Της Ζωής Κόρδα,
Τα χρόνια που ακολούθησαν μετά την τελευταία μεταρρύθμιση χαρακτηρίζονται από πολιτική και οικονομική αστάθεια. Οι συνέπειες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν άφησαν ανεπηρέαστες και τις συνθήκες στην εκπαίδευση, καθώς μεγάλο ποσοστό παιδιών αναγκάστηκε να σταματήσει τη φοίτηση στα σχολεία. Μετά το τέλος του πολέμου, η ανασυγκρότηση της παιδείας αποτέλεσε ένα δύσκολο εγχείρημα, καθώς η κοινωνία είχε εξαντληθεί οικονομικά, πολιτικά και ψυχολογικά.
Η μεταρρύθμιση που ήρθε χρόνια αργότερα αποτέλεσε μια αχτίδα φωτός στα προηγούμενα δύσκολα χρόνια. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου υπέβαλε στη Βουλή τρία νομοσχέδια, αφενός δύο νομοσχέδια για την οργάνωση και τη διοίκηση της εκπαίδευσης το 1964 και αφετέρου για την τεχνική εκπαίδευση και την ίδρυση πανεπιστημίων το 1965.
Το νηπιαγωγείο διατηρείται στα δύο χρόνια και η φοίτηση στο δημοτικό είναι εξαετής. Στη συνέχεια, τα παιδιά εισέρχονται χωρίς εξετάσεις είτε στο γενικό είτε στο τεχνικό γυμνάσιο. Μετά το τέλος αυτών οι μαθητές μπορούν να συνεχίσουν στο γενικό λύκειο με εξετάσεις και αντίστοιχα στο τεχνικό επαγγελματικό λύκειο για τρία χρόνια. Οι πανεπιστημιακές σπουδές αφορούν Παιδαγωγικές Aκαδημίες για τρία χρόνια, Α.Ε.Ι. για τέσσερα με πέντε χρόνια και σχολές υπομηχανικών για τρία χρόνια.
Κάποιες από τις σημαντικότερες καινοτομίες της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης ήταν ότι καθιερώθηκε η δωρεάν εκπαίδευση για όλα τα παιδιά ηλικίας 6-15 ετών και υιοθετείται η δημοτική γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Ένα αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι ιδρύεται το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο με στόχο τη μετεκπαίδευση του διδακτικού προσωπικού και γενικότερα. Επιπρόσθετα, δίνεται έμφαση στην Τεχνική εκπαίδευση, καθώς υπογραμμίζεται μέσα στο νομοσχέδιο. Εμπνευστής της μεταρρύθμισης είναι ο Ε. Παπανούτσος, ο οποίος με τη σειρά του θεωρεί την εκπαίδευση ως επένδυση.
Η μεταρρύθμιση αποτέλεσε μια ολοκληρωμένη πρόταση στην ελληνική πραγματικότητα, αλλά θα δεχθεί την χαριστική της βολή εξαιτίας του καθεστώτος της 21ης Απριλίου. Μετά την επιβολή της δικτατορίας, θα επέλθουν πολλοί αναγκαστικοί νόμοι, όπως η κατάργηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και η επιστροφή της καθαρεύουσας. Η περίοδος 1967-1974, χαρακτηρίζεται από σκοταδισμό και επιστροφή σε παλιές αναχρονιστικές ιδέες.
Μετά το τέλος αυτής της περιόδου, έρχονται οι μεταρρυθμιστικοί νόμοι του 1976/1977. Συγκεκριμένα, καθιερώνεται η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση δημοτικού και γυμνασίου. Οι απόφοιτοι του γυμνασίου είχαν τρεις διεξόδους, την επιλογή τεχνικής-επαγγελματικής σχολής χωρίς εξετάσεις και για 2-4 εξάμηνα, το γενικό λύκειο ή το τεχνικό λύκειο για τρία χρόνια. Οι πανεπιστημιακές σπουδές κυμαίνονταν στα Α.Ε.Ι. και τις Ανώτερες Τεχνικές Επαγγελματικές Σχολές.
Τα επόμενα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα επηρεαστούν από το ρεύμα και τις εξελίξεις της εποχής με τελικό απόηχο τη σημερινή εποχή και τη θέσπιση της εκπαίδευσης, όπως ακριβώς είναι σήμερα. Συνεπώς, ο 20ός αιώνας αποτέλεσε ένα έναυσμα για μεγάλες αλλαγές και ρηξικέλευθες ιδέες, οι οποίες έμειναν αναλλοίωτες στο χρόνο και υιοθετήθηκαν ή ξεχάστηκαν και καταργήθηκαν εντελώς από το σχολείο. Όπως και να έχει, το σχολείο θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις ανάγκες της κοινωνίας, να δημιουργεί ενεργούς και σκεπτόμενους πολίτες και να προάγει αξίες όπως ο σεβασμός και η ενσυναίσθηση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γκλαβάς, Σωτήρης, Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση Επειτα από προσπάθειες δεκαετιών, επιτυγχάνεται ο εκσυγχρονισμός της Παιδείας και καθιερώνεται η δημοτική γλώσσα, kathimerini.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Μπουζάκης, Σ. (2006), Νεοελληνική εκπαίδευση (1821-1998), Aθηνα: Εκδόσεις Gutenberg.
