Του Δαμιανού Λιακάκη,
Σιγουρά, όλοι μας έχουμε ακούσει ότι οι Α.Π.Ε. είναι φιλικές προς το περιβάλλον και συμβάλλουν στη μείωση της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα. Αυτά ισχύουν, αλλά υπάρχουν αρκετές δυσκολίες τις οποίες χρειάζεται να ξεπεράσουμε, για να έχουμε μια ομαλή λειτουργεία του δικτύου.
Τι είναι οι Α.Π.Ε.
Α.Π.Ε. (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) αποτελούν τις μορφές εκμετάλλευσης ενέργειας που προέρχεται από φυσικές διαδικασίες (ήλιος, άνεμος, γεωθερμία, κίνηση νερού). Αυτές οι καθαρές πήγες ενέργειας δεν παράγουν ρύπους που συμβάλλουν στην καταστροφή του περιβάλλοντος (φαινόμενο θερμοκηπίου, όξινη βροχή κ.ά.). Επίσης, σε αντίθεση με τις συμβατικές πηγές ενέργειας (πετρέλαιο, λιγνίτης, φυσικό αέριο κ.ά.), οι ήπιες μορφές ενέργειας δεν εξαντλούνται.
Τα φωτοβολταϊκά είναι μια τέτοια μορφή, που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο και υπάρχει η δυνατότητα να τα εγκαταστήσουμε στην ταράτσα του σπιτιού μας, αφού είναι αθόρυβα και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη συντήρηση. Οι ανεμογεννήτριες κάνουν χρήση των ανέμων, συνήθως τοποθετούνται σε βουνά, αλλά και σε κατασκευές πάνω στη θάλασσα για να είναι μακριά από κατοικήσιμες περιοχές λόγω του έντονου θορύβου τους. Η γεωθερμία αποτελεί μια ακόμα «πράσινη» μορφή ενέργειας, η οποία εκμεταλλεύεται τη σταθερή θερμοκρασία που επικρατεί στο έδαφος όλο τον χρόνο, με αποτέλεσμα να μας προσφέρει θέρμανση τον χειμώνα και ψύξη το καλοκαίρι ή, επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Τέλος, με τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια καταφέρνουμε να χρησιμοποιήσουμε τη ροή του νερού, επηρεάζοντας, όμως, όλο το οικοσύστημα (μετακίνηση ψαριών). Οι Α.Π.Ε. συμβάλλουν στη διεσπαρμένη παραγωγή ενέργειας, αφού ο οποιοδήποτε μπορεί να τοποθετήσει φωτοβολταϊκά και να γίνει παραγωγός. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουμε να μειώσουμε τις απώλειες που έχουμε στη μεταφορά από μεγάλους παραγωγούς που βρίσκονται μακριά από πόλεις, με την ενέργεια να καταναλώνεται τοπικά.
Οι δυσκολίες
Οι Α.Π.Ε. έχουν και αρνητικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η χαμηλή απόδοση, προβλήματα στο οικοσύστημα (πτερύγια ανεμογεννητριών σκοτώνουν πτηνά) και η μη εκλεξιμότητα και η αδυναμία παραγωγής ισχύς συγκεκριμένες ώρες. Η ζήτηση αλλάζει όλη την ημέρα και έχει διάφορες διακυμάνσεις. Με τις Α.Π.Ε. δεν είναι εφικτό να παράγουμε όσο απαιτεί το σύστημά μας, αφού αυτό εξαρτάται από την ηλιοφάνεια και τον άνεμο. Το βραδύ, για παράδειγμα, δεν έχουμε καθόλου ενέργεια από τα φωτοβολταϊκά. Επιπρόσθετα, διάφοροι παράγοντες, όπως οι συνεχείς μεταβολές στις απαιτήσεις, προβλήματα στην παραγωγή (π.χ. από βλάβες ή μια γραμμή μεταφοράς να βγει εκτός λειτουργίας), μπορεί να εντείνουν τον κίνδυνο για blackout, δημιουργώντας την ανάγκη για άμεση παροχή ενέργειας από άλλη πηγή. Οι Α.Π.Ε. δεν βοηθούν στην κάλυψη τυχαίων αναγκών και, επιπλέον, μπορεί να συμβάλλουν σε αυτές (ακραία καιρικά φαινόμενα που δεν έχουν προβλεφθεί). Οι μη ανανεώσιμες πήγες, ωστόσο, καταφέρνουν να παράγουν ενέργεια οπότε αυτή χρειάζεται γρηγορά, αξιόπιστα και χωρίς διακυμάνσεις.
Οι λύσεις και τα επόμενα βήματα
Όλες οι χώρες έχουν κάνει στροφή στις ήπιες μορφές ενέργειας, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να θέτει στόχους για τη μεγαλύτερη κάλυψη της ζήτησης από Α.Π.Ε. Όσο αυξάνεται αυτό το ποσοστό είναι δυσκολότερη η λειτουργεία του δικτύου λόγο σχολαστικότητας των Α.Π.Ε., που δημιουργεί προκλήσεις για τους διαχειριστές στην προσπάθειά τους να έχουν σε ισορροπία την παραγωγή με τη ζήτηση. Σίγουρα, με τη διεσπαρμένη παραγωγή, τους έξυπνους μετρητές (στέλνουν δεδομένα στα κέντρα ελέγχουν) και την αποθήκευση ενέργειας γίνεται ευκολότερο αυτό το εγχείρημα, αλλά οι συμβατικές πηγές είναι αναγκαίες για την αξιοπιστία που προσφέρουν. Ένας τρόπος για την αποθήκευση ενέργειας στα Σ.Η.Ε. (Συστήματα Ηλεκτρικής Ενέργειας) γίνεται με την άντληση νερού από ένα χαμηλότερο σημείο σε ένα υψηλότερο, όταν υπάρχει πλεόνασμα ενέργειας και στη συνέχεια πτώση του περιστρέφει τουρμπίνες.
Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι η «πράσινη» ενέργεια έχει θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά, χρειάζεται αρκετή προσπάθεια, αλλά είναι απαραίτητη για το περιβάλλον και την απεξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα. Η Ελλάδα, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, στοχεύει μέχρι το 2030 το το 80% της παραγόμενης ενέργειας να προέρχεται από Α.Π.Ε., δεδομένου της πρόσφατης βελτίωσης που έχει σημειώσει η χώρα στον συγκεκριμένο τομέα. Από το 2019 η παραγωγή από Α.Π.Ε. ανέρχεται σε 900-1.700 MW σε ετήσια βάση και εκτιμάται πως τα προσεχή χρόνια η εγκατεστημένη ισχύς θα είναι μεγαλύτερη των 2.000 MW, λόγω της απλοποίησης των διαδικασιών και των αδειοδοτήσεων για τις Α.Π.Ε. Γενικότερα, όσο οι αδειοδοτήσεις για δημιουργία Α.Π.Ε. επιταχύνονται και δίνονται οικονομικά κίνητρα για «πράσινες» επενδύσεις, τόσο θα ενισχύονται οι στόχοι που τίθενται και οι επιδόσεις που καταγράφονται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΝΕΟ ΕΣΕΚ. Ιανουάριος 2023, διαθέσιμο εδώ
- Σκρέκας: Από ΑΠΕ το 80% της ενέργειας στην Ελλάδα ως το 2030, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τι δεν γνωρίζετε για τους νέους «έξυπνους» μετρητές ρεύματος που τοποθετούνται στα σπίτια, home-biology.gr, διαθέσιμο εδώ
