Του Κώστα Καρατζά,
Στις 7 Οκτωβρίου, ο πλανήτης συγκλονίστηκε από την ευρεία αιφνιδιαστική επίθεση, που πραγματοποίησε η ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση της Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας, στο Ισραήλ. Η επίθεση αυτή, πέρα από το γεγονός ότι προκάλεσε την έκπληξη της Δύσης, κυρίως επειδή «έπιασε στον ύπνο» και κατάφερε να αιφνιδιάσει μία από τις κορυφαίες, σε ζητήματα ασφάλειας, χώρες, όπως το Ισραήλ, χαρακτηρίστηκε από την ωμότητα των τρομοκρατών, οι οποίοι σκόρπισαν το θάνατο σε εκατοντάδες αμάχους. Συγκεκριμένα, από την επίθεση στο μουσικό φεστιβάλ Nova, σκοτώθηκαν δεκάδες νέων από διάφορες χώρες του κόσμου, που βρίσκονταν στο Ισραήλ για να παρευρεθούν στο συγκεκριμένος γεγονός.
Μετά το πρώτο σοκ και μούδιασμα, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Benjamin Netanyahu, ανακοίνωσε πως θα συντρίψει τη Χαμάς και προειδοποίησε για ευρεία αντεπίθεση στη Λωρίδα της Γάζας. Είναι γεγονός, ότι πολλές χώρες- σύμμαχοι του Ισραήλ στάθηκαν στο πλευρό του καταδικάζοντας τις τρομοκρατικές ενέργειες της Χαμάς και κάνοντας λόγο για δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί την ακεραιότητά του. Ωστόσο, συνέστησαν και αυτοσυγκράτηση, κυρίως όσον αφορά στο μέγεθος της αντεπίθεσης καλώντας το Ισραήλ να μην προχωρήσει σε ενέργειες, που θα στοίχιζαν τη ζωή αθώων αμάχων. Εν προκειμένω, στο άρθρο θα εξεταστεί η στάση της Κίνας ως μίας φιλόδοξης υπερδύναμης απέναντι σε αυτή τη νέα κρίση της Μέσης Ανατολής.
Αρχικά, πρέπει να διερευνηθούν οι σχέσεις Κίνας-Παλαιστίνης. Είναι γεγονός, ότι η Κίνα συνεχώς στήριζε τον αγώνα των Παλαιστινίων εξαιτίας της ευθυγράμμισης του Μαο, με τα απελευθερωτικά κινήματα των δεκαετιών του ΄60 και του ’70. Σε αυτή την περίοδο, η Κίνα εξόπλισε, αλλά και εκπαίδευσε μέλη της οργάνωσης για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης (γνωστή διεθνώς ως PLO), καθώς και άλλες ένοπλες Παλαιστινιακές ομάδες. Βαδίζοντας στη δεκαετία του ’80, οι σχέσεις μεταξύ Κίνας-Ισραήλ άρχισαν να εξομαλύνονται, ενώ το 1992 αποκαταστάθηκαν οι διπλωματικές τους σχέσεις. Έκτοτε, η Κίνα υποστήριζε διαρκώς τη λύση δύο κρατών, προσφέροντας να κάνει το διαμεσολαβητή, επιμένοντας ιδιαίτερα μετά την επίτευξη της ομαλοποίησης των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, μιας συμφωνίας που «έκλεισε» χάρη στην ίδια.
Σε αυτό το πλαίσιο της διαμεσολάβησης, τον περασμένο Ιούνιο, επισκέφτηκε το Πεκίνο, ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Mahmoud Abbas, ο οποίος έλαβε από την Κίνα την υπόσχεση για επίλυση της μακροχρόνιας σύγκρουσης των Παλαιστινίων με το Ισραήλ μέσα από τη συνεισφορά της «κινεζικής σοφίας και της κινεζικής δύναμης». Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί, ότι τα τελευταία χρόνια έχουν εμβαθύνει οι σχέσεις Ισραήλ-Κίνας, χαρακτηριστικά το διμερές εμπόριο των δύο χωρών, το 1992 ήταν στα 50 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2021 ανερχόταν στα 22, 8 δισεκατομμύρια. Επιπρόσθετα, πρέπει να σημειωθεί πως το Ισραήλ συμμετείχε στην πρωτοβουλία της Κίνας για το «Νέο Δρόμο του Μεταξιού», που οδήγησε στην κατασκευή ενός νέου λιμανιού στην πόλη Χάιφα, το οποίο αποτελεί τον πιο πολυσύχναστο ναυτιλιακό κόμβο της χώρας.
