Της Χρυσάνθης Θανάση,
1959: Στην πέμπτη Λεωφόρο της Νέας Υόρκης (Fifth Avenue), χιλιάδες άνθρωποι παρατάχθηκαν έξω από ένα λευκό τσιμεντένιο κτίριο που έμοιαζε με ένα γιγάντιο ανάποδο cupcake. Ήταν η ημέρα των εγκαινίων στο νέο Μουσείο Guggenheim, το οποίο φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες συλλογές σύγχρονης τέχνης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο μεγιστάνας των ορυχείων Solomon R. Guggenheim άρχισε να συλλέγει έργα τέχνης με ζήλο όταν συνταξιοδοτήθηκε τη δεκαετία του 1930. Με τη βοήθεια της Hilla Rebay, μιας Γερμανίδας βαρόνης και καλλιτέχνη, ο Guggenheim παρουσίασε τις αγορές του για πρώτη φορά το 1939 σε έναν πρώην εκθεσιακό χώρο αυτοκινήτων στη Νέα Υόρκη. Μέσα σε λίγα χρόνια, η συλλογή –συμπεριλαμβανομένων έργων των Vasily Kandinsky, Paul Klee και Marc Chagall– είχε ξεπεράσει τον μικρό χώρο. Το 1943, ο Rebay επικοινώνησε με τον αρχιτέκτονα Frank Lloyd Wright και του ζήτησε να αναλάβει το έργο του σχεδιασμού όχι απλώς ενός μουσείου, αλλά ενός «ναού του πνεύματος», όπου οι άνθρωποι θα μάθαιναν να βλέπουν την τέχνη με ένα νέο τρόπο.
Τα επόμενα 16 χρόνια, μέχρι τον θάνατό του έξι μήνες πριν ανοίξει το μουσείο, ο Whright εργάστηκε για να ζωντανέψει το μοναδικό του όραμα. Για τους θαυμαστές του Whright, το μουσείο που άνοιξε στις 21 Οκτωβρίου 1959, ήταν ένα έργο τέχνης από μόνο του. Στο εσωτερικό, μια μακριά σπειροειδή ράμπα κινούνταν προς τα πάνω για συνολικά ένα τέταρτο μιλίου γύρω από μια μεγάλη κεντρική ροτόντα, στην κορυφή της οποίας υπήρχε μια θολωτή γυάλινη οροφή. Αντικατοπτρίζοντας την αγάπη του Whright για τη φύση, ο χώρος των 50.000 μέτρων έμοιαζε με ένα γιγάντιο κοχύλι, με κάθε δωμάτιο να ανοίγει ρευστά στο επόμενο.
Το πρωτοποριακό σχέδιο του Whright προκάλεσε κριτική αλλά και θαυμασμό. Μερικοί ένιωσαν ότι το κτίριο με περίεργο σχήμα δεν συμπλήρωνε το έργο τέχνης. Παραπονέθηκαν ότι το μουσείο αφορούσε λιγότερο την τέχνη και περισσότερο τον Frank Lloyd Wright. Από την άλλη πλευρά, πολλοί άλλοι πίστευαν ότι ο αρχιτέκτονας είχε πετύχει τον στόχο του, δηλαδή ένα μουσείο όπου το κτίριο και η τέχνη συνεργάζονται, για να δημιουργήσουν «μια αδιάκοπη, όμορφη συμφωνία».
Το Guggenheim βρίσκεται στο εντυπωσιακό Museum Mile της Νέας Υόρκης, στην άκρη του Central Park, και έχει γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της πόλης. Το 1993, το αρχικό κτίριο ανακαινίστηκε και επεκτάθηκε για να δημιουργήσει ακόμη περισσότερους εκθεσιακούς χώρους. Σήμερα, η δημιουργία του Wright συνεχίζει να εμπνέει δέος, καθώς και περίεργες συγκρίσεις για πολλούς από τους 900.000 και πλέον επισκέπτες που επισκέπτονται το Guggenheim κάθε χρόνο.
Ολοκληρώνοντας, η ιδέα του Guggenheim δεν ήταν κάτι καινούριο, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης άνοιξε στη Νέα Υόρκη το 1929 και ακόμη και τότε η ιδέα ενός «μοντέρνου μουσείου τέχνης» χρονολογείται από τις αρχές του 1800 στο Musee de Luxembourg στη Γαλλία. Ωστόσο, το μουσείο Guggenheim ήταν εντυπωσιακό λόγω του τεράστιου μεγέθους της συλλογής και λόγω των μοναδικών τρόπων εμπειρίας της τέχνης, όπως το να υπάρχει όλη η τέχνη σε ένα τεράστιο δωμάτιο αντί για πολλά μικρότερα. Τέλος, το μουσείο ονομάστηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 2019.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Guggenheim Museum opens in New York City, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- The Solomon R. Guggenheim Museum, blogs.shu.edu, Διαθέσιμο εδώ
