Του Πέτρου Κολυάρδου,
Ταξιδεύουμε στη γη, όπως οι Δίδυμοι στον ουρανό, με τη μέρα μας θνητή, που η αψευδής γνώση για τη μοίρα μας, την κάνει σχεδόν αθάνατη. Μπορούμε, άραγε, να καθορίσουμε τη μοίρα μας;
Ίσως, θα απαντούσε κάποιος σώφρων… τουλάχιστον μέχρι ενός σημείου. Στις απαρχές της ζωής η οικογένεια και στη συνέχεια ολόκληρη η κοινωνία σμιλεύουν τον άνθρωπο, με τελικό σκοπό να το κάνουν, μεταξύ άλλων, υπεύθυνο άτομο και υπόλογο των πράξεών του. Γιατί, λοιπόν, πολλές φορές εντοπίζουμε τον εαυτό μας να έλκεται από πράγματα απαγορευμένα, αψηφώντας την ιδέα του συνετού και πιο μελοδραματικά του θανάτου;
Θα έλεγε κάποιος ότι η έλξη του απαγορευμένου είναι κάτι που απασχολούσε τον άνθρωπο κρυφά μεν, αλλά ανέκαθεν. Επιστρέφουμε στις πηγές του Χριστιανισμού αναφορικά με την ανθρώπινη ύπαρξη, δηλαδή, την Εδέμ της Μεσοποταμίας όπου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη Θεοδικία. Πρώτοι, λοιπόν, οι πρωτόπλαστοι, ο Αδάμ και η Εύα, έδειξαν ανυπακοή στον Δημιουργό μας, τρώγοντας το μήλο από το δέντρο της γνώσης.
Αναλογικά, θα ανατρέξουμε στη ψυχολογική ανάπτυξη από τη παιδική ηλικία του ανθρώπου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα βασικό ένστικτο μάθησης, ανάπτυξης, ωρίμανσης και επιβίωσης η έλξη του απαγορευμένου. Γι’ αυτό τον λόγο, τίποτα και κανείς δεν μπορεί να μας στερήσει στην παιδική μας ηλικία το δικαίωμα να εξερευνούμε, να βιώνουμε πράγματα από πρώτο χέρι και να ανακαλύπτουμε νέα πράγματα και κόσμους ερμητικά κλειστούς. Σε αυτό το στάδιο, η απαγόρευση γίνεται μια πολύ έντονη περιέργεια για τη γνώση του τί βρίσκεται πέρα από το γνωστό, και ως εκ τούτου, γίνεται πολύ ελκυστική και σχεδόν ακαταμάχητη.
Κατά πολλούς, η εφηβεία αποτελεί την εποχή της αυτοεπιβεβαίωσης. Στην εφηβεία, οι νέοι χρειάζονται αυτοεπιβεβαίωση αυτού που είναι, ενώ ταυτόχρονα γνωρίζουν και ανακαλύπτουν τον εαυτό τους. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο κατά τη διάρκεια αυτού του νεανικού σταδίου να διαφοροποιηθούν από τα γονεϊκά πρότυπα, αναδεικνύοντας τις δικές τους ιδέες και ορίζοντας τη δική τους πορεία.
Σε αυτή τη διαδικασία ωριμάζει ο χαρακτήρας και η αρχόμενη προσωπικότητα του παιδικού σταδίου και οι νέοι χρειάζονται τον δικό τους χώρο και την ανάγκη να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις για να αισθάνονται ότι είναι κάποιος σαφώς διαφορετικός από τους γονείς τους. Για τον λόγο αυτό, η αναζήτηση του απαγορευμένου είναι συχνά ένας τρόπος για να διαφοροποιηθούν από τα ιδανικά, που είναι ριζωμένα από την παιδική ηλικία.
Μερικές φορές το να πηγαίνουμε για το απαγορευμένο μας δίνει μια πιο «απτή» ιδέα του ποιοι είμαστε και τι μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας. Μερικές φορές, όμως, το απαγορευμένο γίνεται μια συντριπτική απογοήτευση και μια αιώνια λύπη, με αποτέλεσμα να ριζώνει βαθιά μέσα στον άνθρωπο και να εκδηλώνεται στη μετέπειτα ενήλικο ζωή του.
Το νευροφυσιολογικό και νευροενδοκρινικό υπόβαθρο φαίνεται να είναι ιδιαίτερα απλό και συνδέεται μεταξύ άλλων και με τον ναρκισσισμό, δηλαδή, την έντονη ανάγκη του ανθρώπου να ξεχωρίσει από το κοινωνικό του περιβάλλον. Η πραγματική ερμηνεία, όμως, βασίζεται στο αδιάκοπο κυνήγι αδρεναλίνης.
Η αδρεναλίνη είναι μία ορμόνη- νευροδιαβιβαστής, η οποία παράγεται από την μυελώδη μοίρα των επινεφριδίων, ενώ πρόσφατες σχετικά μελέτες έδειξαν ότι παράγεται και σε μικρό ποσοστό από ορισμένους νευρώνες του προμήκους μυελού του εγκεφαλικού στελέχους. Η αδρεναλίνη ενεργοποιεί τον μηχανισμό διάσπασης του γλυκογόνου που βρίσκεται στο ήπαρ και έτσι αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ενεργοποιεί τα ελεύθερα λιπαρά οξέα και προκαλεί μια μεγάλη ποικιλία αντιδράσεων στο καρδιαγγειακό και στο μυϊκό σύστημα, ενώ παράλληλα διεγείρει το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα για μία χημική αντίδραση του οργανισμού γνωστή ως «αντίδραση μάχης ή φυγής».
Το 2009 δημοσιεύτηκε μία μελέτη που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η νορεπινεφρίνη (αδρεναλίνη) θα μπορούσε να είναι ένας βασικός παράγοντας για να γίνει ένα άτομο εξαρτημένο. Έτσι, λοιπόν, η έλξη του απαγορευμένου μεταφράζεται για τον άνθρωπο σε ένα αδιάκοπο κυνήγι αδρεναλίνης, η οποία σε αιφνίδια έκκριση προσφέρει αυτή τη χαρακτηριστική ευφορία και ηδονή. Ο βασικός παθοφυσιολογικός μηχανισμός που οδηγεί ένα άτομο σε ένα κυνήγι αδρεναλίνης δεν έχει αναλυθεί επαρκώς, ωστόσο, γνωρίζουμε με βεβαιότητα ορισμένα πράγματα για την ελεύθερη βούληση.
Στην πραγματικότητα, η Νευροεπιστήμη θεωρεί ότι δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση, δηλαδή πως οι αποφάσεις μας σήμερα είναι καθορισμένες από το γενετικό μας προίκισμα και από τις εμπειρίες που είχαμε μέχρι χθες, κοινώς είμαστε σκλάβοι του παρελθόντος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What is an adrenaline junkie?, Medical News Today. Διαθέσιμο εδώ
- Why are we fascinated by the forbidden?, Indian Times. Διαθέσιμο εδώ
- Cambridge International AS and A Level Psychology Coursebook, Julia Russell, 2016