Στον απόηχο της τρομοκρατικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, το Πεκίνο μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών, προχώρησε ομολογουμένως σε μια ουδέτερη δήλωση καλώντας τα μέρη που εμπλέκονται να παραμείνουν ήρεμα, να δείξουν αυτοσυγκράτηση, να προστατεύσουν τους πολίτες και να αποφύγουν την επιδείνωση της κατάστασης. Αυτά τα πρώτα σχόλια της Κίνας και κυρίως ο μη κατονομασία της Χαμάς, έφεραν αντιδράσεις των Η.Π.Α. και του Ισραήλ, καθώς το θεώρησαν, ως απόπειρα να μετριάσει τη βιαιότητα των όσων διαπράχτηκαν στο έδαφος του Ισραήλ. Ο ηγέτης της πλειοψηφίας της Γερουσίας των Η.Π.Α., Chuck Schumer, σε συνάντηση που είχε με τον Κινέζο Πρόεδρο εξέφρασε την απογοήτευσή του για τον τρόπο απάντησης της Κίνας στις τρομοκρατικές επιθέσεις.
Αυτή η αντιμετώπιση της Κίνας, βέβαια, δεν προκαλεί ξάφνιασμα στους αναλυτές. Η Κίνα ουσιαστικά παίζει το δικό της παιχνίδι. Προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια των χωρών στη Μέση Ανατολή, καθώς και χωρών που αντιμετωπίζουν φιλικά την Παλαιστίνη σε περιοχές, όπως Αφρική και Λατινική Αμερική, πολλές εκ των οποίων αναζητούν άλλους εταίρους πέρα από τις Η.Π.Α.. Από την άλλη, δεν πρέπει να λησμονείται και το ζήτημα των Ουιγούρων. Πρόκειται για μουσουλμανική τουρκογενή εθνοτική κοινότητα στα ανατολικά της Κίνας, η οποία σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αντιμετωπίζει διώξεις με το κινεζικό κράτος να προβαίνει σε ενέργειες εθνοκάθαρσης εναντίον τους. Αυτές τις ενέργειες, βέβαια, η Κίνα τις ονομάζει «αντιτρομοκρατικές» και επηρέασαν και αυτές ως ένα σημείο τις σχέσεις Κίνας-Ισραήλ. Ως επακόλουθο της βίας στην πόλη Xinjiang, η Κίνα αναζήτησε Ισραηλινούς εμπειρογνώμονες στα ζητήματα αντιτρομοκρατίας. Σε αντίθεση με την Παλαιστίνη, οι μουσουλμάνοι ηγέτες παγκοσμίως έχουν κάνει ελάχιστα για να υποστηρίξουν τους Ουιγούρους, με τη μόνη χώρα που εγείρει ζητήματα ανά διαστήματα να είναι η Τουρκία.
Όσον αφορά στο εσωτερικό της Κίνας, υπάρχει διχογνωμία για τη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, υπήρξε υποστήριξη εντός της Κίνας για τους ανθρώπους των μουσουλμανικών χωρών και του αραβικού κόσμου, καθώς θεωρούνταν θύματα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Ωστόσο, μετά τις αναταραχές το 2013 στη Xinjiang και την τρομοκρατική επίθεση που ακολούθησε την επόμενη χρονιά, αναπτύχθηκε ένα κύμα υποστήριξης προς το Ισραήλ. Τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης κατηγορούν τις Η.Π.Α. για την παρούσα κατάσταση υπερτονίζοντας το βομβαρδισμό της Γάζας από το Ισραήλ σε σχέση με τις επιθέσεις της Χαμάς.
Επιλογικά, καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς συνεχίζεται το ενδιαφέρον εστιάζεται, στο κατά πόσο η Κίνα θα καταφέρει να κρατήσει τις ισορροπίες στην περιοχή, καθώς είναι πιθανόν το Ισραήλ να αλλάξει τη στάση του απέναντι στην Κίνα, η οποία αθόρυβα έχει υποστηρίξει την ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας, σχέσεις, οι οποίες έχουν ανατραπεί από τον πόλεμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- China wants to be a peace broker in the Middle East. How has it responded to the Israel-Gaza war?, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Where Does China Stand on the Israel-Hamas War?, Foreign Policy, διαθέσιμο εδώ
- China’s soft message on Hamas is part of a much bigger strategy, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Israel expected ‘stronger condemnation’ of Hamas from China, Beijing embassy official says, Reuters, διαθέσιμο εδώ
