Της Στέλλας Κίζυλη,
Η αναγκαστική εκτέλεση αποτελεί μία άμεση και δραστική επέμβαση στην προσωπική και περιουσιακή σφαίρα του οφειλέτη, η οποία είναι απαραίτητη, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι βέβαιες και ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις του δανειστή. Για τον λόγο αυτόν, η διαδικασία της εκτελέσεως υπόκειται σε αυστηρές διατυπώσεις, η κυριότερη εκ των οποίων είναι η ύπαρξη εκτελεστού τίτλου. Από τον εκτελεστό τίτλο προκύπτουν τόσο τα πρόσωπα που νομιμοποιούνται ενεργητικά και παθητικά, όσο και το είδος, η έκταση και το περιεχόμενη της επίδικης απαίτησης. Εκτελεστό τίτλο, αποτελεί, μεταξύ άλλων, και η διαταγή πληρωμής, η οποία εκδίδεται μετά από αίτηση του δικαιούχου της απαίτησης, εφόσον η απαίτηση δεν εξαρτάται από αίρεση, προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή και το ποσό είναι ορισμένο. Πώς προστατεύεται όμως ο καθ’ ου η εκτέλεση από την άμεση εκτελεστότητα της διαταγής πληρωμής;
Σύμφωνα με το άρθρο 632 ΚΠολΔ: Ο οφειλέτης κατά του οποίου στρέφεται η διαταγή πληρωμής έχει το δικαίωμα να ασκήσει ανακοπή, η οποία απευθύνεται στο καθ’ ύλην αρμόδιο Δικαστήριο του τόπου έκδοσης της διαταγής πληρωμής (παρ. 1). Η προθεσμία για την άσκηση της ανακοπής είναι δεκαπέντε εργάσιμες ημέρες αν η διαταγή πληρωμής έχε εκδοθεί κατά προσώπου που έχει τη διαμονή ή την έδρα του στην Ελλάδα, ενώ η ανακοπή εκδικάζεται κατά τη διαδικασία των περιουσιακών διαφορών των άρθρων 614 επ. Το άρθρο αυτό αποτελεί μέσο άμυνας του καθ’ ου, ο οποίος, βέβαια, για να επιτύχει την αναστολή εκτέλεσης της διαταγής πληρωμής, πρέπει απαραιτήτως να ασκήσει την ανακοπή του άρθρου αυτού νόμιμα και εμπρόθεσμα, καθώς και να ζητήσει τη χορήγηση αναστολής βάσει της παραγράφου 3. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί, ότι όταν η εκτέλεση στηρίζεται σε διαταγή πληρωμής και δεν έχει διαταχθεί η αναστολή της, ο καθ’ ου έχει τη δυνατότητα άσκησης και της ανακοπής του άρθρου 933 ΚΠολΔ.
Αν, λοιπόν, επιδοθεί στον καθ’ ου αντίγραφο του απογράφου της διαταγής πληρωμής με επιταγή προς εκτέλεση, εκκινούν οι προθεσμίες για την άσκηση τόσο της ανακοπής του άρθρου 632 όσο και αυτής του άρθρου 933 ΚΠολΔ. Η ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής μπορεί να ερείδεται μόνο σε λόγους που αφορούν το κύρος της διαταγής πληρωμής και κατ΄ επέκταση την ύπαρξη της ίδιας της απαίτησης. Η δυνατότητα σώρευσης των δύο ανακοπών προβλέπεται ευθέως στο άρθρο 632, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 218 ΚΠολΔ, δηλαδή της αντικειμενικής σώρευσης. Στο ερώτημα αν η εκκρεμοδικία της ανακοπής του 632 επιδρά στην ανακοπή του 933 ΚΠολΔ, οι απόψεις θεωρίας και νομολογίας διίστανται, με την ορθότερη άποψη να δέχεται ότι οι προϋποθέσεις για την αναστολή εκδίκασης της ανακοπής κατά πράξης εκτέλεσης με βάση τη ρύθμιση για την εκκρεμοδικία δεν πληρούνται, λόγω έλλειψης ταυτότητας αντικειμένου.
Άλλωστε, η απόφαση που επικυρώνει τη διαταγή πληρωμής, δημιουργεί ουσιαστικό δεδικασμένο, δηλαδή τα ζητήματα του δεδικασμένου ρυθμίζονται σαν να είχε ασκηθεί αγωγή για την απαίτηση, για την οποία εκδόθηκε διαταγή πληρωμής. Έτσι, οι λόγοι ανακοπής, οι οποίοι καλύπτονται από το δεδικασμένο του άρθρου 330 ΚΠολΔ, είναι απαράδεκτοι, αν προταθούν στη δίκη που ανοίχθηκε με την άσκηση ανακοπής κατά πράξεως εκτέλεσης, βάσει του άρθρου 933 παρ. 4, αφού θα οδηγούσαν σε ανατροπή του δεδικασμένου. Η προστασία του καθ’ ου ολοκληρώνεται και με τη δυνατότητα χορήγησης από το δικαστήριο, στο οποίο εισάγεται η ανακοπή, αναστολής εκτέλεσης της διαταγής πληρωμής.
Βάσει της παρ. 3 του άρθρου 632: Με την επιφύλαξη του άρθρου 631 η άσκηση της ανακοπής δεν αναστέλλει την εκτέλεση της διαταγής πληρωμής. Το δικαστήριο όμως, ο δικαστής του οποίου εξέδωσε τη διαταγή πληρωμής, μπορεί, κατά τη διαδικασία των άρθρων 686, να χορηγήσει αναστολή με ή και χωρίς εγγύηση, ώσπου να εκδοθεί οριστική απόφαση για την ασκηθείσα ανακοπή. Η αναστολή αυτή δεν εμποδίζει τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 724. Επιπλέον, πέραν αυτής της δυνατότητας, ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την αναστολή και βάσει του άρθρου 938. Ωστόσο, η αναστολή ,την οποία μπορεί να επιτύχει ο οφειλέτης με την άσκηση της ανακοπής του 632 είναι αποτελεσματικότερη, αφού βάλλει κατά της διαταγής πληρωμής ως εκτελεστού τίτλου, καλύπτοντας και την αναστολή των πράξεων της εκτέλεσης, σε όποιο στάδιο και αν βρίσκεται η διαδικασία.
Εν κατακλείδι, οι ανακοπές των άρθρων 632 και 933, τις οποίες διαθέτει ο οφειλέτης ως μέσα άμυνας κατά της αναγκαστικής εκτέλεσης, μπορεί να ομοιάζουν σε κάποια σημεία, ωστόσο, πέρα από το ότι στρέφονται κατά διαφορετικών πράξεων, η έννομη προστασία που επιτυγχάνεται με την άσκηση της ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής δε μπορεί να θεωρείται ισοδύναμη με αυτήν που παρέχεται με την άσκηση ανακοπής κατά πράξης εκτέλεσης και αυτό διότι η πρώτη αποσκοπεί στην αποδυνάμωση του εκτελεστού τίτλου, πλήττοντας συθέμελα τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πελαγία Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, Β’ έκδοση, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2019
- Σώρευση ανακοπών κατ’ άρθρα 632 και 933 ΚΠολΔ, Ευγενία Φωτοπούλου, efotopoulou.gr, διαθέσιμο εδώ
