Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Τέσσερις Ιουλίου 1822, Πέτα Άρτας. Μια δύσκολη μάχη λαμβάνει χώρα στο χωριό της Ηπείρου με Έλληνες και πολλούς Φιλέλληνες πολεμιστές (Γερμανούς, Γάλλους, Ιταλούς, Αμερικάνους, Πολωνούς, Ούγγρους, Βούλγαρους, Άγγλους, Ρώσους, Ελβετούς, Σουηδούς, Φιλανδούς, Ολλανδούς, Βέλγους, Ισπανούς, Πορτογάλους, Αιγυπτίους και Μικρασιάτες) ενάντια τον Τούρκικο και Αλβανικό στρατό 8.000 πολύ καλά οπλισμένων αντρών σε ηγεσία του Κιουταχή Ρεσίτ Πασά, στιγματίζοντας δια παντός την Ιστορία του τόπου με ένα πολύ στενάχωρο, για την Ελλάδα, γεγονός. Ο ελληνικός στρατός ηττάται και το ένα τρίτο θανατώνεται στη μάχη, ενώ όσοι γλίτωσαν τη σφαγή, αιχμαλωτίστηκαν και θανατώθηκαν από τους Οθωμανούς. Η μάχη του Πέτα ξεχωρίζει παγκοσμίως για την οργάνωσή της, την ορμή των πολεμιστών, το θάρρος τους και την αγάπη τους για την ελευθερία, ενώ έδωσε δύναμη στους υπόλοιπους αγωνιστές να συνεχίσουν τον αγώνα για την επανάσταση. Προς τιμήν των πεσόντων έχει στηθεί μνημείο στο υψηλότερο μέρος του χωριού, με θέα ολάκερη την πόλη της Άρτας.
Το Πέτα είναι μια κωμόπολη 8 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη της Άρτας, ανήκει στον Δήμο Νικολάου Σκουφά και προσμετρά 1563 κατοίκους κατά την απογραφή του 2011, οι οποίοι ως επί το πλείστον ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Η περιοχή ήταν κατοικήσιμη από την αρχαιότητα, όπως μαρτυρά αρχαίο νεκροταφείο κοντά. Στην πλατεία της κωμόπολης δεσπόζει μια επιβλητική εκκλησία κατασκευής 1850, αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο, η οποία έχει ανακηρυχθεί προστατευόμενο μνημείο. Εκεί είχαν βρει οχύρωση έντεκα Πολωνοί κατά τη μάχη του Πέτα, οι οποίοι, παρά τον γενναίο αγώνα τους και τις ασταμάτητες μάχες τους, βρήκαν τον θάνατο.
Γνωστό πασχαλινό έθιμο το τόπου αποτελεί αυτό με το μπότι, μια μεγάλη πήλινη κανάτα στην οποία οι νοικοκυρές φύλασσαν το νερό τους. Κατά το Μεγάλο Σάββατο το έστηναν στο κέντρο της αυλής του σπιτιού και την Κυριακή του Πάσχα, η οικογένεια έσπαζε το μπότι, με τους ήχους να συμβολίζουν τους ήχους της Ανάστασης του Κυρίου, όπως περιγράφουν και οι γραφές. Το έθιμο αυτό πλέον τελείται στην πλατεία του χωριού. Η πρόσβαση στο χωριό γίνεται είτε με αυτοκίνητο είτε μέσω του αστικού ΚΤΕΛ της Άρτας.
Στο χωριό Πέτα, υπάρχει και το τεχνητό φράγμα Πουρναρίου. Ένα μεγαλειώδες έργο της ΔΕΗ με σκοπό τη συγκράτηση των ορμητικών νερών του Αράχθου, το 1981. Η λίμνη αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό φράγμα εν Ελλάδι και επίσης κατακτά τη δεύτερη θέση, σε σχέση με τον όγκο, στα Βαλκάνια. Στα τέλη 1970 με αρχές 1980, ο οικισμός της περιοχής εγκαταλείφθηκε και μετέπειτα καλύφθηκε με νερό. Τους καλοκαιρινούς μήνες, κατά τους οποίους, λόγω της ζέστης, η στάθμη του νερού πέφτει αρκετά, αχνοφαίνονται οι σκεπές των σπιτιών προκαλώντας ανατριχίλα στον θεατή, ενώ κατά την περίοδο μεταξύ χειμώνα και άνοιξης, παρατηρούνται απέναντι από το φράγμα καταρράκτες, προκαλώντας συνάμα με τη βλάστηση ένα εκθαμβωτικό θέαμα.
Το φράγμα αποτελεί μια σημαντικότατη πηγή του οικοσυστήματος, αφού φιλοξενεί πολλά είδη φυτών, όπως των πλατάνων τα οποία συντροφιά με τις κουτσουπιές κατακλύζουν τον δρόμο προς το φράγμα, αλλά και πολλών θαμνοειδών, μεγάλη ποικιλία πτηνών, όπως: νυχτοκόρακες, πρασινοκέφαλοι, καστανοκέφαλοι, πάπιες, αλκυόνες, φαλαρίδες, ποταμοσφυριχτές, γλάροι και σπάνιων ειδών ψαριών, όπως: κυπρίνους, στρωσιδίων, πινδοβίνους, μπριάνες, λιάρες, μουστακάτους, τυλιανούς, άγριων πεστρόφων, χελιών, ψευδοφοζίνων (μοναδικό είδος που δεν συναντάται πουθενά σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα). Μαγευτικά τοπία, μεγάλη ποικιλία σε βλάστηση και ζώα, πλούσια Ιστορία και ζεστοί άνθρωποι είναι αυτά που χαρακτηρίζουν το μεγάλο αυτό χωριό και το καθιστούν ένα από τα πιο ξεχωριστά μέρη της Ελλάδας!
EΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πέτα Άρτας, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Η Μάχη του Πέτα (4 Ιουλίου 1822), nskoufas.gr, διαθέσιμο εδώ
- Λίμνη Πουρναρίου I, lakesnetwork.org, διαθέσιμο εδώ
