πρόεδρο Κένεντι δύο μέρες αργότερα, με τις συσκέψεις έκτοτε να είναι συνεχείς και πυρετώδεις ανάμεσα στο επιτελείο του, ενώ κι ο ίδιος επιθυμούσε να εξαντληθεί κάθε διπλωματική οδός. Η ανησυχία των Αμερικανών ήταν δικαιολογημένη, καθώς η εγκατάσταση των πυραύλων είχε γίνει 140 χιλιόμετρα από τα νότια της Φλόριντα και καθιστούσε δυνατή την επίθεση στα ενδότερα της χώρας. Από την πλευρά τους, οι Σοβιετικοί στόχευαν στο να καλύψουν το χάσμα που υπήρχε με τους Αμερικανούς στον πυραυλικό ανταγωνισμό, αφού είχαν απλώσει τα δίχτυα τους σε πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στην Τουρκία.
Ύστερα από όλα αυτά ο Πρόεδρος Κένεντι αποφάσισε, όπως δήλωσε μια μέρα σαν σήμερα μέσα από διάγγελμά του, να προχωρήσει σε ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας, με σκοπό τη διακοπή της εισροής νέων όπλων σε αυτή, ενώ δεν είχε αποκλείσει και το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης, εάν η κατάσταση εκτραχυνθεί. Ο πλανήτης παρακολουθούσε έντρομος τις εξελίξεις αυτές, φοβούμενος την έκρηξη ενός πυρηνικού πολέμου. Όλα φάνηκαν να οδηγούνται προς τον πόλεμο πέντε μέρες αργότερα, όταν αμερικανικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε από τις κουβανικής δυνάμεις, με αποτέλεσμα την ετοιμασία αμερικανικής στρατιωτικής δύναμης στην περιοχή της Φλόριντα.
Τελικά, όμως, επικράτησε η λογική και η ψυχραιμία, με τις δύο πλευρές να επικοινωνούν σε υψηλό επίπεδο για την εξεύρεση λύσης. Από την πλευρά του, λοιπόν, ο Χρουστσόφ δεσμεύτηκε να αποσύρει τους σοβιετικούς πυραύλους με την προϋπόθεση πως ο Κένεντι θα διέταζε την παύση των στρατιωτικών ετοιμασιών και την εισβολή στην Κούβα. Ευτυχώς για τον πλανήτη, η κρίση τελείωσε στις 28 Οκτωβρίου, ενώ ο ναυτικός αποκλεισμός ήρθη ολοκληρωτικά στις 20 Νοεμβρίου, βάζοντας τέλος στα πολεμικά σενάρια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Cuban missile crisis, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Cuban missile crisis, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Cuban missile crisis, jfklibrary.org, Διαθέσιμο εδώ
- 13 Days Over Cuba: The Role of the Intelligence Community in the Cuban Missile Crisis, nga.mil, Διαθέσιμο εδώ
