Του Χρήστου Ζερβόπουλου,
Την περίοδο από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο έως και το τέλος του Δεύτερου, από τα πιο βασικά γεγονότα που επισκιάζουν τη Γηραιά Ήπειρο είναι η στοχοποίηση, και με δολοφονικά κίνητρα δίωξη, κατά του εβραϊκού πληθυσμού. Τη δεκαετία του 1920 βρίσκονται σε άνοδο εθνικιστικά κινήματα σε όλο το μήκος και το πλάτος της Ευρώπης. Βασικά τους χαρακτηριστικά είναι η περιθωριοποίηση κοινωνικών ομάδων, ενώ εμφανίζεται ξανά ένα κίνημα αντισημιτισμού. Όμως, οι διώξεις των Εβραίων δεν ήταν κάτι το νεοφερμένο, αλλά προέρχεται από αρχαιοτάτων χρόνων, καθώς και από τα τέλη του 19ου αιώνα που εκδηλώθηκε ένα αίσθημα μισαλλοδοξίας κατά των εβραϊκών πληθυσμών.
Ωστόσο, τον 20ο αιώνα ο θυμός και το μίσος εναντίον του εβραϊκού πληθυσμού έγινε εμφανής στις αρχές και στα μέσα της δεκαετίας του 1920, κάτι το οποίο συμπίπτει με τη σταδιακή άνοδο του ναζιστικού κόμματος στη Γερμανία. Ο ηγέτης του, Αδόλφος Χίτλερ, έτρεφε βαθύτατο μίσος για την εβραϊκή φυλή, την οποία θεωρούσε κατώτερη στο επιπέδου του ανθρώπινου γένους. Αυτή η εξτρεμιστική θεώρησή του αποτυπώθηκε σε εκτενή βαθμό στο βιβλίο, το οποίο έγραψε στη διάρκεια που βρισκόταν φυλακή μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος στη Βαυαρία το 1923. Το «Αγών μου» (Main Kämpf), ήταν το ιδεολογικό μανιφέστο πάνω στο οποίο βασίστηκε η μετέπειτα πολιτική του ναζιστικού κόμματος. Βασικά χαρακτηριστικά του μανιφέστου αποτέλεσαν ο αντισημιτισμός, ο ρατσισμός σε καθετί διαφορετικό και ο παγγερμανισμός, ο οποίος ήταν η μεγαλεπήβολη ιδέα για την ένωση των γερμανόφωνων πληθυσμών σε ένα ενιαίο «καθαρό κράτος». Επιπρόσθετα, μια από τις βασικότερες θεωρήσεις του βιβλίου είναι η ενοχή των Εβραίων για όλα τα δεινά που έχει υποστεί η Γερμανία και κατ’ επέκταση ο γερμανικός πληθυσμός μετά το πέρας του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, τα οποία σε συνάρτηση με τους όρους των Βερσαλλιών συντέλεσαν στην ταπείνωση της Γερμανίας, οδηγώντας την έτσι σε μια περίοδο παρακμής και ευτελισμού σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Σταδιακά το κόμμα του «Φύρερ» – Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα των Γερμανών Εργατών (NSDAP) – αρχίζει και αποκτά νέα μέλη και έχει απήχηση σε μεγάλη μερίδα της κοινωνίας. Αυτό, εν συνέχεια θα έχει τραγικές συνέπειες, όχι μόνο για τους Εβραίους της Γερμανίας αλλά όλης της ευρωπαϊκής Ηπείρου. Έτσι σε συνδυασμό με την τεράστια οικονομική ύφεση του 1929, το λεγόμενο κραχ, το NSDAP, θα πρωταγωνιστήσει στα πολιτικά δρώμενα της περιόδου, και το 1933 ο Χίτλερ εγκαθίσταται στην καγκελαρία της Γερμανίας, επισφραγίζοντας με την άνοδο αυτή μια περίοδο σκληρού ολοκληρωτισμού, που θα οδηγήσει και στο ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Ξεκινώντας με την εξουσία που έχει στο Τρίτο Ράιχ, βασική επιδίωξη είναι η αρχή της ρατσιστικής πολιτικής στο κέντρο του συστήματος με στόχο την υπεράσπιση της άριας φυλής. Εφεξής ξεκινάνε και με πλέον επίσημο τρόπο οι δυσκολίες αξιοπρεπούς διαβίωσης του εβραϊκού πληθυσμού.
