Της Μαρίας Μπότη,
Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι περίπλοκες, μυστηριώδεις και πολλές φορές δύσκολες. Κάθε είδους σχέση, ερωτική, φιλική, οικογενειακή, εργασιακή, απαιτεί αφοσίωση, ειλικρίνεια, αγάπη, επικοινωνία, ενδιαφέρον, κατανόηση, εμπιστοσύνη και ανιδιοτέλεια. Αυτές είναι οι θεμελιώδεις βάσεις για να στηριχθεί μια ουσιαστική σχέση, η οποία είναι περισσότερο πιθανό να αντέξει στις δυσκολίες σε αντίθεση με όσες δεν πληρούν τις παραπάνω «προϋποθέσεις». Φυσικά, δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος να δημιουργηθούν οι ανθρώπινες σχέσεις. Δεν υπάρχει ένας «οδηγός» πάνω στον οποίο μπορούμε να βασιστούμε, θεωρώντας πως κρύβει το μυστικό της επιτυχίας. Αυτό συμβαίνει, καθώς οι άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας περίεργα πλάσματα. Δεν βιώνουμε μόνο θετικά συναισθήματα, αλλά πολλές φορές ερχόμαστε αντιμέτωποι με αρνητικές σκέψεις, φόβο, αμφιβολίες, δισταγμούς και ζήλεια.
Η ζήλεια είναι ένα συναίσθημα που έχουν βιώσει όλοι οι άνθρωποι έστω και μία φορά στη ζωή τους. Κάποιες φορές είναι σε μικρό βαθμό και άλλες σε μεγαλύτερο, ενώ αφορά κάθε είδους σχέση-επαγγελματική, οικογενειακή, φιλική ή ερωτική. Ωστόσο, σε όλες τις περιπτώσεις συνοδεύεται από οργή, θλίψη, ντροπή, ανεπάρκεια, αναστάτωση και απόγνωση, αφού στηρίζεται στη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την ανασφάλεια. Με βάση τις εμπειρίες που κάθε άτομο «κουβαλά» και την προσωπικότητά του εκφράζει αυτά τα συναισθήματα με ανάλογες συμπεριφορές. Από πού πηγάζει, όμως, αυτό το συναίσθημα και πότε ξεπερνά τα όρια του φυσιολογικού; Η ζήλεια αναφέρεται σε μια υποκειμενική αντίληψη απειλής ή παρέμβασης που αισθάνεται το άτομο σε μια σχέση και αφορά ένα τρίτο πρόσωπο με το οποίο υπάρχει ένας ξεχωριστός δεσμός. Αν και αρκετές φορές έχουν «δοθεί» οι λόγοι για να νιώθει ένα άτομο έτσι, συνήθως πρόκειται για ένα κατασκεύασμα του ανθρώπινου μυαλού που δεν βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Οποιοδήποτε στοιχείο, ερέθισμα ή υποψία, μας κάνει να αμφιβάλλουμε για όσα έχουμε στο μυαλό μας για κάτι ή κάποιον, μας οδηγεί σε ξεσπάσματα ζήλειας. Μικρά ξεσπάσματα ζήλειας μπορεί να λειτουργούν ευεργετικά σε μια σχέση, γιατί προδίδουν ένδειξη ενδιαφέροντος, διεκδίκηση, εκτίμηση και αγάπη.
Όταν φοβάται κάποιος μην χάσει όσα έχει, μπορεί να νιώσει ζήλεια για οποιαδήποτε «απειλή» αισθανθεί, γεγονός που είναι πολλές φορές ικανό να «ενδυναμώσει» τη σχέση και να οδηγήσει σε καλύτερη εξερεύνηση και γνώση του εαυτού μας. Το ζητούμενο δεν είναι να αποφύγουμε το συναίσθημα της ζήλειας, αλλά όταν έρθει, να το διαχειριστούμε σωστά. Από την άλλη πλευρά, όταν τα ξεσπάσματα ζήλειας εντείνονται και εκδηλώνονται σε μεγάλο βαθμό και εντατικά, τότε γίνεται λόγος για παθολογική ζήλεια, κτητικότητα και πολλές φορές τοξικότητα. Πηγάζει από ανασφάλεια, παράνοια και οδηγεί σε χειριστικές συμπεριφορές που εκδηλώνονται μέσα από προσβολές, νεύρα, απειλές, ερωτήσεις «ανάκρισης» και καχυποψία. Τις περισσότερες φορές αυτή η αρρωστημένη ζήλεια συναντάται στις ερωτικές σχέσεις και αφορά την έμμονη ιδέα της απιστίας.
Τα άτομα που ζηλεύουν παύουν να στηρίζονται σε πραγματικά γεγονότα και αρχίζουν να ερμηνεύουν την πραγματικότητα μέσα από τα δικά τους μάτια, να «γεμίζουν» με εμμονικούς φόβους και λανθασμένες πεποιθήσεις. Σε αυτήν τη φάση είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσουν τι είναι υπαρκτό και τι γέννημα της φαντασίας τους, διότι οι φόβοι τους έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις διαστρεβλώνοντας την αλήθεια. Όσο κι αν προσπαθεί το άτομο που έχουν απέναντί τους να επιβεβαιώσει μια κατάσταση, τόσο «τροφοδοτεί» τις υποψίες. Η καλή επικοινωνία και η συζήτηση είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση αυτής της αρνητικής κατάστασης. Ωστόσο, όταν δεν υπάρχουν απτά αποτελέσματα, τότε πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό και, φυσικά, να απομακρυνθούμε από αυτή την κατάσταση. Μπορεί να μην είναι εύκολο πάντα, όμως είναι απαραίτητο και χρειάζεται χρόνο.
Δεν μπορεί να βασιστεί μια υγιής σχέση σε ένα συναίσθημα που «φθείρει». Κάθε σχέση αποκτά γερά θεμέλια και προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια και ικανοποίηση, όταν στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, στον σεβασμό, την επιβράβευση, την κατανόηση. Σίγουρα, τότε θα αντέξει στον χρόνο και δεν θα «χαθεί» στο βασανιστικό και επικίνδυνο συναίσθημα της ζήλειας. Ένα συναίσθημα που όταν ξεφεύγει από τα όρια του «επιτρεπτού» «φθείρει» τον ψυχικό μας κόσμο, αμαυρώνει τα πιο τρυφερά συναισθήματά μας και δεν αφήνει χώρο για να νιώσουμε όλα όσα θέλουμε και αξίζουμε! «Όποιος ζηλεύει, δεν έχει πάντα αιτία κι αφορμή: ζηλεύει, για να ζηλέψει. Η ζήλεια είναι ένα τέρας που μόνο του γεννιέται κι από τον εαυτό του συντηρείται» (Οθέλλος, William Shakespeare).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Όταν η ζήλεια… μας «τρώει» την ψυχή, CretaLive.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Ζήλεια: πότε είναι υγιής και πότε «καταστρέφει» (με μαθηματική ακρίβεια) τη σχέση, LADYLIKE.gr. Διαθέσιμο εδώ
