Του Γρηγόρη Χατζή,
1815: Θεωρείται μία από τις ηγετικές μορφές της παγκόσμιας Ιστορίας. Αποτέλεσε τον θεμελιωτή της σύγχρονης Γαλλίας και ξεχώρισε για τις ικανότητές του σε όλους τους τομείς διακυβέρνησης. Η ήττα, όμως, του στρατού του από τους Βρετανούς στη θρυλική μάχη του Βατερλώ στις 18 Ιουνίου 1815, αποτέλεσε τον λόγο που βρέθηκε εξόριστος στο νησί της Αγίας Ελένης. Σαν σήμερα, ο Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης φτάνει στο απομονωμένο νησί στη μέση του Ατλαντικού, μετά από 10 εβδομάδες ταξιδιού.
Ο Ναπολέων Βοναπάρτης γεννήθηκε το 1769 στη Κορσική. Ξεχώρισε, όταν το 1789 συμμετείχε στη Γαλλική Επανάσταση. Σε ηλικία 26 ετών συμμετείχε στην καταστολή της εξέγερσης των βασιλοφρόνων, τον Οκτώβριο του 1795 στο Παρίσι. Το 1796 ξεκίνησε μια στρατιωτική εκστρατεία εναντίον των Αυστριακών, εκ των βασικών αντιπάλων των Γάλλων την περίοδο αυτή, σημειώνοντας αποφασιστικές νίκες. Δύο χρόνια αργότερα ηγήθηκε μιας στρατιωτικής αποστολής στην Αίγυπτο, η οποία αποτέλεσε το εφαλτήριο για την ανάληψη της πολιτικής εξουσίας. Οργάνωσε πραξικόπημα τον Νοέμβριο του 1799 και έγινε πρώτος ύπατος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το 1804, για να εδραιώσει και να επεκτείνει την εξουσία του, στέφθηκε Αυτοκράτορας των Γάλλων. Έτσι, του αποδόθηκε και το όνομα Ναπολέων ο Α΄.
Ο Ναπολέων, πέρα από τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις, επέβαλε μια σειρά νομοθετικών μέτρων που μορφοποίησαν τον χαρακτήρα της Γαλλίας και γενικότερα της Ευρώπης. Ίσως το πιο σημαντικό, είναι ο Ναπολεόντειος Κώδικας του 1807, ένας κώδικας που απλοποίησε σημαντικά το νομικό πλαίσιο της χώρας, καθώς μέχρι τότε δεν ήταν ξεκάθαρο. Ακόμα, ήταν γραμμένος με απλά λόγια, χωρίς ειδική νομική ορολογία, γεγονός που τον καθιστούσε εύκολα κατανοητό για τον μέσο Γάλλο.
Στον στρατιωτικό τομέα, τα επόμενα χρόνια, ακολούθησαν μεγάλες νίκες σε εκστρατείες που έκανε σε όλη την Ευρώπη. Ενδεικτικά, κατέλαβε τη Βιέννη και συνέτριψε τον αυστροπρωσικό στρατό στις 2 Δεκεμβρίου 1805. Στη συνέχεια, κέρδισε σε μάχες τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους, ενώ σκόπευε να υποτάξει και τους Βρετανούς.
Όμως, το 1812 ο στρατός του ηττήθηκε από τους Ρώσους, όταν επιτέθηκε στη Μόσχα. Η ήττα ήταν συντριπτική και μόλις 100.000 από τους 500.000 στρατιώτες του επιβίωσαν. Το 1813, ο γαλλικός στρατός συνετρίβη σε μία ακόμη μάχη, αυτή της Λειψίας, απέναντι σε Αυστριακούς και Πρώσους. Αυτές οι δύο ήττες τον οδήγησαν στο να παραιτηθεί. Μάλιστα, μετά τη Συνθήκη του Φοντενεμπλό (30 Μαΐου 1814), που υπαγόρευσαν οι σύμμαχοι (Μεγάλη Βρετανία, Πρωσία, Ρωσία, Αυστρία) αναγκάστηκε να εγκατασταθεί στη νήσο Έλβα της Ιταλίας.
Η παλινόρθωση των Βουρβόνων στο Παρίσι τον παρακίνησε να επιστρέψει στη Γαλλία στις αρχές του 1815 και να αναλάβει και πάλι την εξουσία. Όμως, στη μάχη του Βατερλώ απέναντι στον βρετανικό στρατό, οι Γάλλοι έχασαν ολοκληρωτικά. Ο Ναπολέων παραδόθηκε στους Βρετανούς και εκείνοι τον εξόρισαν στη νήσο της Αγίας Ελένης στον Βόρειο Ατλαντικό.
Μετά από 10 εβδομάδες ταξιδιού, έφτασε στο νησί. Εκεί, αρχικά, ο William Balcombe, οικογενειακός του φίλος, του προσέφερε καταφύγιο. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1815, ο Αυτοκράτορας μεταφέρθηκε σε ένα σπίτι που λέγεται ότι ήταν ιδιαίτερα κρύο, μη φιλόξενο και γεμάτο αρουραίους. Μετά από 6 χρόνια εξορίας, ο Ναπολέων Βοναπάρτης πέθανε στην Αγία Ελένη στις 5 Μαΐου 1821. Οι απόψεις γύρω από τον λόγο του θανάτου του παραμένουν αμφιλεγόμενες μέχρι και σήμερα. Πάντως, πολλοί μελετητές θεωρούν ότι οι άσχημες συνθήκες κράτησής του έπαιξαν ρόλο σε αυτόν.
O Ναπολέων Βοναπάρτης υπήρξε μια εξέχουσα προσωπικότητα ως προς τη διαμόρφωση του σημερινού κόσμου. Η προσφορά του δεν περιορίζεται στις στρατιωτικές του επιχειρήσεις, στις οποίες σημείωσε και μεγάλες ήττες, πέρα από τις τεράστιες επιτυχίες του. Διακρίθηκε και για τις καινοτομίες που εισήγαγε στη διακυβέρνηση της Γαλλίας. Είναι χαρακτηριστικό πως για τον κώδικα που δημιούργησε, ο ίδιος είχε δηλώσει το εξής, όταν ήταν εξόριστος στο νησί της Αγίας Ελένης: «Η πραγματική μου δόξα δεν είναι ότι κέρδισα 40 μάχες, το Βατερλώ θα σβήσει την ανάμνηση τόσων πολλών νικών. Αυτό που τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει, αυτό που θα ζει για πάντα, είναι ο Κώδικάς μου».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ναπολέων Α’, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Napoleon’s Exile on St Helena, historic-uk.com, Διαθέσιμο εδώ
