Tου Ελευθέριου Χονδρού,
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι δυτικοί σύμμαχοί τους έστρεψαν πρόσφατα την προσοχή τους, για να περιορίσουν την κλιμάκωση μιας ευρύτερης σύγκρουσης, στη Μέση Ανατολή. Αυτή η αλλαγή εστίασης εγείρει ανησυχίες σχετικά με την ευπάθεια του Κοσσυφοπεδίου και της περιοχής στα ρεβιζιονιστικά έθνη, που αναζητούν ευκαιρίες για αλλαγή των συνόρων. Αυτό το άρθρο διερευνά την εξελισσόμενη κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο, τη σύνθετη δυναμική του διαλόγου Σερβο-Κοσόβου και σκιαγραφεί μια νέα προσέγγιση για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας στα Βαλκάνια.
Μόλις πριν από τρεις εβδομάδες, οι δυνάμεις του Κοσσυφοπεδίου απέτρεψαν με επιτυχία την προσπάθεια οργανωμένης σερβικής πολιτοφυλακής να διχάσει τη βόρεια, σερβική περιοχή του Κοσσυφοπεδίου. Σε απάντηση, το Βελιγράδι ανέπτυξε επιπλέον σερβικά στρατεύματα κατά μήκος των συνόρων του Κοσσυφοπεδίου, προκαλώντας συναγερμό στη διεθνή κοινότητα. Μόνο μετά από μια αυστηρή προειδοποίηση από τις Η.Π.Α. το Βελιγράδι απέσυρε τις δυνάμεις του, υπογραμμίζοντας τη διεκδικητική στάση του Σέρβου Προέδρου Vučić.
Δυτικοί διπλωμάτες έχουν επιδείξει προσοχή όταν αποδίδουν την ευθύνη στον Πρόεδρο Vučić για την επίθεση στην Μπάνισκα. Ο σταθερός έλεγχος του Vučić στον σερβικό πληθυσμό στο Κοσσυφοπέδιο έχει προκαλέσει μια προσέγγιση αναμονής στη Δύση, με τις ελπίδες ότι ο Vučić μπορεί, τελικά, να ευθυγραμμιστεί με τα συμφέροντά τους. Ωστόσο, είναι προφανές ότι ο Vučić έχει αρνηθεί πολλές υποσχέσεις προς τη Δύση και έχει εκφράσει απροθυμία να υπογράψει συμφωνίες με το Κοσσυφοπέδιο. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία ενίσχυσε τη θέση του Vučić, ενισχύοντας τους δεσμούς του με τη Ρωσία και προσθέτοντας πολυπλοκότητα στο δίλημμα Βελιγραδίου-Πρίστινα.
Ο δυτικός κόσμος, ιδιαίτερα οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον, επιδιώκει να έχει τον Vučić στο πλευρό του για να αντιμετωπίσει την επιρροή της Ρωσίας και τις επιθετικές φιλοδοξίες του Putin. Ο πρεσβευτής των Η.Π.Α. στη Σερβία, Christopher Hill, έπαιξε εξέχοντα ρόλο σε αυτές τις προσπάθειες. Ωστόσο, η προσέγγισή του, η οποία πιέζει τους αδύναμους και υποστηρίζει τους ισχυρούς, έχει απλώς εντείνει τη διαίρεση μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα. Ο διάλογος Βελιγραδίου-Πρίστινας, που ξεκίνησε το 2020 από την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό την ηγεσία του πρώην Υπουργού Εξωτερικών της Σλοβακίας Miroslav Lajčák, είχε ως στόχο την εφαρμογή των διατάξεων που περιγράφονται στο Σχέδιο Ahtisaari του 2007. Αυτό το σχέδιο έδινε έμφαση στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, προστατεύοντας, παράλληλα, τα δικαιώματα και τον πολιτισμό των μη αλβανικών κοινοτήτων στο Κοσσυφοπέδιο, ιδιαίτερα της Σερβικής Κοινότητας του Κοσσυφοπεδίου.
Δυστυχώς, ο διάλογος έχει αποφέρει περιορισμένα αποτελέσματα, εν μέρει λόγω της έλλειψης μιας κυρίαρχης αρχής όπως οι Η.Π.Α. Επιπλέον, έχει χρησιμοποιηθεί από τοπικούς και διεθνείς ηγέτες για προσωπικό πολιτικό όφελος. Το 2021, ο ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου Trump, Richard Grenell, πρότεινε ένα οικονομικό πακέτο που περιελάμβανε μια πιθανή εδαφική ανταλλαγή μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας. Αυτή η πρόταση τελικά απέτυχε, επηρεάζοντας την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή. Για τη διασφάλιση της εδαφικής ασφάλειας και ακεραιότητας του Κοσσυφοπεδίου, διασφαλίζοντας, παράλληλα, τα δικαιώματα των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στις διαπραγματεύσεις υπό την ηγεσία της Ε.Ε., δίνοντας ώθηση και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στη διαδικασία.
Τα άτομα που είναι υπεύθυνα για την ενορχήστρωση της επίθεσης στην Μπανίσκα πρέπει να λογοδοτήσουν. Δεδομένων των αμφιβολιών σχετικά με την ικανότητα του Βελιγραδίου να διεξάγει αμερόληπτη έρευνα, είναι απαραίτητο ένα συνεργατικό ερευνητικό όργανο υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοί τους πρέπει να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στο Βελιγράδι και στους πιθανούς αποσταθεροποιητές στην περιοχή, ότι μια τέτοια συμπεριφορά δεν θα γίνει ανεκτή. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την υιοθέτηση μιας στρατηγικής παρόμοιας με τις δυτικές πολιτικές έναντι της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων και «παγώματος» περιουσιακών στοιχείων σε βάρος του Προέδρου της Σερβίας και των συνεργατών του.
Για να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα και την προστασία των συνόρων, οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει να αυξήσουν την οικονομική και τακτική υποστήριξη στις δυνάμεις του Κοσσυφοπεδίου. Ο Πρωθυπουργός Kurti πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για συνεργασία με τις σερβικές κοινότητες, θεωρώντας τις ως αναπόσπαστο κομμάτι της ειρηνευτικής διαδικασίας και όχι ως εμπόδιο. Μια νέα προσέγγιση στον διάλογο Σερβίας-Κοσόβου είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας στα Βαλκάνια.
Με την ενεργό συμμετοχή των Η.Π.Α., τη λογοδοσία για προηγούμενες ενέργειες, τα ισχυρά μηνύματα και την υποστήριξη των δυνάμεων του Κοσσυφοπεδίου, η περιοχή μπορεί να προχωρήσει προς ένα πιο σταθερό και ειρηνικό μέλλον. Είναι επιτακτική ανάγκη η διεθνής κοινότητα να λάβει αποφασιστικά μέτρα για να αποτρέψει περαιτέρω κλιμάκωση και να διατηρήσει την ακεραιότητα των συνόρων του Κοσσυφοπεδίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- As US Pivots to Middle East, Kosovo Looks More Vulnerable, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
- Kosovo demands NATO guard border with Serbia, AA, διαθέσιμο εδώ
- The EU Has Failed in Serbia and Kosovo, FP, διαθέσιμο εδώ