Το 1935 αποτελεί σημείο τομής για το μέλλον των Εβραίων, αφού αποφασίζεται και εκδίδεται νομοθεσία που έχει ως στόχο να βλάψει, να ωθήσει σε περιθωριοποίηση και εν τελεί να αφανίσει από κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής τους Εβραίους. Ο Νόμοι της Νυρεμβέργης στερούν το δικαίωμα ψήφου και αποκλείουν του Εβραίους από πληθώρα επαγγελμάτων. Απαγορεύεται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία να συνάπτουν σεξουαλικές επαφές με τον γερμανικό πληθυσμό και εξαναγκάζονται να φοράνε ένα κίτρινο άστρο (Star of David). Έτσι μια σειρά από διακρίσεις θα κάνουν ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή τους εντός του Τρίτου Ράιχ. Όλα αυτά συντελούν σε μεγάλα κύματα μετανάστευσης προς την άλλη πλευρά του ατλαντικού. Αρκετοί Εβραίοι κατάφεραν να μεταναστεύσουν εκτός Ευρώπης και να περάσουν στην Αμερική, έτσι ώστε να διαφύγουν από τις διώξεις και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης.
Ωστόσο, οι νόμοι της Νυρεμβέργης ήταν μονάχα η αρχή σε έναν μακρύ δολοφονικό δρόμο που έμελλε να ακολουθήσουν πάνω από έξι εκατομμύρια Εβραίοι. Ψηφίστηκαν πάνω από 2.000 νόμοι που είχαν ως επίκεντρο τον χλευασμό και την εξουδετέρωση του εβραϊκού πληθυσμού. Το 1938, σηματοδοτεί μια ακόμη μελανή ημερομηνία για τους Εβραίους. Η Νύχτα των Κρυστάλλων στις 9 και 10 Νοεμβρίου αποτέλεσε την απαρχή του ολοκαυτώματος και της τελικής λύσης του εβραϊκού πληθυσμού. Το διήμερο του 1938 που ακολούθησε στη Γερμανία, είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφούν χιλιάδες συναγωγές, ενώ συνελήφθησαν πάνω από 30.000 άνδρες Εβραίοι, οι οποίο στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Πολλά καταστήματα καταστράφηκαν και αρκετοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Μετά το πέρας του συγκεκριμένου γεγονότος άρχισαν να γίνονται ασφυκτικά τα πράγματα για τους Εβραίους της Γερμανίας, οι οποίοι ολοένα και περισσότεροι εγκατέλειπαν το γερμανικό κράτος και προσπαθούσαν να διαφύγουν από τον μελλοντικό θάνατο.
Παράλληλα με τα παραπάνω, το ναζιστικό καθεστώς προσπάθησε να περάσει το αίσθημα του «κακού Εβραίου» ακόμα και μέσα από την εκπαίδευση τον κινηματογράφο και με αφίσες, γεμίζοντας όλες τις πόλεις με την κακή φήμη για τον εβραϊκό πληθυσμό. Η συγκεκριμένη προπαγάνδα του Χίτλερ με τον Γιόζεφ Γκαίμπελς, που ήταν στενός του συνεργάτης και υπουργός Προπαγάνδας του καθεστώτος κατάφεραν να οδηγήσουν την κοινή γνώμη στο ανυπόστατο συμπέρασμα ότι οι Εβραίοι αποτελούσαν μίασμα για την κοινωνία και έπρεπε αρχικά να εκδιωχθούν και εν συνεχεία να εξαφανιστούν οριστικά.
Έτσι, από τη στιγμή που ανέλαβε ο Χίτλερ την εξουσία κατάφερε να εφαρμόσει ένα σύστημα καταπίεσης και ολοκληρωτικής πολιτικής, που είχε ως στόχο να εξαλείψει σε τελικό βαθμό τους Εβραίους, αλλά και οποιονδήποτε δεν υπάκουε και ακολουθούσε πιστά τις διαταγές του δικτατορικού καθεστώτος. Το αποκορύφωμα των διώξεων που υπέστησαν οι Εβραίοι ήταν η Τελική Λύση (Final Solution) που βασιζόταν σε φυλετικές πεποιθήσεις με στόχο την εξολόθρευσή τους. Η Τελική Λύση συνεχίστηκε σε όλη τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου με μαζικές εκτελέσεις και την μαζική μετακίνηση Εβραίων και άλλων κοινωνικών ομάδων, μη αρεστών στο χιτλερικό καθεστώς, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης με στόχο την αφάνισή τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Berstein, S. & Milza, P. (1997), Η ιστορία της Ευρώπης, Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
- Η Ζωή των Εβραίων στην Ευρώπη Πριν το Ολοκαύτωμα, encyclopedia.ushmm.org, Διαθέσιμο εδώ
